با همکاری «انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی» و روزنامه «دنیای اقتصاد» برگزار شد:
اولین کارگاه تخصصی صورت های مالی در مشهد
عکس: دنیای اقتصاد/ حسین حسین زاده
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- ساختمان ساپکوی مشهد در روز ۱۹ شهریور ماه میزبان دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» بود که با همکاری روزنامه «دنیای اقتصاد» و «انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی» برگزار شد.
«جریان وجوه نقد در چارچوب حسابداری مالی و حسابداری مدیریت»، «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در قالب نسبت‌های نقدینگی»، «فعالیت اهرمی سودآوری و بازار» و «سود و زیان انباشته» از جمله سرفصلهای ارائه شده در این کارگاه بود که با حضور ۳۰ نفر از مدیران مالی و حسابداران شرکت‌ها و صنایع استان برگزار شد.
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- ساختمان ساپکوی مشهد در روز ۱۹ شهریور ماه میزبان دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» بود که با همکاری روزنامه «دنیای اقتصاد» و «انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی» برگزار شد.
«جریان وجوه نقد در چارچوب حسابداری مالی و حسابداری مدیریت»، «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در قالب نسبت‌های نقدینگی»، «فعالیت اهرمی سودآوری و بازار» و «سود و زیان انباشته» از جمله سرفصلهای ارائه شده در این کارگاه بود که با حضور ۳۰ نفر از مدیران مالی و حسابداران شرکت‌ها و صنایع استان برگزار شد.
عکس: دنیای اقتصاد/ حسین حسین زاده
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- ساختمان ساپکوی مشهد در روز ۱۹ شهریور ماه میزبان دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» بود که با همکاری روزنامه «دنیای اقتصاد» و «انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی» برگزار شد.
«جریان وجوه نقد در چارچوب حسابداری مالی و حسابداری مدیریت»، «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در قالب نسبت‌های نقدینگی»، «فعالیت اهرمی سودآوری و بازار» و «سود و زیان انباشته» از جمله سرفصلهای ارائه شده در این کارگاه بود که با حضور 30 نفر از مدیران مالی و حسابداران شرکت‌ها و صنایع استان برگزار شد.
برگزاری دورههای آموزشی
و تحقق اهداف مالی شرکت‌ها
سرپرست شرکت خمیرمایه رضوی یکی از شرکتکنندگان این دوره آموزشی است که برگزاری چنین کلاسهایی را برای شرکت‌ها و مؤسسات اقتصادی، مدیران صنایع و مدیران اقتصادی استان مفید میداند و ضمن قدردانی از برگزاری این دوره می‌گوید: آگاهی مدیران صنایع به وضعیت بازارهای پولی و بازارهای سرمایه، بررسی و تحلیل عملکرد مالی شرکت‌ها، افزایش بهرهوری کار و افزایش راندمان صنایع از اهداف شرکت‌هاست که برگزاری این دوره‌ها به تحقق این اهداف کمک خواهد کرد.
علی گلمحمدی با تأکید بر اینکه در برگزاری دورههای آموزشی نمیتوان طرح مسائل تئوری را به صورت 100 درصد نفی کرد، اظهار می‌کند: جنبههای تئوری دوره‌ها باید منجر به کاربرد شود؛ در صورتی که تلفیقی از مطالب تئوری و عملی در این دوره‌ها ارائه شود، میتوان نتیجه بهتری گرفت. وی دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» را دوره مثبتی ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: روزنامه دنیای اقتصاد و انجمن مدیران صنایع میتوانند با توجه به نظرسنجیهایی که صورت می‌گیرد، کیفیت این دوره‌ها را در آینده بهبود بخشند و آن‌ها را به صورت عملیتر و کاربردیتر برگزار کنند.
عملکرد حسابداری شرکت‌ها
استاندارد نیست
pic1
مسئول حسابداری شرکت فرآوردههای لبنی بینالود که برای حضور در این دوره آموزشی از نیشابور به مشهد آمده است، برگزاری چنین دوره‌هایی را برای مدیرانی که به صورت اصولی کار می‌کنند، مفید میداند و می‌گوید: به طور کلی عملکرد در حال حاضر شرکت‌ها در زمینه حسابداری آنچنان که باید مطابق استانداردها نیست به همین دلیل این دوره‌ها برای مدیران سطح بالا و شرکتهای بورسی مفیدتر است با این حال نمیتوان برگزاری آن‌ها را نفی کرد.
مریم ماروسی با تأکید بر اینکه باید این دورههای آموزشی جنبه عملیاتی و کارگاهی بیشتری داشته باشد و مدت زمان برگزاری آن‌ها افزایش یابد، اظهار می‌کند: برگزاری این دوره‌ها در شهری مانند مشهد خوب است اما منوط به اینکه اطلاعرسانی صحیحی صورت گیرد.
مسئول حسابداری شرکت فرآوردههای لبنی بینالود در خصوص ضرورت برگزاری دورههای آموزشی نیز اینطور پاسخ می‌دهد: آموزشهای آکادمیک و دانشگاهی ما با مباحث عملیاتی فاصله زیادی دارد و به همین دلیل برگزاری این دوره‌ها ضروری است؛ زمانی که فارغالتحصیلان حسابداری و مالی وارد بازار کار میشوند، مطالب آکادمیک دانشگاه را فراموش می‌کنند و برگزاری این دوره‌ها علاوه بر مرور این مطالب، باعث بهروز شدن اطلاعات آن‌ها نیز می‌شود.
ماروسی با بیان اینکه از کیفیت برگزاری کلاس راضی هستم، به برگزاری این دوره آموزشی توسط روزنامه دنیای اقتصاد اشاره می‌کند و می‌افزاید: برگزاری این دوره‌ها توسط نهادهای اقتصادی باعث تخصصیتر شدن مطالب ارائه شده در این کلاسها و کارگاهها می‌شود.
لزوم مشارکتی بودن کارگاههای آموزشی
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا دیگر شرکتکننده این دوره آموزشی است که معتقد است معمولا برگزاری تنها یک دوره برای مباحث مالی کافی نیست و اظهار می‌کند: مباحث مالی به قدری گسترده است که برگزاری یک دوره تنها به طرح تیتروار مباحث منجر می‌شود.
امیر اربابی با اعتقاد بر اینکه شرکتکنندگان در این دوره‌ها باید آمادگی قبلی برای حضور در کلاس را داشته باشند تا کارگاه به صورت مشارکتی پیش برود، تصریح می‌کند: در مجموع این دوره خوب است اما نباید صرفا مطالبی که در دانشگاه مطرح شده در این دوره‌ها نیز طرح شود.
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا با بیان اینکه مباحث تئوری و عملی در مسائل مالی و حسابداری به هم آمیخته است، خاطرنشان می‌کند: مباحث آکادمیک مطرح شده در دانشگاه در بازار کار اجرا می‌شود با این حال در رشته‌هایی مانند حسابداری برخی مؤلفهها در بازار به کار اضافه می‌شود مانند شرایط نامتقارن بازار ایران، تورم، تحریمها و ... اما سایر مطالب آکادمیک در بازار هم مطرح است.
اربابی با اشاره به اینکه برگزاری این دورههای آموزشی چند مزیت دارد، عنوان می‌کند: اولین مزیت این است که اطلاعات مدیران مالی که در این کارگاهها حضور مییابند، بهروز شده و علاوه بر این اطلاعات آکادمیک آن‌ها نیز مرور می‌شود؛ مزیت دیگر این است که مدیران مالی شرکت‌ها از این طریق دور هم جمع میشوند و ارتباطات کاری جدیدی شکل می‌گیرد که مفید است.
