برنامه‌های نرم‌‌افزاری
مهندس سمانه خبیری کارشناس دفتر مطالعات و امور ترویجی با شروع کار دولت تدبیر و امید در سال 1392، و با آسیب‌شناسی و بازنگری در مجموعه سیاست‌ها و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری، الزام تغییری بنیادی در انگاره‌های ذهنی حاکم بر برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری پیش روی شرکت مادر قرار گرفت. بر این اساس، به نظر می‌رسید که تاکید بر برنامه‌ها و پروژه‌های سخت‌افزاری با توجه صرف به ابعاد کالبدی و بی‌توجهی به برنامه‌های نرم‌افزاری، پاسخگوی نیاز محدوده‌‌های هدف در تحقق بازآفرینی شهری نبوده و سرعت بازتولید فرسودگی در فرایندهای توسعه شهری از سرعت و اثربخشی اقدامات سخت‌افزارانه پیشی گرفته است. برنامه‌های نرم افزاری مشتمل بر فعالیت‌های زمینه‌سازی و برانگیزاننده است که با هدف پیش‌نگری و پیشگیری از تولید بافت‌های ناکارآمد، ظرفیت‌سازی و توانمندسازی تمامی کنشگران فرایند بازآفرینی شهری، بستر‌های لازم برای تحقق سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری را با حضور حداکثری مردم فراهم می‌نماید. این برنامه‌ها در بخش مطالعات و ترویج در قالب 4 گروه اقدام اصلی به شرح زیر در سال 1393 تعریف و پیگیری شده‌اند. • مستندسازی و درس‌آموزی از تجارب گذشته: بر اساس اهدف و راهبردهای سندملی و چارچوب بازآفرینی شهری پایدار، مستند‌سازی، سنجش، پایش و بازبینی کلیه اقدامات بازآفرینی شهری با هدف درس‌آموزی از اقدامات پیشین و دستیابی به شیوه‌‌‌های صحیح و اثرگذار، به عنوان یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های نرم افزاری شرکت مادر در سال گذشته تعریف شده اند. این برنامه ها در قالب تعریف 9 طرح‌ مطالعاتی و با برگزاری 13 نشست‌ تخصصی و هم‌اندیشی پیگیری شده‌اند. • مطالعات کاربردی: این مطالعات به منظور کسب دانش جدید و با کاربردی ویژه که حل مساله و چالش موضوعی یا موضعی در برنامه های بازآفرینی شهری است، در قالب انجام تعدادی طرح های پژوهشی کاربردی و 28 مورد تولید محتوای کتاب انجام شده‌اند. برونداد این فعالیت های مطالعاتی یا به صورت دستورالعمل های کاربردی و یا چارچوب های نظری پایه برای برنامه ها و اقدامات بازآفرینی شهری خواهد بود. • آموزش: آموزش، به عنوان گامی مهم در افزایش آگاهی و مهارت حرفه مندان، نهادهای مدیریت شهری و مردم و آشنایی آنان با مفاهیم بنیادی در محدوده‌های هدف و نیز اهداف، رویکردها و فعالیت‌های بازآفرینی شهری به شمار می‌رود. در این راستا، به منظور دستیابی به برنامه‌ای جامع و عملیاتی از آموزش کنشگران و دخیلان برنامه‌های بازآفرینی و اصلاح در فرایندهای موجود، «طرح‌ فراگیر آموزش بهسازی مشارکت مبنا و مشارکت محور محله‏ای در ایران: به سوی نهاد محله یاری» تعریف و انجام شده است. همچنین با تعریف کارگروه آموزش، اصلاحات نظام آموزش در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس، با تولید اسناد ترویجی[شیوه‌‌نامه، بروشور و ...] مفاهیم و رویکردهای سند ملی، تبیین و 5 دوره‌ آموزشی برای مدیران مرتبط برگزار شد. همچنین 10 جلسه آموزش کنشگران محلی برای راه اندازی دفاتر خدمات نوسازی در شهرهای پایلوت تبریز و کاشان نیز برنامه‌ریزی و اجرا شد و برگزاری دوره‏های آموزشی مذکور در سه شهر دارای اولویت نیز در حال برنامه ریزی است. برگزاری کارگاه آموزشی با موضوع توانمندسازی سازمان‌های مردم‌نهاد و تجاری‏سازی طرح‏های نو در حاشیه برگزاری بازارچه حامیان سرزمین من ایران، از جمله برنامه‌های آموزشی با هدف توانمندسازی کنشگران بازآفرینی بوده است که در پایان سال محقق