ماجرای افزایش قیمت نان
پس از حدود 30 ماه که تغییری در قیمت نان ایجاد نشده بود، تقریبا در همه استان‌ها قیمت قوت‌غالب مردم 30 درصد افزایش یافت. افزایش قیمت نان درحالی اتفاق افتاد که دوهفته پیش، دولت اقدام به ابلاغ مصوبه افزایش قیمت نان کرده بود؛ مصوبه‌ای که چند ساعت پس از ابلاغ، خبر توقف اجرای آن منتشر شد. خبری که چندان دوام نداشت و با فرصتی 10 روزه از اواسط هفته گذشته مصوبه دولت به اجرا گذاشته شد تا اهداف قانون برنامه پنجم برای تک نرخی شدن نان یک قدم به اجرا نزدیک‌تر شود.
هیات وزیران در جلسه ۱۴ آبان ماه خود به پیشنهاد معاونت اجرایی رئیس‌جمهور و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی تصویب کرد که به‌منظور مدیریت، هدایت و تصمیم‌گیری چگونگی اصلاح کیفیت و تعیین قیمت‌ها (ازجمله هزینه‌های تبعی و قیمت تمام‌شده) و تهیه طرح جامع اصلاح نظام یارانه گندم، آرد و نان و نظارت بر حسن اجرای مصوبات، عملکرد استانداران و کارگروه‌های استانی و نظارت بر بازرسی گندم، آرد و نان، کارگروهی به ریاست معاون اجرایی رئیس‌جمهور و عضویت وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دادگستری، امور اقتصادی و دارایی و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و رئیس اتاق اصناف ایران تشکیل شود.
همچنین براساس مصوبه مذکور، کارگروهی در هر استان به ریاست استاندار، معاون برنامه‌ریزی استاندار و رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت (دبیر)، رئیس سازمان جهاد کشاورزی، رئیس دانشگاه علوم ‌پزشکی مرکز استان، رئیس سازمان امور اقتصادی و دارایی، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان، مدیر شرکت غله و خدمات بازرگانی در استان، رئیس اتاق اصناف مرکز استان و رئیس هیات‌مدیره اتحادیه نانوایان مرکز استان و سایر دستگاه‌ها (حسب تشخیص کارگروه) با وظایفی تشکیل می‌شود.
قیمت‌های جدید
قیمت نان درحال حاضر نسبت به آخرین قیمت آن در سال ۱۳۹۲ که ۱۰درصد نسبت به یکسال قبل‌تر از آن گران شده بود، ۳۰ درصد افزایش یافت. براساس مصوبه هیات دولت قیمت هر قطعه نان سنگک با چانه 650 گرمی 8000 ریال، نان بربری با چانه 600 گرمی 7000 ریال، نان لواش با چانه 170 گرمی 2250 ریال و نان تافتون سنتی با وزن 280 گرم 4250 ریال قیمت‌گذاری و به نانوایی‌های سراسر کشور اعلام شد.
از سوی دیگر در استان تهران، نرخ جدید قیمت انواع آرد نیز براساس اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران تغییر کرد. براین اساس قیمت هر کیلو آرد با سبوس استحصالی ۱۲ درصد درب کارخانه ۸۰۰ تومان، هر کیلو آرد با سبوس استحصالی ۱۵درصد ۸۱۵ تومان، قیمت هر کیلو آرد با سبوس استحصالی ۲۱ درصد فانتزی نیز ۸۴۵ تومان قیمت‌گذاری شده است.
اعلام افزایش 30 درصدی قیمت نان در حالی است که برخی خبرگزاری‌ها از افزایش بیش از 30 درصدی در برخی استان‌ها خبر داده و اعلام کرده‌اند قیمت نان در مواردی رشد 35 تا 40 درصدی را تجربه کرده است. در این خصوص مجتبی خسروتاج، معاون بازرگانی داخلی وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه افزایش قیمت نان در هیچ استانی نباید بالاتر از 30 درصد باشد، مهم‌ترین علت اجرای این طرح را جلب رضایت مردم دانست و اعلام کرد دولت‌ها همواره این بحث را مورد توجه قرار می‌دهند.
دلایل افزایش قیمت نان
طرح افزایش قیمت نان همزمان با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها کلید خورد و دولت از همان ابتدا اعلام کرد که یارانه‌ای برای نان در نظر خواهد گرفت. این یارانه علاوه‌بر یارانه نقدی است که از بابت اصلاح قیمت نان از ابتدای فاز اول اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها از اواخر سال 1389 به مقدار چهار هزار و 500 تومان به ازای هر نفر در قالب یارانه نقدی به خانوارهای مختلف پرداخت می‌شود.