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا برگزاری چنین دوره‌هایی را در مشهد به دلیل دسترسی سایر شهرستانها به آن اقدام مفیدی میداند و اظهار می‌کند: برگزاری این دوره از سوی روزنامه دنیای اقتصاد باعث برقراری ارتباط این روزنامه با مدیران حوزه مالی نیز می‌شود که این ارتباط می‌تواند ادامه یابد و از این طریق فعالان این عرصه میتوانند به اظهار نظر در خصوص مباحث مرتبط به صورت تخصصیتر بپردازند.
انتقاد از تئوری بودن کلاس
حسابرس شرکت بهصبا با انتقاد از اینکه مطالب ارائه شده تئوری است، اظهار می‌کند: انتظار می‌رفت این دوره آموزشی به صورت کارگاهی برگزار شود.
مهسا مؤذنی با اعتقاد بر اینکه باید در این کارگاهها مشارکت بین اعضای حاضر بیشتر باشد و صورتهای مالی شرکتهای مختلف ارائه، بررسی و تحلیل شود، می‌گوید: برگزاری این دوره‌ها برای رشته حسابداری ضروری است زیرا برخی قوانین و استانداردها در این زمینه همواره در حال تغییر هستند و یک مدیر مالی و حسابدار موفق باید علم بهروزی داشته باشد.
حسابرس شرکت بهصبا با بیان اینکه برگزاری این دورههای آموزشی در مشهد هنوز خیلی جا نیفتاده است، می‌افزاید: با توجه به جایگاه صنعت در استان و شهر ما برگزاری چنین دوره‌هایی ضروری است.
انتظارها برآورده نشد
مسئول حسابداری شرکت الکترواستیل معتقد است مطالب ارائه شده در این دوره آموزشی مفید نبوده و می‌افزاید: مطالب مطرح شده آکادمیک است و به راحتی میتوان آن‌ها را از کتاب‌ها استخراج کرد و انتظار می‌رفت مطالب مطرح شده فراتر و کاربردیتر از این باشد.
علیرضا مدرسی در خصوص ضرورت برگزاری چنین دورههای آموزشی اینطور پاسخ می‌دهد: با برگزاری این دوره‌ها اطلاعات مالی بین مدیران به اشتراک گذاشته می‌شود و در صورت ارائه اطلاعات جدید و بهروز این دوره‌ها می‌تواند مفید باشد. وی با اعتقاد بر اینکه حسابداری در شهر مشهد بسیار ضعیف است و باید در این زمینه اقدامات جدی صورت گیرد، بر ضرورت برگزاری این دوره‌ها در مشهد تأکید می‌کند و می‌گوید: البته این دوره‌ها باید به صورت عملی ارائه شود نه صرفا آکادمیک و تئوری.
مسئول حسابداری شرکت الکترواستیل به برگزاری این دوره آموزشی توسط روزنامه «دنیای اقتصاد» اشاره و تصریح می‌کند: این امر اتفاق مثبتی است اما با توجه به اینکه دنیای اقتصاد یک روزنامه تخصصی اقتصادی است انتظارها بیش از این بود.
دورههای آموزشی و انتقال تجربیات
یکی دیگر از شرکتکنندگان در این دوره آموزشی کارشناس اشتغال کمیته امداد است.
محمد علیزاده به این نکته اشاره می‌کند که این دوره با سرفصل‌هایی که برای آن تعریف شده بود، اندکی فاصله داشت و می‌گوید: اگر برای تدریس دوره از افرادی استفاده شود که درگیر فعالیت اجرایی هستند و در کنار آن مباحث تئوریک نیز مطرح شود، این کلاسها می‌تواند مفیدتر و موفق‌تر باشد.
کارشناس اشتغال کمیته امداد با اعتقاد بر اینکه برگزاری این دورههای کوتاه مدت در مجموع اقدام مثبتی است، می‌افزاید: به طور کلی این دورههای آموزشی باعث ارتقای دانش شرکتکنندگان می‌شود و می‌تواند اطلاعات آن‌ها را بهروز کند و باعث انتقال تجربیات شود.
علیزاده برگزاری این دوره‌ها را در مشهد نیز ضروری و مؤثر میداند و خاطرنشان می‌کند: سرمایه‌گذاران بسیاری در این شهر حضور دارند اما متأسفانه یکی از مشکلات در زمینه مباحث مالی، فرهنگسازی است و مردم شناخت کمتری از بازارهای مالی دارند.
ضرورت ارزیابی شرکتکنندگان
مدیرمالی و عضو هیأت مدیره شرکت نیان الکترونیک با بیان اینکه مباحث مطرح شده در ابتدای کلاس بیشتر تئوری و کلی بود، اظهار می‌کند: هدف از حضور در این دوره‌ها فراگیری مباحث کاربردی است اما در مجموع مباحث خوبی مطرح شد.
سمیه پرهیزگار ادامه می‌دهد: بهتر است قبل از برگزاری این دوره‌ها ارزیابی از شرکتکنندگان صورت گیرد تا با توجه به میزان دانش آن‌ها از مباحث تئوری از تکرار برخی مطالب پرهیز شود.
عضو هیأت مدیره شرکت نیان الکترونیک عنوان می‌کند: مباحث آکادمیک همیشه مطرح می‌شود اما تکرار آن‌ها و همچنین طرح مباحث جدید برای افرادی که درگیر کار اجرا هستند، اهمیت دارد.
پرهیزگار برگزاری این دوره آموزشی را توسط روزنامه «دنیای اقتصاد» اقدام مثبتی میداند و تصریح می‌کند: در تهران این کلاسها با کیفیت و تعداد بیشتری برگزار می‌شود اما در شهرستانها سطح کلاسها پایینتر است و با تعداد کمتری نیز برگزار می‌شود و زمانی که شنیدم این دوره توسط دنیای اقتصاد برگزار می‌شود، برای حضور در آن پیگیری کردم.
لزوم آشنایی مدیران مالی
با روشها و ابزارهای جدید
دکتر اصغر کرمی، دکترای حسابداری و مالی و مدرس این دوره است که در حال حاضر به عنوان مشاور تأمین مالی و سرمایه‌گذاری گروه آریان سعید فعالیت می‌کند و سابقه تدریس در دورههای آموزشی مختلفی را دارد و صاحب تألیف، ترجمه و مقالههای متعددی در زمینه مباحث مالی است.
وی در حاشیه این دوره آموزشی در خصوص ضرورت برگزاری این کارگاهها اینطور پاسخ می‌دهد: رشد چشمگیر رشته فاینانس در سالهای اخیر و معرفی ابزارهای جدید مالی این ضرورت را ایجاد کرده که مدیران مالی و فعالان این حوزه با این ابزارهای جدید آشنا شوند.
کرمی با اشاره به اینکه واحد مالی در شرکت‌ها وظایفی از قبیل سرمایه‌گذاری، تأمین مالی یا تقسیم پول دارد، اظهار می‌کند: در دهه‌های اخیر روش‌های جدیدی در کشورهای پیشرو در حوزه مالی مطرح شده که بر حسب مورد ضرورت دارد افراد حرفه‌ای فعال در حوزه مالی با این روشها آشنا شوند برای مثال بیشتر واحدهای تجاری با ابزارهای جدید تأمین مالی اسلامی مشخص شده در سازمان بورس اوراق بهادار آشنا نیستند بنابراین برای آشنایی با این ابزارها و روش‌های جدید برگزاری چنین دوره‌هایی ضروری به نظر می‌رسد.
مشاور تأمین مالی و سرمایه‌گذاری گروه آریان سعید ادامه می‌دهد: در حوزه‌های مالی همواره این ضرورت وجود دارد که مدیران با توجه به متدها و روش‌های موجود برای کاهش هزینه، اطلاعات خود را بهروز نگاه دارند.
