اهمیت نظام مالی در توسعه اقتصادی

رضا بوستانی

کارشناس ارشد بانک مرکزی　

دولت باید اصلاحات نظام بانکی را در اولویت اقدامات خود قرار دهد. نظام بانکی ما با وجود عقب‌ماندگی، توانایی اجرای وظایف خود را ندارد و به همین دلیل کل اقتصاد کشور را با بحران مواجه کرده است. عقب‌‌ماندگی نظام مالی ما دلایل متعددی دارد؛ اما مهم‌ترین آنها را می‌توان به دیدگاه‌ نادرستی نسبت داد که اولویت نظام مالی را رفع مشکلات بخشی - و نه رشد اقتصاد در بلندمدت - می‌داند. دیدگاهی که در قوانین و مقررات نیز رخنه کرده است. قانون عملیات بانکی بدون ربا با تعیین روش‌های تجهیز و تخصیص در قالب معدودی عقد، راه نوآوری را در نظام بانکی بسته است. همچنین این برداشت که منابع نظام بانکی متعلق به دولت است از طریق این قانون دست سیاست‌گذاران را در تخصیص منابع بانک‌ها باز گذاشته است.

در نتیجه منابع بانکی برای رفع مجموعه پرشماری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی به کار گرفته شدند؛ از خرید تضمینی محصولات کشاورزی گرفته تا وام ازدواج، تسهیلات ساخت مسکن روستایی، مسکن مهر و... حتی بعد از تاسیس بانک‌های خصوصی و خصوصی‌سازی تعداد زیادی از بانک‌های دولتی، همچنان این رویکرد در سیاست‌گذاری‌ها مشاهده می‌شود. نتیجه اینکه نظام مالی از رسالت خود که رشد اقتصادی و ارتقای کامیابی شهروندان است فرسنگ‌ها دور شده است.

اهمیت نظام مالی در توسعه اقتصادی امری بدیهی است؛ رشد اقتصادی نیازمند انباشت سرمایه‌ است و نظام مالی شکل گرفته تا منابع لازم برای تامین مالی سرمایه‌گذاری‌ها را فرآهم آورد. البته هر نظام مالی نمی‌تواند نیازهای توسعه‌ای را برآورده کند؛ تنها آنهایی می‌توانند این وظیفه را به درستی انجام دهند که بتوانند انگیزه‌های فردی را در راستای منافع جمعی هم‌جهت کنند. وظیفه‌ای که به روشنی نظام مالی ما در انجام آن عاجز است.