خصوصی‌سازی در فوتبال ترکیه، الگویی مناسب
مسعود سعیدی- در شرایطی که امروز فوتبال ایران به عنوان یک فوتبال پرضرر و غیرحرفه‌ای مطرح می‌شود، توجه به راهکارهایی نظیر آنچه کشور ترکیه سال‌ها پیش اجرایی کرد، می‌تواند زمینه پیشرفت دوباره فوتبال کشور و افزایش علاقه سرمایه‌گذاران برای ورود به آن را فراهم کند. به هر حال موضوع خصوصی‌سازی فوتبال امروز به عنوان یکی از دغدغه‌های مهم و اساسی دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران مد نظر قرار گرفته و این اتفاق به صورت ناقص در برخی باشگاه‌های ایرانی نیز رخ داده. با این حال الزامات AFC برای خصوصی‌سازی باشگاه‌های ایرانی و اتفاقاتی که در این زمینه صورت گرفت نتوانست باشگاه‌های ایرانی را مجبور به مسئله خصوصی‌سازی کند تا این وموضوع، مشکلات بسیاری را برای آنها به وجود آورد.امروز و در شرایطی که مشکلات اقتصادی، امکان تیم‌داری دولت در رشته فوتبال را بسیار سخت کرده، الگوی اقتصاد فوتبال ترکیه و موضوع خصوصی‌سازی فوتبال، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته و بسیاری بر این باور هستند که این موضوع می‌تواند به سبک ترکیه اجرایی شود. برنامه‌ریزی دقیق و تداوم برنامه‌ها
۳۰ سال پیش مسئولان فوتبال ترکیه تصمیم گرفتند فوتبال این کشور را آرام آرام به بخش خصوصی واگذار کنند. برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام دادند و با الگو برداری از کشورهای موفق در این زمینه، فعالیت خود را آغاز کردند و این اتفاق منجر شد که بعد از گذشت زمانی ۱۰ ساله، فوتبال این کشور با رشد قابل توجهی مواجه شود.مسئولان ترکیه با ارائه ورزشگاه‌های مناسب به باشگاه‌ها و اعطای وام‌های طولانی مدت و البته کم‌بهره، باشگاه‌ها را وادار به خصوصی‌سازی کردند و به هدف خود در این زمینه نیز رسیدند تا امروز فوتبال کشور ترکیه در لیگ قهرمانان اروپا حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد.حسین چرخابی، سرمربی سابق سپاهان و کارشناس فوتبال اصفهان درباره این موضوع می‌گوید: ترکیه زمانی فوتبال ضعیفی و وابسته به دولت داشت. اقدام دولت در این زمینه آن بود که در درجه نخست به شهرداری‌ها اعلام کرد که به تیم‌های مختلف، ورزشگاه‌هایی اختصاص دهند. از سوی دیگر وام‌هایی درازمدت به باشگاه‌ها اعطا کردند و زمانی که فوتبال ترکیه شروع به پیشرفت کرد، وام‌های مد نظر هم از آنها دریافت نشد و حال می‌بینیم که فوتبال ترکیه بسیار درآمدزا است.وی می‌افزاید: من در یکی از سفرهای خود با سپاهان به ترکیه متوجه شدم که در مسابقه دوستانه این تیم مقابل فنرباغچه، این تیم میلیون‌ها تومان درآمدزایی کرد. یادم می‌آید که فنرباغچه در این بازی ۷ هزار بلیط فروخت و از آن درآمدزایی کرد و از سوی دیگر پخش مستقیم بازی در کنار تبلیغات اطراف زمین و همچنین پیراهن‌های فصل جدید باشگاه و فروش آن به تماشاگران نیز درآمد بسیاری برای آنها حاصل کرد. ناصر ابراهیمی، پیشکسوت فوتبال ایران هم در این زمینه نظرات جالبی دارد. او می‌گوید: ۴۰ سال قبل ترکیه دوست داشت باشگاهی مثل ما را داشته باشد، اما الان آنها کجا قرار دارند و ما کجا هستیم. به نظر من برای خصوصی‌سازی باشگاه‌ها باید دولت و مجلس ورود کنند و قوه قضاییه هم نظارت قوی در این زمینه داشته باشند.وی تاکید می‌کند: کمیسیون ورزش مجلس هم می‌تواند با گرفتن نظر پیشکسوتان فوتبال بهترین راه‌ها را برای اداره فوتبال بیندیشید. فوتبال ما اگر خصوصی شود می‌تواند راه درست را پیدا کند.