کرمی در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر تئوری بودن مطالب ارائه شده در دورههای آموزشی مشابه می‌گوید: من این مطلب را قبول دارم زیرا اساتید فعال در این حوزه معمولا آکادمیک هستند و بیشتر در حوزه‌های آموزشی فعالیت کردهاند اما باید همزمان با مباحث آکادمیک، مباحث عملی و اجرایی را نیز پشت سر گذاشته باشند به همین دلیل توصیه میکنم این دوره‌ها توسط اساتیدی ارائه شود که هم از تجربههای حرفه‌ای خوبی برخوردار باشند و هم به لحاظ آموزشی با ابزارهای جدید آشنایی کافی داشته باشند.
مدرس این دوره آموزشی، برگزاری چنین دورهای را توسط یک روزنامه اقتصادی مثبت ارزیابی و تصریح می‌کند: برگزاری این دوره‌ها از جانب نهادهای اقتصادی و مالی می‌تواند مزایای خوبی داشته باشد؛ این نهادها با تخصصهای لازم در حوزه مالی آشنایی کافی دارند ضمن اینکه در این مجموعهها افراد متخصص در حوزه مالی فعالیت می‌کنند که دستی بر آتش دارند و میتوانند دوره‌هایی را تعریف و برگزار کنند که با توجه به کمبودها مورد نیاز است و این امر یک مزیت محسوب می‌شود.
کرمی در خصوص ضرورت برگزاری دورههای آموزشی مشابه در مشهد عنوان می‌کند: شهر مشهد یکی از قطب‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود و شرکتهای بزرگی در این شهر فعالیت می‌کنند و از آنجایی که واحد مالی قلب یک واحد تجاری محسوب می‌شود بنابراین مدیرانی که در این شرکت‌ها مشغول به کار هستند باید با ابزارهای جدید حوزه مالی آشنا شوند و بنابراین برگزاری این دوره‌ها در مشهد ضروری به نظر می‌رسد.
مهم‌ترین مطالب ارائه شده
pic2
مهم‌ترین مطالب مطرح شده در این کارگاه آموزشی یک روزه به شرح زیر است:
آشنایی مدیران با مفاهیم، مفروضات، روشها و تکنیکهای کاربردی مدیریت مالی به منظور ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری از اهداف این دوره است. قلمرو مدیریت مالی را میتوان با توجه به اهمیت امور مالی در اداره بنگاههای اقتصادی، وظایف مدیر مالی، ابزارها و روش‌های علمی استفاده شده در این حوزه، کاربرد روزافزون یافتههای این رشته علمی در بسیاری از تصمیمات استراتژیک و بلندمدت و تدارک اطلاعات مالی سودمند در تصمیم‌گیری و نقش آن در تحقق اهداف واحدهای انتفاعی، تبیین و مشخص کرد.
تحولات پیاپی و تغییرات سریع در عرصه تجارت، اقتصاد، فنآوری و سیاست باعث شد قلمرو مدیریت مالی از نظر کمی و کیفی گسترش یابد و به تبع آن، نقش امور مالی در اداره واحدهای انتفاعی بااهمیتتر شود؛ امروزه قلمرو مدیریت مالی از بنگاههای اقتصادی فراتر رفته و در سطح جامعه نیز مطرح شده و در قبال آن مسئولیت یافته به عبارت دیگر مسئولیت اجتماعی نیز در قلمرو مدیریت مالی وارد شده است.
نقش مؤثر مدیریت مالی در تصمیم‌گیری و مدیریت باعث شده که این شغل به عنوان یکی از مشاغل اصلی در ساختار سازمانی مؤسسات به ویژه واحدهای انتفاعی مورد توجه صاحبنظران طراحی سازمان قرار گیرد؛ مدیریت مالی از طریق تدارک اطلاعات مالی، نقش سازندهای در تصمیم‌گیری مدیریت، تحقق اهداف و تداوم فعالیت واحدهای انتفاعی داشته است.
مدیریت برای تصمیم‌گیری از اطلاعات مختلف در حوزه‌های مدیریتی استفاده می‌کند؛ برای تسهیل، دقت و سرعت در جمعآوری اطلاعات و همچنین صحت آن‌ها میتوان از نظام اطلاعات مدیریت (MIS) استفاده کرد؛ نظام اطلاعات مدیریت یک نظام جامع اطلاعاتی است که از خرده نظامهای متعددی تشکیل شده و نظام کلی و خرده نظام‌ها در تعامل با یکدیگر هستند.
متداولترین خرده نظامهای نظام جامع اطلاعات مدیریت عبارتند از:
- خرده نظام نیروی انسانی
- خرده نظام تولید و مهندسی
- خرده نظام فروش و بازاریابی
- خرده نظام تحقیق و توسعه
- خرده نظام کنترل کیفیت و تضمین مرغوبیت
- خرده نظام خرید و تدارکات
- خرده نظام مالی و حسابداری
اغلب تصمیماتی که مدیران اتخاذ می‌کنند، تبعات مالی دارد به تبع آن اطلاعات حسابداری و مالی از مجموع اطلاعات فراهم شده خرده نظام‌ها، اهمیتی ویژه می‌یابد؛ مدیریت صحیح و کارآمد بدون استفاده از دانش حسابداری و بدون اتکا و استناد مداوم بر اطلاعات مالی، ناممکن یا حداقل کم حاصل است.
تدارک اطلاعات مالی به صورت سیستماتیک و هدفمند، مستلزم طراحی و بهکارگیری نظام اطلاعات حسابداری است؛ این نظام، مسئولیت جمعآوری و گزارشگری اطلاعات مالی را بر عهده دارد، به نحوی که در تصمیم‌گیری سودمند واقع شود؛ اطلاعات فراهم شده زمانی در تصمیم‌گیری مفید است که از ویژگی‌های کیفی نظیر مربوط بودن، قابل اعتماد بودن و قابلیت مقایسه برخوردار باشد.
مدیر مالی در قلمرو خود متولی اجرا و انجام وظایفی در خصوص مسائل مالی است که تنها به او واگذار شده است. از جمله این وظایف، اتخاذ تصمیمات در سه حوزه اصلی سرمایه‌گذاری، تأمین مالی، تصمیمات مربوط به سیاستهای تقسیم سود است.
تحلیل‌گری مالی
pic۳
تحلیل مالی از جمله وظایف مدیر مالی است که با تبیین و مطالعه وضعیت و عملکرد گذشته امکان برنامه‌ریزی مالی آینده را فراهم می‌کند. مدیر مالی در حقیقت تحلیل‌گر مالی واحد انتفاعی و از استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی است. استفاده‌کنندگان بنا به نیاز خود از اطلاعات و گزارش‌های مالی استفاده می‌کنند بنابراین شناخت این نیاز برای تحلیل گر مالی ضروری است.
این که مدیر مالی فرایند تحلیل‌گری مالی را با چه ابزار و شیوه‌ای، برای چه کسی، در چه زمانی و با چه هدف و نیازی انجام می‌دهد؛ یکی از شیوههای متداول تحلیل‌گری مالی، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است؛ لازمه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، آگاهی کامل از عناصر صورتهای مالی، شناخت نیازهای استفاده‌کنندگان که تحلیل مالی برای رفع این نیازها انجام می‌گیرد و شرایط زمانی و مکانی تحلیل مالی است که با در نظر گرفتن عوامل دیگری، نظیر وضعیت و سیاست واحد انتفاعی، صنعتی که واحد انتفاعی در آن فعالیت می‌کند، تحلیل‌گری مالی انجام می‌گیرد.
تحلیل‌گری مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، معیاری برای سنجش عملکرد مدیریت است که نتایج به دست آمده در یک سال مالی، با گذشته (روند) مقایسه می‌شود تا از عملکرد مدیریت در روند آگاهی حاصل آید.
