«گذشته» پر حاشیه
علیرضا مجمع از روز یکشنبه که نام گذشته به عنوان نماینده ایران برای شرکت در مراسم اسکار سال آینده اعلام شد ،همین‌طور جنجال و حاشیه است که بر سر این انتخاب ایجاد شده است. کسی توجه نمی کند که مراسم اسکار،تنها یک مراسم است که در آن به بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان در دنیا جایزه می دهند و آن فیلم می‌رود در پانتئون غول‌های سینمای جهان،و ما که داریم چنین کاری می‌کنیم و فیلمی را از ایران به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی امریکا معرفی می‌کنیم، در واقع می خواهیم نام کشورمان در سالن مراسم اسکار به گوش جهانیان برسد و برای این کار ترجیحا باید فیلمی را به این آکادمی معرفی کنیم که شانس بیشتری برای بردن اسکار داشته باشد،و گذشته این‌چنین است. در مورد این نکته هم که گفته شد گذشته یک فیلم فرانسوی است و نه ایرانی هم بد نیست به نکته ای توجه کنیم.طبق قوانین آکادمی، فیلمی که معرفی می‌شود باید سهمی در یکی از «پنج نیروی خلاقه» تولیدکننده فیلم داشته باشد. این پنج نیروی خلاقه عبارتند از فیلمنامه‌نویس، کارگردان، مدیر فیلمبرداری، بازیگر و تهیه‌کننده. فیلم «گذشته» از هر پنج نیروی خلاقه مورد نظر آکادمی بهره‌مند است، چون فرهادی سهمی از فیلم را شریک است و در تهیه آن هم دخالت داشته. پس «گذشته» هم نویسنده ایرانی دارد، هم کارگردان، هم بازیگر، هم مدیر فیلمبرداری و هم تهیه‌کننده ایرانی. ثانیاً معیار برنده شدن فیلم‌ها در بخش «بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان» این نیست که پروداکشن آن فیلم متعلق به همان کشور باشد. به نظر می‌رسد دوستان متوجه نیستند که اصغر فرهادی، یک فیلمساز ایرانی است که در صنعت سینمای ایران رشد کرده، در همین‌جا به شهرت رسیده، با فیلمسازی در ایران توانسته جایگاه خودش را در جهان ارتقا دهد و حالا موفق شده یک کمپانی فرانسوی را مجاب کند برای فیلمش سرمایه‌گذاری کند و موفق شده فیلمی در اندازه‌های جهانی بسازد. آیا وقتی تاریخ سینما را مرور می‌کنیم، ده‌ها فیلمساز بزرگ فرانسوی‌، انگلیسی،ژاپنی یا سوئدی را بابت این‌که توانسته‌اند از کشورشان خارج شوند و به یک فیلمساز جهانی تبدیل شوند، مایه سرافکندگی کشورشان می‌دانیم و می‌گوییم هیچ‌گاه کشورشان نباید اثر آنها را به آکادمی اسکار معرفی می‌کرده، چون توانایی فیلمسازی در سطح جهانی را داشته‌اند؟ و آیا چه «گذشته» را بپسندیم و چه نپسندیم، می‌خواهیم ادعا کنیم «گذشته» فیلمی از اصغر فرهادی نیست؟ او فیلم خودش را ساخته با سرمایه‌گذاری فرانسوی‌ها. مثل دیگر فیلمسازان جهانی، ما دنبال تماشای فیلم جدیدش هستیم بی‌اعتنا به این‌که کدام کشور قرار است سرمایه اثر جدیدش را فراهم کند. اما در نهایت، توفیق گذشته در اسکار ۲۰۱۴ موجب سرافرازی ایران و سینمای آن است که می توانیم بار دیگر در این زمانه جدید خودمان را در زاویه دید جهان و سینمایش قرار دهیم،همانطور که اصغر فرهادی و «جدایی»اش دو سال قبل این کار را کردند.