چشم‌انداز توافق هسته‌ای ژنو
سید جواد صالحی پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه موضوع چشم‌انداز توافق‌نامه ژنو از منظر آینده پژوهی؛ مثبت، اما سخت و شکننده است. دلایلی که برای این مساله می‌توان مطرح کرد، عبارت است از:
۱- ادراک تاریخی نخبگان و بسترهای تاثیرگذار بر تلقی طرفین مذاکره‌کننده؛ به این معنی که هر کدام از گروه‌های ۱+۵ و ایران حامل یک انبان تاریخی از اقدامات خصمانه، سوءتعابیر، تلقی‌های بدبینانه نسبت به‌هم بوده و این ذهنیت مانع از تصریح در دستیابی به توافقات خواهد شد. هر چند این موضوع در رابطه با آمریکا بیشتر است، اما جای انکار نیست که حرکت سایر کشورها بالاخص کشورهای غربی به تبعیت از آمریکا تنظیم می‌شود.
۱- ادراک تاریخی نخبگان و بسترهای تاثیرگذار بر تلقی طرفین مذاکره‌کننده؛ به این معنی که هر کدام از گروه‌های ۱+۵ و ایران حامل یک انبان تاریخی از اقدامات خصمانه، سوءتعابیر، تلقی‌های بدبینانه نسبت به‌هم بوده و این ذهنیت مانع از تصریح در دستیابی به توافقات خواهد شد. هر چند این موضوع در رابطه با آمریکا بیشتر است، اما جای انکار نیست که حرکت سایر کشورها بالاخص کشورهای غربی به تبعیت از آمریکا تنظیم می‌شود.
سید جواد صالحی پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه موضوع چشم‌انداز توافق‌نامه ژنو از منظر آینده پژوهی؛ مثبت، اما سخت و شکننده است. دلایلی که برای این مساله می‌توان مطرح کرد، عبارت است از:
1- ادراک تاریخی نخبگان و بسترهای تاثیرگذار بر تلقی طرفین مذاکره‌کننده؛ به این معنی که هر کدام از گروه‌های 1+5 و ایران حامل یک انبان تاریخی از اقدامات خصمانه، سوءتعابیر، تلقی‌های بدبینانه نسبت به‌هم بوده و این ذهنیت مانع از تصریح در دستیابی به توافقات خواهد شد. هر چند این موضوع در رابطه با آمریکا بیشتر است، اما جای انکار نیست که حرکت سایر کشورها بالاخص کشورهای غربی به تبعیت از آمریکا تنظیم می‌شود. سایر بازیگران همچون روسیه و چین شاید از منظر ادراک تاریخی قرابت‌هایی با ایران داشته باشند، اما این قرابت‌ها هم تحت تاثیر مولفه‌هایی چون منافع اقتصادی، منطقه‌ای و اسلام هراسی شده است.
۲- فشار بازیگران منطقه‌ای که می‌توان از نقش اسرائیل، عربستان، قطر و رسانه‌ها و گروه‌های ذی‌نفوذ که تمایلی برای حل موضوع هسته‌ای ایران ندارند. این بازیگران عمدتا موضوع هسته‌ای را از منظر توازن قدرت تسلیحاتی یا سخت‌افزاری قدرت ملاحظه می‌کنند.
۳- سومین مولفه در پیچیده شدن گفت‌و‌گوها،
گره خوردگی مذاکرات هسته‌ای با عواملی همچون حقوق بشر، تروریسم و تسلیحات نظامی است. کشورهای غربی با توجه به تفسیر گسترده‌ای که از گفت‌و‌گوها به‌عمل می‌آورند بر این پیچیدگی صحه می‌گذارند.
۴- چهارمین مولفه تاثیرگذار، تفسیرپذیری متون است که باعث شده تا در بعضی موارد برداشت‌های ۲ طرف کاملا در تعارض با یکدیگر باشد و هر کدام دیگری را متهم می‌کند که این تفاسیر مصرف داخلی دارد، اما این مساله در بلندمدت می‌تواند منجر به شکنندگی بحث‌ها گردد. هر چند تصمیم قاطع ایران توسط تیم روحانی، دستیابی به نتیجه را در کوتاه‌مدت بارها اعلام کرده است، اما نباید این خواست را صرفا از سمت ایران تحلیل کرد؛ بلکه این خواست را باید در جریان تصمیم سازی‌های فراملی و متغیرهای متعدد مورد نظر قرار داد.
ارسال نظر