در پاره‌ای از مواقع برای شناخت و سنجش بهتر عملکرد و تأثیر این عملکرد در تداوم فعالیت، نسبت‌های مالی یک دوره با یکدیگر سنجش می‌شود تا از ترکیب مناسب متغیرهای مالی آگاهی لازم به دست آید؛ مدیر مالی در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی تنها به مقایسه نتایج با گذشته اکتفا نخواهد کرد زیرا در یک محیط رقابتی، سنجش توان و عملکرد واحد انتفاعی در مقایسه با توان و عملکرد سایر واحدهای انتفاعی که در همان صنعت فعال هستند، بسیار ضروری است.
تحلیل‌گری مالی عبارت است از شیوه‌ای که برای استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی این امکان را فراهم کند تا هنگام تصمیم‌گیری برای مقاصد اقتصادی به اطلاعاتی، آن هم به شکلی خاص دست یابند که از طریق سیستم اطلاعات موجود، امکان دسترسی به آن‌ها وجود ندارد بنابراین، مهارتی است حرفه‌ای، تا به شکل منطقی اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری فراهم شود.
از طرفی، وجود اقلام و ارقام مفصل در صورتهای مالی این ضرورت را ایجاد کرده تا با انجام تحلیل‌گری مالی، اعداد و اقلام به شکل خلاصه شده تحلیل و تفسیر شوند و امکان بهرهبرداری از آن‌ها افزایش یابد.
گزارش‌های مالی
هر گزارشی که مشتمل بر صورتهای مالی باشد یا بخش عمده آن را صورتهای مالی تشکیل دهد یا متکی و منظم به صورتهای مالی باشد، گزارش مالی محسوب می‌شود.
محصول نهایی فرایند حسابداری مالی، ارائـه اطلاعات مالی به استفاده‌کنندگان مختلف، اعم از استفاده‌کنندگان داخلی و استفاده‌کنندگان خارج از واحد تجاری، در قالب گزارش‌های حسابداری است؛ صورتهای مالی، بخش اصلی فرایند گزارشگری مالی را تشکیل می‌دهد.
یک مجموعه کامل صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی است؛ دیگر نکات تشکیل‌دهنده گزارشگری مالی مواردی از قبیل گزارش مدیران درباره فعالیت واحد تجاری و گزارش تحلیلی مدیران است که همراه با گزارش حسابرس مستقل و صورتهای مالی مجموعه‌ای تحت عنـوان گزارش مالی سالانـه را تشکیل می‌دهـد.
گزارشگری مالی منعکس‌کننده حساب‌دهی واحد تجاری در قبال منابع آن است و از این رو مبنایی برای ارزیابی وظیفه مباشرت مدیریت و اتخاذ تصمیمات اقتصادی فراهم می‌آورد؛ صورتهای مالی به عنوان بخش اصلی فرایند گزارشگری مالی، به استفاده‌کنندگان مختلف در ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری یعنی «واحد گزارشگر» یاری می‌رساند.
اهداف تحلیل‌گری مالی
هدفهای تحلیل‌گری مالی، تأمین انواع اطلاعات مالی مورد نیاز جهت تصمیم‌گیری است؛ یکی از هدفهای اصلی فرایند تحلیل‌گری مالی کشف نقاط قوت و ضعف واحد انتفاعی از دیدگاه مالی است؛ با تحقق این امر، پیگیری اهداف کسب سود و حداکثر کردن ثروت سهامداران میسر می‌شود و به تبع آن برنامههای مالی مطلوب آینده طرحریزی و پیشنهاد می‌شود.
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
تحلیل و بررسی انواع گزارش‌های مالی، اساس تحلیل‌گری مالی است؛ گزارش‌های مالی به صورتهای مختلف تهیه می‌شود؛ صورتهای مالی اساسی به سه صورت مالی زیر طبقهبندی می‌شود:
- ترازنامه یا صورت وضع
- صورت سود و زیان یا صورت عملکرد مالی
- صورت گردش وجوه نقد
در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، موارد اساسی زیر باید مد نظر باشد:
الف: شناخت انواع صورتهای مالی اساسی؛
ب: شناخت عناصر و ماهیت هر یک از اقلام صورتهای مایل اساسی؛
ج: آشنایی با نحوه گزارشگری و طبقهبندی صورتهای مالی اساسی؛
د: آشنایی با نحوة ارتباط بین اقلام انواع صورتهای مالی اساسی با یکدیگر؛
هـ : آشنایی با چگونگی استفاده از یادداشت‌های مالی و گزارش‌های مکمل؛
و: آشنایی با روش‌های تجزیه و تحلیل صورتهای مالی نظیر نسبت‌های مالی.
انواع نسبت‌های مالی شامل نسبت‌های نقدینگی، فعالیت، اهرمی، بازار و سودآوری را شامل می‌شود.
نقاط قوت تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
- مهم‌ترین ابزار شناخت نقاط ضعف و قوت یک واحد انتفاعی است.
- با بررسی گذشته، اطلاعات لازم جهت برنامه‌ریزی مالی آینده را فراهم می‌کند.
- مهم‌ترین ابزار سنجش عملکرد مدیریت (کارایی و اثربخشی) واحد انتفاعی است.
- اطلاعات با ارزشی را فراهم می‌کند که در ارزیابی گذشته و پیش‌بینی آینده سودمند است.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، ارتباط بین دو یا چند متغیر مالی را نشان می‌دهد.
- چگونگی دستیابی به اهداف تعیین شده را از طریق ارتباط بین اقلام معین صورتهای مالی با اهداف مشخص نشان می‌دهد.
- پیش‌بینی وضعیت آینده واحد انتفاعی را امکان‌پذیر می‌سازد.
- نسبت‌های مالی به دست آمده همانند درجه حرارت بدن که اگر از میزان مشخص دور شود نشانگر عدم سلامت بدن است، عمل می‌کنند.
- اولین قدم برای پیش‌بینی آینده تلقی می‌شود.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، در بسیاری از مواقع به قدرت پیش‌بینی تحلیل‌گر بستگی دارد که از تجربیات گذشته، توانایی‌های حرفه‌ای و نظرات شخصی وی سرچشمه می‌گیرد.
- اطلاعات حسابداری مندرج در صورتهای مالی که تحلیل‌گری مالی بر اساس آن‌ها صورت می‌گیرد، از یک طرف تاریخی است و ممکن است با ارزش جاری هماهنگی نداشته باشد.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، اطلاعات مربوط به وضعیت و عملکرد گذشته واحد انتفاعی را فراهم می‌کند.
- اطلاعات حسابداری مندرج در صورتهای مالی، گویای همه واقعیات واحد انتفاعی نیست که این امر موجب می‌شود تحلیل‌گر مالی در ارزیابی واحد انتفاعی دچار اشتباه شود.
برنامه‌ریزی مالی
برنامه‌ریزی مالی عبارت است از فرایند تجزیه و تحلیل فرصتهای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری واحد انتفاعی، پیش‌بینی آثار آتی تصمیمات فعلی به منظور پرهیز از غافلگیری و همچنین درک ارتباط بین تصمیمات فعلی و تصمیمات آتی، تصمیم‌گیری درباره استراتژی‌هایی که باید به موقع اجرا گذاشته شوند و اندازه‌گیری عملکرد آتی در مقایسه با هدف‌ها و استانداردهای تعیین شده در برنامه مالی.
در برنامه‌ریزی مالی توجه به یک سری اصول اساسی که در حقیقت فرایند برنامه‌ریزی مالی را مشخص می‌نماید، ضروری است.
بودجه‌بندی سرمایه‌ای
بودجه‌بندی سرمایه ای، فرایند ارزیابی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های بلندمدت و انتخاب مناسب‌ترین آن‌ها از طریق تجزیه و تحلیل مالی پروژه‌ها با استفاده از روش‌های علمی و کاربردی است. مخارج سرمایه‌ای برای یک دوره بودجه برآورد و پیش‌بینی می‌شود.