گردید. • برنامه‌ریزی فرهنگی و شبکه‌سازی همیاران بازآفرینی شهری: تحقق مشارکت پایدار تمامی کنشگران و دخیلان بازآفرینی شهری بی‌شک، در گرو آگاهی آن‌ها از نقش‌آفرینی و تاثیرگذاری بر این فرایند از سویی، و فراهم کردن بسترهای لازم برای عمل در چارچوب آن‌ها از سوی دیگر است. ازین رو برنامه‌های شبکه‌سازی همیاران بازآفرینی از طریق شناسایی کنشگران موثر و تعریف شیوه‌های همکاری پیگیری شد. سازمان‌های مردم‌نهاد، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و جامعه هنری از جمله گروه‌های هدفی بودند که در سال گذشته از طریق انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک، برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی برای همفکری و انجام اقدامات مشترک به صورت شبکه‌های همکاری دعوت گردیدند. از میان این برنامه‌‌ها می‌توان به انعقاد 7 مورد تفاهم‌نامه همکاری با دانشگاه‌‌ها و مراکز پژوهشی، برگزاری 20 نشست هم‌اندیشی با دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، رسانه‌ها و جامعه هنری از جمله خانه کاریکاتور، خانه هنرمندان و تهیه‌کنندگان صداوسیما به منظور تعریف برنامه‌ها و اقدامات مشترک و برگزاری بازارچه حامیان سرزمین من ایران اشاره کرد. در زمینه برنامه‌ریزی فرهنگی نیز، تعریف و راهبری «رویداد جستار کیفیت در تجربه‌های بازآفرینی شهری»، «برگزاری نشست‌های تخصصی»، «مشارکت و همکاری در برگزاری همایش‌ها «و «تهیه و تولید محصولات فرهنگی»، همچون انتشار بروشورها و نشریه‌های تخصصی اقداماتی بودند که از سال گذشته تاکنون در اولویت برنامه‌های ترویجی شرکت مادر قرار گرفته‌اند. در زمینه برگزاری نشست‌های تخصصی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های فرهنگی، 24 نشست‌ تخصصی و موضوعی در محورهای اصلی «توانمندسازی سکونتگاه‌های غیر رسمی»، «حفاظت و توسعه توأمان در بافت های تاریخی»،» رویکردها و الگوهای نوسازی مشارکتی محله»، و ارزیابی پیامدهای تجمیع در محلات تهران برگزار گردید و مستندات مباحث هر یک از جلسات برای دسترسی علاقمندان در سایت شرکت مادر منعکس و همچنین به صورت تفصیلی در قالب مجموعه کتاب‌هایی ویژه به انتشار رسید. در زمینه همکاری در برگزاری همایش‌ها نیز، شرکت مادر با شناسایی همایش‌ها و کنفرانس‌های مرتبط با اهداف و عملکردهای شرکت مادر و تعریف همایش‌های ویژه در قالب برنامه جستارهای کیفیت در حیات شهری در دانشگاه‌ها، در 24 کنفرانس و همایش در سال گذشته مشارکت داشته است. انتشار نشریه تخصصی هفت ‌شهراز دیگر برنامه‌های اصلی شرکت مادر در زمینه برنامه‌ریزی فرهنگی است. این نشریه در چارچوب اهداف و ماموریت‌‌های شرکت مادر، به طرح و ترویج نظریه‌‌های توسعه پایدار شهری و تجارب علمی در پرتو ارزش ‌های اسلامی-ایرانی و با تاکید بر قابلیت اجرا و کاربرد آن‌ها در کشور می‌پردازد، و نیز فضایی را فراهم می‌آورد برای هم ‌اندیشی، تضارب آرا و همگرایی کارشناسان، مدیران، مشاوران و دانشگاهیان دست‌‌اندرکار برنامه‌های بازآفرینی شهری که می‌‌تواند راهنمایی باشد برای اقدامات و سیاست‌گذاری بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی در جهت تحقق اهداف بازآفرینی شهری پایدار. اکنون و در آغاز سال 1394، شرکت مادر بنا دارد در جهت افزایش کارایی و اثربخشی برنامه‌‌ها و اقدامات نرم‌افزاری خود در زمینه مطالعات، ترویج و تحقق کامل آن‌ها بر اساس سندملی احیا، بهسازی نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری، با اتخاذ نگاه و رویکردی آسیب‌شناسانه، ضمن اصلاح نقاط ضعف در تعریف و اجرای این برنامه‌ها، جهت تسریع در تحقق آن‌ها بکوشد.