به هر حال با توجه به افزایش شدید قیمت یارانه گندم طی چند سال گذشته مقرر شد یک‌سوم از افزایش بهای فروش نان برای جبران قسمتی از رشد قیمت خرید تضمینی گندم باشد و دوسوم مابقی از بابت جبران هزینه‌های تولید آرد و نان در نظر گرفته شود. علاوه‌بر یارانه نان، یارانه گندم نیز همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند؛ هرچند طبق قانون پنجم توسعه باید یارانه آرد، گندم و نان در پایان زمان اجرای این قانون خذف و در پی اعمال آن کیفیت نان کاملا رقابتی شود.
افزایش قیمت نان در راستای بهبود کیفیت نان و رقابتی شدن این صنعت از یکسو و اصلاح ساختار تولید و مصرف در زنجیره گندم آرد و نان از سوی دیگر در دستور کار قرار گرفته و مسوولان وعده داده‌اند تا اهداف تعیین شده تا پایان قانون پنجم محقق شود.
افزایش قیمت خرید تضمینی گندم یکی دیگر از دلایلی است که موجب شد پس از ۳۰ ماه نان روی گرانی به خود ببیند. طی دو سال گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از ۴۲۰ تومان برای هر کیلو خرید داخلی گندم به ۸۰۰ تومان در سال ۱۳۹۲ و از ۸۰۰ تومان به ۱۰۵۰ تومان در سال ۱۳۹۳ رسید که با احتساب هزینه‌های جانبی قیمت تمام‌شده خریدار توسط دولت در سال‌جاری به ۱۱۵۰ تومان رسیده است؛ عاملی که موجب شد دولت افزایش قیمت نان را در دستور کار خود قرار دهد.
از سوی دیگر افزایش قیمت عوامل و هزینه تولید نان نظیر دستمزد، سوخت و حمل و نقل، تورم عمومی از یکسو و درخواست‌های مکرر اتحادیه‌ها و حدود 70 هزار نانوایی فعال کشور از سویی دیگر موجب شد تا ستاد هدفمندی یارانه‌ها پس از چند ماه بحث و بررسی کارشناسی در مورد عوامل افزایش هزینه‌ها با رویکرد حداقلی تغییر قیمت انواع نان را از 10 آذر ماه اجرایی کند.
اصلاح قیمت نان از دید دولت
محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور در پایان جلسه یکشنبه شب (9آذر) هیات دولت با اشاره به تلاش دولت برای حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، عدم افزایش قیمت نان را در سه سال اخیر یکی از دلایل اصلاح قیمت این کالای استراتژیک دانست و در این خصوص اعلام کرد: در سه سال اخیر قیمت بسیاری از کالاها و خدمات متناسب با نرخ تورم افزایش یافته، این در حالی است که قیمت نان ثابت باقی مانده و این موضوع موجب بروز مشکلاتی برای کارخانه‌های آردسازی و نانوایی‌ها شده است.
به گفته نوبخت، دولت همچنان یارانه گندم را به ازای هر کیلوگرم ۶۶۵ تومان در اختیار کارخانه‌های آردسازی و نانوایی‌ها قرار خواهد داد، اما این اجازه را به نانوایی‌ها در استان‌های مختلف نیز خواهد داد تا بر اساس اقتضائات هر استان به‌منظور جبران مابه‌التفاوت افزایش هزینه‌های جانبی، قیمت نان را تا حداکثر ۳۰ درصد افزایش دهند.
وی با تاکید بر اینکه استانداران از این افزایش قیمت تبعیت خواهند کرد، ابراز امیدواری کرد که شکایات مربوط به کاهش کیفیت نان یا کاهش وزن نان کمتر شود و نانوایان محترم که از زحمتکش‌ترین اقشار جامعه هستند نیز متضرر نشوند. نوبخت با بیان اینکه دولت در سال گذشته بالغ بر 4 میلیون و 400 هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرده گفت: با توجه به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم این رقم در سال جاری دو میلیون تن افزایش خواهد داشت. پرداخت یارانه به کشاورزان باعث شده تا دولت به جای واردات گندم از کشورهای دیگر این محصول را در داخل تهیه کند و بر همین منوال پیش‌بینی می‌شود در سال آینده هر کیلوگرم گندم را 1150 تومان از کشاورزان خریداری کند.