مراحل بودجه‌بندی سرمایه‌ای
بودجه‌بندی سرمایه‌ای از ویژگیهایی برخوردار است که تجزیه و تحلیل مالی و بررسی دقیق و سیستماتیک در خصوص انواع پروژه‌های سرمایه‌ای را ضروری می‌سازد؛ این مراحل عبارتند از:
- شناسایی پروژه های سرمایه گذاری
- برآورد و منافع و مخارج هر یک از پروژه‌ها
- ارزیابی پروژه‌های پیشنهادی
-رتبه‌بندی پروژه‌ها بر اساس مخاطرات و بازده مورد انتظار
- انتخاب بهترین پروژه با توجه به منابع موجود
- تهیه و تنظیم بودجه مخارج سرمایه‌ای
- ارزیابی مجدد پروژه‌ها پس از تصویب
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- ساختمان ساپکوی مشهد در روز ۱۹ شهریور ماه میزبان دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» بود که با همکاری روزنامه «دنیای اقتصاد» و «انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی» برگزار شد.
«جریان وجوه نقد در چارچوب حسابداری مالی و حسابداری مدیریت»، «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در قالب نسبت‌های نقدینگی»، «فعالیت اهرمی سودآوری و بازار» و «سود و زیان انباشته» از جمله سرفصلهای ارائه شده در این کارگاه بود که با حضور 30 نفر از مدیران مالی و حسابداران شرکت‌ها و صنایع استان برگزار شد.
برگزاری دورههای آموزشی
و تحقق اهداف مالی شرکت‌ها
سرپرست شرکت خمیرمایه رضوی یکی از شرکتکنندگان این دوره آموزشی است که برگزاری چنین کلاسهایی را برای شرکت‌ها و مؤسسات اقتصادی، مدیران صنایع و مدیران اقتصادی استان مفید میداند و ضمن قدردانی از برگزاری این دوره می‌گوید: آگاهی مدیران صنایع به وضعیت بازارهای پولی و بازارهای سرمایه، بررسی و تحلیل عملکرد مالی شرکت‌ها، افزایش بهرهوری کار و افزایش راندمان صنایع از اهداف شرکت‌هاست که برگزاری این دوره‌ها به تحقق این اهداف کمک خواهد کرد.
علی گلمحمدی با تأکید بر اینکه در برگزاری دورههای آموزشی نمیتوان طرح مسائل تئوری را به صورت 100 درصد نفی کرد، اظهار می‌کند: جنبههای تئوری دوره‌ها باید منجر به کاربرد شود؛ در صورتی که تلفیقی از مطالب تئوری و عملی در این دوره‌ها ارائه شود، میتوان نتیجه بهتری گرفت. وی دوره آموزشی «تجزیه و تحلیل صورتهای مالی» را دوره مثبتی ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: روزنامه دنیای اقتصاد و انجمن مدیران صنایع میتوانند با توجه به نظرسنجیهایی که صورت می‌گیرد، کیفیت این دوره‌ها را در آینده بهبود بخشند و آن‌ها را به صورت عملیتر و کاربردیتر برگزار کنند.
عملکرد حسابداری شرکت‌ها
استاندارد نیست
pic1
مسئول حسابداری شرکت فرآوردههای لبنی بینالود که برای حضور در این دوره آموزشی از نیشابور به مشهد آمده است، برگزاری چنین دوره‌هایی را برای مدیرانی که به صورت اصولی کار می‌کنند، مفید میداند و می‌گوید: به طور کلی عملکرد در حال حاضر شرکت‌ها در زمینه حسابداری آنچنان که باید مطابق استانداردها نیست به همین دلیل این دوره‌ها برای مدیران سطح بالا و شرکتهای بورسی مفیدتر است با این حال نمیتوان برگزاری آن‌ها را نفی کرد.
مریم ماروسی با تأکید بر اینکه باید این دورههای آموزشی جنبه عملیاتی و کارگاهی بیشتری داشته باشد و مدت زمان برگزاری آن‌ها افزایش یابد، اظهار می‌کند: برگزاری این دوره‌ها در شهری مانند مشهد خوب است اما منوط به اینکه اطلاعرسانی صحیحی صورت گیرد.
مسئول حسابداری شرکت فرآوردههای لبنی بینالود در خصوص ضرورت برگزاری دورههای آموزشی نیز اینطور پاسخ می‌دهد: آموزشهای آکادمیک و دانشگاهی ما با مباحث عملیاتی فاصله زیادی دارد و به همین دلیل برگزاری این دوره‌ها ضروری است؛ زمانی که فارغالتحصیلان حسابداری و مالی وارد بازار کار میشوند، مطالب آکادمیک دانشگاه را فراموش می‌کنند و برگزاری این دوره‌ها علاوه بر مرور این مطالب، باعث بهروز شدن اطلاعات آن‌ها نیز می‌شود.
ماروسی با بیان اینکه از کیفیت برگزاری کلاس راضی هستم، به برگزاری این دوره آموزشی توسط روزنامه دنیای اقتصاد اشاره می‌کند و می‌افزاید: برگزاری این دوره‌ها توسط نهادهای اقتصادی باعث تخصصیتر شدن مطالب ارائه شده در این کلاسها و کارگاهها می‌شود.
لزوم مشارکتی بودن کارگاههای آموزشی
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا دیگر شرکتکننده این دوره آموزشی است که معتقد است معمولا برگزاری تنها یک دوره برای مباحث مالی کافی نیست و اظهار می‌کند: مباحث مالی به قدری گسترده است که برگزاری یک دوره تنها به طرح تیتروار مباحث منجر می‌شود.
امیر اربابی با اعتقاد بر اینکه شرکتکنندگان در این دوره‌ها باید آمادگی قبلی برای حضور در کلاس را داشته باشند تا کارگاه به صورت مشارکتی پیش برود، تصریح می‌کند: در مجموع این دوره خوب است اما نباید صرفا مطالبی که در دانشگاه مطرح شده در این دوره‌ها نیز طرح شود.
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا با بیان اینکه مباحث تئوری و عملی در مسائل مالی و حسابداری به هم آمیخته است، خاطرنشان می‌کند: مباحث آکادمیک مطرح شده در دانشگاه در بازار کار اجرا می‌شود با این حال در رشته‌هایی مانند حسابداری برخی مؤلفهها در بازار به کار اضافه می‌شود مانند شرایط نامتقارن بازار ایران، تورم، تحریمها و ... اما سایر مطالب آکادمیک در بازار هم مطرح است.
اربابی با اشاره به اینکه برگزاری این دورههای آموزشی چند مزیت دارد، عنوان می‌کند: اولین مزیت این است که اطلاعات مدیران مالی که در این کارگاهها حضور مییابند، بهروز شده و علاوه بر این اطلاعات آکادمیک آن‌ها نیز مرور می‌شود؛ مزیت دیگر این است که مدیران مالی شرکت‌ها از این طریق دور هم جمع میشوند و ارتباطات کاری جدیدی شکل می‌گیرد که مفید است.
مدیر اداره مالی شرکت پایدار ابنیه صدرا برگزاری چنین دوره‌هایی را در مشهد به دلیل دسترسی سایر شهرستانها به آن اقدام مفیدی میداند و اظهار می‌کند: برگزاری این دوره از سوی روزنامه دنیای اقتصاد باعث برقراری ارتباط این روزنامه با مدیران حوزه مالی نیز می‌شود که این ارتباط می‌تواند ادامه یابد و از این طریق فعالان این عرصه میتوانند به اظهار نظر در خصوص مباحث مرتبط به صورت تخصصیتر بپردازند.
انتقاد از تئوری بودن کلاس
حسابرس شرکت بهصبا با انتقاد از اینکه مطالب ارائه شده تئوری است، اظهار می‌کند: انتظار می‌رفت این دوره آموزشی به صورت کارگاهی برگزار شود.