خصوصی‌سازی، زمینه‌ساز افزایش کیفیت لیگ می‌شود
یکی از موضوعات مهم درباره مسئله خصوصی‌سازی، اختصاص وام‌های مناسب به این باشگاه‌ها و البته شناسایی چهره‌هایی است که توان اقتصادی بالایی در حوزه خصوصی‌سازی دارند. در واقع مسئولان باید به دنبال چهره‌هایی باشند که توان تیم‌داری در این حوزه را دارند و در این زمینه می‌توانند به خوبی و به صورت موفق عمل کنند.مهرزاد خلیلیان، مدیرعامل باشگاه سپاهان نیز در این زمینه می‌گوید: در کشور ترکیه با ارائه وام‌های مناسب زیر ۵ درصد به باشگاه‌های رده‌اول کنونی این کشور نظیر فنرباغچه، گالاتاسرای، امکانات خوبی را برای آنها فراهم کردند تا آنها در سطح اروپا نیز پیش بروند. امروز این باشگاه‌ها امکانات مناسبی نظیر استادیوم، کمپینگ، هتل و دیگر تاسیسات را دارند که این امکانات به همه تیم‌ها و باشگاه‌های دنیا ارائه می‌شود.

کمک‌های دولتی پس از اعطای وام قطع می‌شود
اگرچه الگوی ترکیه برای اجرای موضوع اقتصاد فوتبال ایران یک الگوی مناسب به شمار می‌رود اما به گفته بسیاری، قطع کمک‌های دولتی به باشگاه‌ها بعد از اعطای وام، مسئله‌ای است که باید با جدیت به آن توجه لازم را صورت داد.قاسم رحیمی، استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: در ترکیه یک بار برای همیشه، مسئله خصوصی‌سازی صورت گرفت و دولت این کشور مبلغی را به عنوان وام بلاعوض در اختیار باشگاه‌ها قرار داد و امکاناتی نیز به آنها اختصاص داد. با این حال، دولت این کشور اعلام کرد که دیگر کمکی به آنها صورت نمی‌گیرد، مالیات باید پرداخت شود و اقساط وام نیز از چند سال دیگر به صورت درازمدت باید تادیه شود.وی می‌افزاید: اتفاق صورت گرفته سبب شد که امروز باشگاه‌هایی مثل فنرباغچه، ترابوزان و دیگر باشگاه‌های ترکیه به خودکفایی رسیده و مطرح شوند و حتی در اروپا هم خودی نشان دهند تا ثابت کنند که اتفاقات خوبی در این کشور با خصوصی‌سازی صورت گرفته است.با این حال، متأسفانه در کشور ما به دلیل ضعف برنامه‌ریزی، طی همه دعاوی بازیکنان خارجی با باشگاه‌ها، رأی به سود آنها داده می‌شود زیرا باشگاه‌های ما در این زمینه ساختار ندارد و نفوذ دلالان در باشگاه‌های ما به مراتب بیشتر است.

عزم دولت برای توجه به موضوع خصوصی‌سازی فوتبال
مسئولان دولت نیز بارها اعلام کرده‌اند که موضوع خصوصی‌سازی فوتبال در دستور کار آنها قرار گرفته و به دنبال آن هستند که هرچه سریعتر این اتفاق را عملیاتی کنند. این مسئله بارها از سوی مسئولان اعلام شده و وزیر ورزش و جوانان عنوان می‌کند که موضوع خصوصی‌سازی به عنوان یک اصل در دستور کارش قرار گرفته است.محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان در روزهای پایانی سال گذشته در دیدار با هاکان تکین، سفیر کشور ترکیه در ایران، تجربه کشور ترکیه در امر خصوصی‌سازی باشگاه‌های فوتبال را تجربه موفقی عنوان کرد و افزود: کشور ترکیه در این زمینه می‌تواند الگوی خوبی برای ایران باشد.وی با اشاره به ضرورت افزایش توجهات در این زمینه ادامه داد: امیدوارم که ورزش بتواند پایه‌های ارتباطی ایران و ترکیه ر ا بیش از پیش قوی کند.

عزمی جدی برای خصوصی‌سازی فوتبال
بدون شک امروز که آمادگی بسیاری برای ورود دوباره سرمایه‌گذاران به ورزش وسوسه‌برانگیز فوتبال وجود دارد، دولت و مجلس می‌توانند با ارائه بسته‌های مناسب و افزایش حمایت از این چهره‌های اقتصادی، زمینه فعالیت بیش از پیش آنها را فراهم آورده و با الگویی مشابه آنها در ترکیه صورت گرفت، فوتبال کشورمان را از وضعیت کنونی خارج کنند.شاید اگر بخش خصوصی بار دیگر به صورت جدی وارد فوتبال شود و در صورت قانون‌گذاری و اقدام مناسب، در آینده نزدیک بتوانیم بار دیگر شاهد پیشرفت‌های فوتبالی جوانان این مرز و بوم باشیم.