مهسا مؤذنی با اعتقاد بر اینکه باید در این کارگاهها مشارکت بین اعضای حاضر بیشتر باشد و صورتهای مالی شرکتهای مختلف ارائه، بررسی و تحلیل شود، می‌گوید: برگزاری این دوره‌ها برای رشته حسابداری ضروری است زیرا برخی قوانین و استانداردها در این زمینه همواره در حال تغییر هستند و یک مدیر مالی و حسابدار موفق باید علم بهروزی داشته باشد.
حسابرس شرکت بهصبا با بیان اینکه برگزاری این دورههای آموزشی در مشهد هنوز خیلی جا نیفتاده است، می‌افزاید: با توجه به جایگاه صنعت در استان و شهر ما برگزاری چنین دوره‌هایی ضروری است.
انتظارها برآورده نشد
مسئول حسابداری شرکت الکترواستیل معتقد است مطالب ارائه شده در این دوره آموزشی مفید نبوده و می‌افزاید: مطالب مطرح شده آکادمیک است و به راحتی میتوان آن‌ها را از کتاب‌ها استخراج کرد و انتظار می‌رفت مطالب مطرح شده فراتر و کاربردیتر از این باشد.
علیرضا مدرسی در خصوص ضرورت برگزاری چنین دورههای آموزشی اینطور پاسخ می‌دهد: با برگزاری این دوره‌ها اطلاعات مالی بین مدیران به اشتراک گذاشته می‌شود و در صورت ارائه اطلاعات جدید و بهروز این دوره‌ها می‌تواند مفید باشد. وی با اعتقاد بر اینکه حسابداری در شهر مشهد بسیار ضعیف است و باید در این زمینه اقدامات جدی صورت گیرد، بر ضرورت برگزاری این دوره‌ها در مشهد تأکید می‌کند و می‌گوید: البته این دوره‌ها باید به صورت عملی ارائه شود نه صرفا آکادمیک و تئوری.
مسئول حسابداری شرکت الکترواستیل به برگزاری این دوره آموزشی توسط روزنامه «دنیای اقتصاد» اشاره و تصریح می‌کند: این امر اتفاق مثبتی است اما با توجه به اینکه دنیای اقتصاد یک روزنامه تخصصی اقتصادی است انتظارها بیش از این بود.
دورههای آموزشی و انتقال تجربیات
یکی دیگر از شرکتکنندگان در این دوره آموزشی کارشناس اشتغال کمیته امداد است.
محمد علیزاده به این نکته اشاره می‌کند که این دوره با سرفصل‌هایی که برای آن تعریف شده بود، اندکی فاصله داشت و می‌گوید: اگر برای تدریس دوره از افرادی استفاده شود که درگیر فعالیت اجرایی هستند و در کنار آن مباحث تئوریک نیز مطرح شود، این کلاسها می‌تواند مفیدتر و موفق‌تر باشد.
کارشناس اشتغال کمیته امداد با اعتقاد بر اینکه برگزاری این دورههای کوتاه مدت در مجموع اقدام مثبتی است، می‌افزاید: به طور کلی این دورههای آموزشی باعث ارتقای دانش شرکتکنندگان می‌شود و می‌تواند اطلاعات آن‌ها را بهروز کند و باعث انتقال تجربیات شود.
علیزاده برگزاری این دوره‌ها را در مشهد نیز ضروری و مؤثر میداند و خاطرنشان می‌کند: سرمایه‌گذاران بسیاری در این شهر حضور دارند اما متأسفانه یکی از مشکلات در زمینه مباحث مالی، فرهنگسازی است و مردم شناخت کمتری از بازارهای مالی دارند.
ضرورت ارزیابی شرکتکنندگان
مدیرمالی و عضو هیأت مدیره شرکت نیان الکترونیک با بیان اینکه مباحث مطرح شده در ابتدای کلاس بیشتر تئوری و کلی بود، اظهار می‌کند: هدف از حضور در این دوره‌ها فراگیری مباحث کاربردی است اما در مجموع مباحث خوبی مطرح شد.
سمیه پرهیزگار ادامه می‌دهد: بهتر است قبل از برگزاری این دوره‌ها ارزیابی از شرکتکنندگان صورت گیرد تا با توجه به میزان دانش آن‌ها از مباحث تئوری از تکرار برخی مطالب پرهیز شود.
عضو هیأت مدیره شرکت نیان الکترونیک عنوان می‌کند: مباحث آکادمیک همیشه مطرح می‌شود اما تکرار آن‌ها و همچنین طرح مباحث جدید برای افرادی که درگیر کار اجرا هستند، اهمیت دارد.
پرهیزگار برگزاری این دوره آموزشی را توسط روزنامه «دنیای اقتصاد» اقدام مثبتی میداند و تصریح می‌کند: در تهران این کلاسها با کیفیت و تعداد بیشتری برگزار می‌شود اما در شهرستانها سطح کلاسها پایینتر است و با تعداد کمتری نیز برگزار می‌شود و زمانی که شنیدم این دوره توسط دنیای اقتصاد برگزار می‌شود، برای حضور در آن پیگیری کردم.
لزوم آشنایی مدیران مالی
با روشها و ابزارهای جدید
دکتر اصغر کرمی، دکترای حسابداری و مالی و مدرس این دوره است که در حال حاضر به عنوان مشاور تأمین مالی و سرمایه‌گذاری گروه آریان سعید فعالیت می‌کند و سابقه تدریس در دورههای آموزشی مختلفی را دارد و صاحب تألیف، ترجمه و مقالههای متعددی در زمینه مباحث مالی است.
وی در حاشیه این دوره آموزشی در خصوص ضرورت برگزاری این کارگاهها اینطور پاسخ می‌دهد: رشد چشمگیر رشته فاینانس در سالهای اخیر و معرفی ابزارهای جدید مالی این ضرورت را ایجاد کرده که مدیران مالی و فعالان این حوزه با این ابزارهای جدید آشنا شوند.
کرمی با اشاره به اینکه واحد مالی در شرکت‌ها وظایفی از قبیل سرمایه‌گذاری، تأمین مالی یا تقسیم پول دارد، اظهار می‌کند: در دهه‌های اخیر روش‌های جدیدی در کشورهای پیشرو در حوزه مالی مطرح شده که بر حسب مورد ضرورت دارد افراد حرفه‌ای فعال در حوزه مالی با این روشها آشنا شوند برای مثال بیشتر واحدهای تجاری با ابزارهای جدید تأمین مالی اسلامی مشخص شده در سازمان بورس اوراق بهادار آشنا نیستند بنابراین برای آشنایی با این ابزارها و روش‌های جدید برگزاری چنین دوره‌هایی ضروری به نظر می‌رسد.
مشاور تأمین مالی و سرمایه‌گذاری گروه آریان سعید ادامه می‌دهد: در حوزه‌های مالی همواره این ضرورت وجود دارد که مدیران با توجه به متدها و روش‌های موجود برای کاهش هزینه، اطلاعات خود را بهروز نگاه دارند.
کرمی در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر تئوری بودن مطالب ارائه شده در دورههای آموزشی مشابه می‌گوید: من این مطلب را قبول دارم زیرا اساتید فعال در این حوزه معمولا آکادمیک هستند و بیشتر در حوزه‌های آموزشی فعالیت کردهاند اما باید همزمان با مباحث آکادمیک، مباحث عملی و اجرایی را نیز پشت سر گذاشته باشند به همین دلیل توصیه میکنم این دوره‌ها توسط اساتیدی ارائه شود که هم از تجربههای حرفه‌ای خوبی برخوردار باشند و هم به لحاظ آموزشی با ابزارهای جدید آشنایی کافی داشته باشند.
مدرس این دوره آموزشی، برگزاری چنین دورهای را توسط یک روزنامه اقتصادی مثبت ارزیابی و تصریح می‌کند: برگزاری این دوره‌ها از جانب نهادهای اقتصادی و مالی می‌تواند مزایای خوبی داشته باشد؛ این نهادها با تخصصهای لازم در حوزه مالی آشنایی کافی دارند ضمن اینکه در این مجموعهها افراد متخصص در حوزه مالی فعالیت می‌کنند که دستی بر آتش دارند و میتوانند دوره‌هایی را تعریف و برگزار کنند که با توجه به کمبودها مورد نیاز است و این امر یک مزیت محسوب می‌شود.
کرمی در خصوص ضرورت برگزاری دورههای آموزشی مشابه در مشهد عنوان می‌کند: شهر مشهد یکی از قطب‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود و شرکتهای بزرگی در این شهر فعالیت می‌کنند و از آنجایی که واحد مالی قلب یک واحد تجاری محسوب می‌شود بنابراین مدیرانی که در این شرکت‌ها مشغول به کار هستند باید با ابزارهای جدید حوزه مالی آشنا شوند و بنابراین برگزاری این دوره‌ها در مشهد ضروری به نظر می‌رسد.
مهم‌ترین مطالب ارائه شده
pic2
مهم‌ترین مطالب مطرح شده در این کارگاه آموزشی یک روزه به شرح زیر است:
آشنایی مدیران با مفاهیم، مفروضات، روشها و تکنیکهای کاربردی مدیریت مالی به منظور ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری از اهداف این دوره است. قلمرو مدیریت مالی را میتوان با توجه به اهمیت امور مالی در اداره بنگاههای اقتصادی، وظایف مدیر مالی، ابزارها و روش‌های علمی استفاده شده در این حوزه، کاربرد روزافزون یافتههای این رشته علمی در بسیاری از تصمیمات استراتژیک و بلندمدت و تدارک اطلاعات مالی سودمند در تصمیم‌گیری و نقش آن در تحقق اهداف واحدهای انتفاعی، تبیین و مشخص کرد.
تحولات پیاپی و تغییرات سریع در عرصه تجارت، اقتصاد، فنآوری و سیاست باعث شد قلمرو مدیریت مالی از نظر کمی و کیفی گسترش یابد و به تبع آن، نقش امور مالی در اداره واحدهای انتفاعی بااهمیتتر شود؛ امروزه قلمرو مدیریت مالی از بنگاههای اقتصادی فراتر رفته و در سطح جامعه نیز مطرح شده و در قبال آن مسئولیت یافته به عبارت دیگر مسئولیت اجتماعی نیز در قلمرو مدیریت مالی وارد شده است.
نقش مؤثر مدیریت مالی در تصمیم‌گیری و مدیریت باعث شده که این شغل به عنوان یکی از مشاغل اصلی در ساختار سازمانی مؤسسات به ویژه واحدهای انتفاعی مورد توجه صاحبنظران طراحی سازمان قرار گیرد؛ مدیریت مالی از طریق تدارک اطلاعات مالی، نقش سازندهای در تصمیم‌گیری مدیریت، تحقق اهداف و تداوم فعالیت واحدهای انتفاعی داشته است.
مدیریت برای تصمیم‌گیری از اطلاعات مختلف در حوزه‌های مدیریتی استفاده می‌کند؛ برای تسهیل، دقت و سرعت در جمعآوری اطلاعات و همچنین صحت آن‌ها میتوان از نظام اطلاعات مدیریت (MIS) استفاده کرد؛ نظام اطلاعات مدیریت یک نظام جامع اطلاعاتی است که از خرده نظامهای متعددی تشکیل شده و نظام کلی و خرده نظام‌ها در تعامل با یکدیگر هستند.
متداولترین خرده نظامهای نظام جامع اطلاعات مدیریت عبارتند از:
- خرده نظام نیروی انسانی
- خرده نظام تولید و مهندسی
- خرده نظام فروش و بازاریابی
- خرده نظام تحقیق و توسعه
- خرده نظام کنترل کیفیت و تضمین مرغوبیت
- خرده نظام خرید و تدارکات
- خرده نظام مالی و حسابداری
اغلب تصمیماتی که مدیران اتخاذ می‌کنند، تبعات مالی دارد به تبع آن اطلاعات حسابداری و مالی از مجموع اطلاعات فراهم شده خرده نظام‌ها، اهمیتی ویژه می‌یابد؛ مدیریت صحیح و کارآمد بدون استفاده از دانش حسابداری و بدون اتکا و استناد مداوم بر اطلاعات مالی، ناممکن یا حداقل کم حاصل است.
تدارک اطلاعات مالی به صورت سیستماتیک و هدفمند، مستلزم طراحی و بهکارگیری نظام اطلاعات حسابداری است؛ این نظام، مسئولیت جمعآوری و گزارشگری اطلاعات مالی را بر عهده دارد، به نحوی که در تصمیم‌گیری سودمند واقع شود؛ اطلاعات فراهم شده زمانی در تصمیم‌گیری مفید است که از ویژگی‌های کیفی نظیر مربوط بودن، قابل اعتماد بودن و قابلیت مقایسه برخوردار باشد.
مدیر مالی در قلمرو خود متولی اجرا و انجام وظایفی در خصوص مسائل مالی است که تنها به او واگذار شده است. از جمله این وظایف، اتخاذ تصمیمات در سه حوزه اصلی سرمایه‌گذاری، تأمین مالی، تصمیمات مربوط به سیاستهای تقسیم سود است.
تحلیل‌گری مالی
pic۳
تحلیل مالی از جمله وظایف مدیر مالی است که با تبیین و مطالعه وضعیت و عملکرد گذشته امکان برنامه‌ریزی مالی آینده را فراهم می‌کند. مدیر مالی در حقیقت تحلیل‌گر مالی واحد انتفاعی و از استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی است. استفاده‌کنندگان بنا به نیاز خود از اطلاعات و گزارش‌های مالی استفاده می‌کنند بنابراین شناخت این نیاز برای تحلیل گر مالی ضروری است.
این که مدیر مالی فرایند تحلیل‌گری مالی را با چه ابزار و شیوه‌ای، برای چه کسی، در چه زمانی و با چه هدف و نیازی انجام می‌دهد؛ یکی از شیوههای متداول تحلیل‌گری مالی، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی است؛ لازمه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، آگاهی کامل از عناصر صورتهای مالی، شناخت نیازهای استفاده‌کنندگان که تحلیل مالی برای رفع این نیازها انجام می‌گیرد و شرایط زمانی و مکانی تحلیل مالی است که با در نظر گرفتن عوامل دیگری، نظیر وضعیت و سیاست واحد انتفاعی، صنعتی که واحد انتفاعی در آن فعالیت می‌کند، تحلیل‌گری مالی انجام می‌گیرد.
تحلیل‌گری مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، معیاری برای سنجش عملکرد مدیریت است که نتایج به دست آمده در یک سال مالی، با گذشته (روند) مقایسه می‌شود تا از عملکرد مدیریت در روند آگاهی حاصل آید.
در پاره‌ای از مواقع برای شناخت و سنجش بهتر عملکرد و تأثیر این عملکرد در تداوم فعالیت، نسبت‌های مالی یک دوره با یکدیگر سنجش می‌شود تا از ترکیب مناسب متغیرهای مالی آگاهی لازم به دست آید؛ مدیر مالی در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی تنها به مقایسه نتایج با گذشته اکتفا نخواهد کرد زیرا در یک محیط رقابتی، سنجش توان و عملکرد واحد انتفاعی در مقایسه با توان و عملکرد سایر واحدهای انتفاعی که در همان صنعت فعال هستند، بسیار ضروری است.
تحلیل‌گری مالی عبارت است از شیوه‌ای که برای استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی این امکان را فراهم کند تا هنگام تصمیم‌گیری برای مقاصد اقتصادی به اطلاعاتی، آن هم به شکلی خاص دست یابند که از طریق سیستم اطلاعات موجود، امکان دسترسی به آن‌ها وجود ندارد بنابراین، مهارتی است حرفه‌ای، تا به شکل منطقی اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری فراهم شود.
از طرفی، وجود اقلام و ارقام مفصل در صورتهای مالی این ضرورت را ایجاد کرده تا با انجام تحلیل‌گری مالی، اعداد و اقلام به شکل خلاصه شده تحلیل و تفسیر شوند و امکان بهرهبرداری از آن‌ها افزایش یابد.
گزارش‌های مالی
هر گزارشی که مشتمل بر صورتهای مالی باشد یا بخش عمده آن را صورتهای مالی تشکیل دهد یا متکی و منظم به صورتهای مالی باشد، گزارش مالی محسوب می‌شود.
محصول نهایی فرایند حسابداری مالی، ارائـه اطلاعات مالی به استفاده‌کنندگان مختلف، اعم از استفاده‌کنندگان داخلی و استفاده‌کنندگان خارج از واحد تجاری، در قالب گزارش‌های حسابداری است؛ صورتهای مالی، بخش اصلی فرایند گزارشگری مالی را تشکیل می‌دهد.
یک مجموعه کامل صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی است؛ دیگر نکات تشکیل‌دهنده گزارشگری مالی مواردی از قبیل گزارش مدیران درباره فعالیت واحد تجاری و گزارش تحلیلی مدیران است که همراه با گزارش حسابرس مستقل و صورتهای مالی مجموعه‌ای تحت عنـوان گزارش مالی سالانـه را تشکیل می‌دهـد.
گزارشگری مالی منعکس‌کننده حساب‌دهی واحد تجاری در قبال منابع آن است و از این رو مبنایی برای ارزیابی وظیفه مباشرت مدیریت و اتخاذ تصمیمات اقتصادی فراهم می‌آورد؛ صورتهای مالی به عنوان بخش اصلی فرایند گزارشگری مالی، به استفاده‌کنندگان مختلف در ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری یعنی «واحد گزارشگر» یاری می‌رساند.
اهداف تحلیل‌گری مالی
هدفهای تحلیل‌گری مالی، تأمین انواع اطلاعات مالی مورد نیاز جهت تصمیم‌گیری است؛ یکی از هدفهای اصلی فرایند تحلیل‌گری مالی کشف نقاط قوت و ضعف واحد انتفاعی از دیدگاه مالی است؛ با تحقق این امر، پیگیری اهداف کسب سود و حداکثر کردن ثروت سهامداران میسر می‌شود و به تبع آن برنامههای مالی مطلوب آینده طرحریزی و پیشنهاد می‌شود.
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
تحلیل و بررسی انواع گزارش‌های مالی، اساس تحلیل‌گری مالی است؛ گزارش‌های مالی به صورتهای مختلف تهیه می‌شود؛ صورتهای مالی اساسی به سه صورت مالی زیر طبقهبندی می‌شود:
- ترازنامه یا صورت وضع
- صورت سود و زیان یا صورت عملکرد مالی
- صورت گردش وجوه نقد
در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، موارد اساسی زیر باید مد نظر باشد:
الف: شناخت انواع صورتهای مالی اساسی؛
ب: شناخت عناصر و ماهیت هر یک از اقلام صورتهای مایل اساسی؛
ج: آشنایی با نحوه گزارشگری و طبقهبندی صورتهای مالی اساسی؛
د: آشنایی با نحوة ارتباط بین اقلام انواع صورتهای مالی اساسی با یکدیگر؛
هـ : آشنایی با چگونگی استفاده از یادداشت‌های مالی و گزارش‌های مکمل؛
و: آشنایی با روش‌های تجزیه و تحلیل صورتهای مالی نظیر نسبت‌های مالی.
انواع نسبت‌های مالی شامل نسبت‌های نقدینگی، فعالیت، اهرمی، بازار و سودآوری را شامل می‌شود.
نقاط قوت تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
- مهم‌ترین ابزار شناخت نقاط ضعف و قوت یک واحد انتفاعی است.
- با بررسی گذشته، اطلاعات لازم جهت برنامه‌ریزی مالی آینده را فراهم می‌کند.
- مهم‌ترین ابزار سنجش عملکرد مدیریت (کارایی و اثربخشی) واحد انتفاعی است.
- اطلاعات با ارزشی را فراهم می‌کند که در ارزیابی گذشته و پیش‌بینی آینده سودمند است.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، ارتباط بین دو یا چند متغیر مالی را نشان می‌دهد.
- چگونگی دستیابی به اهداف تعیین شده را از طریق ارتباط بین اقلام معین صورتهای مالی با اهداف مشخص نشان می‌دهد.
- پیش‌بینی وضعیت آینده واحد انتفاعی را امکان‌پذیر می‌سازد.
- نسبت‌های مالی به دست آمده همانند درجه حرارت بدن که اگر از میزان مشخص دور شود نشانگر عدم سلامت بدن است، عمل می‌کنند.
- اولین قدم برای پیش‌بینی آینده تلقی می‌شود.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با استفاده از نسبت‌های مالی، در بسیاری از مواقع به قدرت پیش‌بینی تحلیل‌گر بستگی دارد که از تجربیات گذشته، توانایی‌های حرفه‌ای و نظرات شخصی وی سرچشمه می‌گیرد.
- اطلاعات حسابداری مندرج در صورتهای مالی که تحلیل‌گری مالی بر اساس آن‌ها صورت می‌گیرد، از یک طرف تاریخی است و ممکن است با ارزش جاری هماهنگی نداشته باشد.
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، اطلاعات مربوط به وضعیت و عملکرد گذشته واحد انتفاعی را فراهم می‌کند.
- اطلاعات حسابداری مندرج در صورتهای مالی، گویای همه واقعیات واحد انتفاعی نیست که این امر موجب می‌شود تحلیل‌گر مالی در ارزیابی واحد انتفاعی دچار اشتباه شود.
برنامه‌ریزی مالی
برنامه‌ریزی مالی عبارت است از فرایند تجزیه و تحلیل فرصتهای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری واحد انتفاعی، پیش‌بینی آثار آتی تصمیمات فعلی به منظور پرهیز از غافلگیری و همچنین درک ارتباط بین تصمیمات فعلی و تصمیمات آتی، تصمیم‌گیری درباره استراتژی‌هایی که باید به موقع اجرا گذاشته شوند و اندازه‌گیری عملکرد آتی در مقایسه با هدف‌ها و استانداردهای تعیین شده در برنامه مالی.
در برنامه‌ریزی مالی توجه به یک سری اصول اساسی که در حقیقت فرایند برنامه‌ریزی مالی را مشخص می‌نماید، ضروری است.
بودجه‌بندی سرمایه‌ای
بودجه‌بندی سرمایه ای، فرایند ارزیابی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های بلندمدت و انتخاب مناسب‌ترین آن‌ها از طریق تجزیه و تحلیل مالی پروژه‌ها با استفاده از روش‌های علمی و کاربردی است. مخارج سرمایه‌ای برای یک دوره بودجه برآورد و پیش‌بینی می‌شود.
مراحل بودجه‌بندی سرمایه‌ای
بودجه‌بندی سرمایه‌ای از ویژگیهایی برخوردار است که تجزیه و تحلیل مالی و بررسی دقیق و سیستماتیک در خصوص انواع پروژه‌های سرمایه‌ای را ضروری می‌سازد؛ این مراحل عبارتند از:
- شناسایی پروژه های سرمایه گذاری
- برآورد و منافع و مخارج هر یک از پروژه‌ها
- ارزیابی پروژه‌های پیشنهادی
-رتبه‌بندی پروژه‌ها بر اساس مخاطرات و بازده مورد انتظار
- انتخاب بهترین پروژه با توجه به منابع موجود
- تهیه و تنظیم بودجه مخارج سرمایه‌ای
- ارزیابی مجدد پروژه‌ها پس از تصویب
ارسال نظر