هراس جهانی از «ابولا»
برای ماه‌ها، جهان دربرابر خودنمایی ویروس ابولا بی‌تفاوت بود. این ویروس که در ابتدا از جنگل‌های دور افتاده گینه به راه افتاد و به خیابان‌های شلوغ لیبریا رسید، اکنون به ورای مرزهای این منطقه پیشروی کرده است. در روز 16 سپتامبر سرانجام بی‌تفاوتی‌ها به پایان رسید و باراک اوباما بزرگ‌ترین اعزام کمک‌های انسان‌دوستانه توسط نیروهای نظامی آمریکا را برای مبارزه با این بیماری واگیر دار اعلام کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا با اعلام این موضوع که این بیماری مسری «تنها تهدیدی برای امنیت منطقه نیست، بلکه تهدیدی بالقوه علیه امنیت جهانی» است، فرآیند اعزام 3000 نیروی نظامی آمریکا برای راه‌اندازی مراکز درمان 1700 تختخوابی و آموزش کارکنان بهداشت منطقه را آغاز کرد.شاید اعزام نیروهای نظامی آمریکا به غرب آفریقا آن هم در شرایطی که نیروهای آمریکایی آماده مقابله با شورشیان در عراق و سوریه می‌شوند، عجیب به نظر برسد. ابولا یک بیماری است که معمولا در جوامع بشری مشاهده نمی‌شود و در گذشته از میان رفته بود. این بیماری در بدترین رکوردی که از خود بر جای گذاشته بود، 3000 مرگ تاییدشده را در پی داشته است. علاوه بر این، به نظر نمی‌رسد که این بیماری در کشورهای ثروتمند دارای نظام بهداشت و درمان مناسب، در سطح گسترده شیوع یابد. در مقایسه با ویروس اچ‌آی‌وی که سالانه 6/1 میلیون نفر را در سطح جهان می‌کشد یا بیماری سل که سالانه جان 3/1 میلیون نفر را می‌گیرد، به نظر می‌رسد که مبارزه‌ای پر هزینه علیه ابولا، تخصیص نامناسب منابع باشد.اما ابولا رشدی استثنایی دارد و تعداد موارد مبتلا به آن هر سه هفته تقریبا دو برابر می‌شود. گفته می‌شود که در مونروی، پایتخت لیبریا، هر دو هفته دوبرابر می‌شود. دفعات پیش که این ویروس شیوع یافته بود، در روستاهای حومه شهرها بود و بنابراین مقابله با آن آسان‌تر بود . اما با این نرخ شیوع، تعداد کم خیلی زود جای خود را به ارقامی بزرگ می‌دهند و این خطر واقعی وجود دارد که بیماری در شهرهایی چون لاگوس، که محل زندگی بیش از 10 میلیون نفر است شیوع یابد. هر چه مدت زمان بیشتری در اختیار ویروس ابولا قرار گیرد تا خود را در بدن انسان‌ها تکثیر کند، خطر افزایش شیوع آن بیشتر خواهد شد. برخی از ویروس‌شناسان هشدار داده‌اند که حتی ممکن است این ویروس توانایی آن را پیدا کند که در فضا توسط سرفه و عطسه منتشر شود. گر چه این موضوع خیلی نامحتمل است، اما هیچ‌کس دوست ندارد بداند که ابولا به این سرعت می‌تواند خود را با بدن انسان‌ها تطبیق دهد. واکنش آمریکا به این موضوع در وهله نخست این بوده که برنامه های مقابله باید توسط دولت در ابعاد وسیع به اجرا گذارده شود. تا کنون اما این مسوولیت بر عهده خیریه‌هایی چون موسسه «مدیسینز سانس فرونتیرز» (ام اس اف) بود که 2000 کارمند آن در کشورهای مبتلا به این ویروس مشغول خدمت‌رسانی هستند. اما حتی کمک‌رسانی عظیم آمریکا هم برای خلاصی از این ویروس در لیبریا، کشوری که بیشترین تعداد مبتلایان را دارد، کافی نخواهد بود. تا زمانی که نیروهای نظامی آمریکا به آنجا برسند، وضعیت در لیبریا وخیم‌تر شده است.
نیاز به دستکش و ماسک
در سایر کشورها، واکنش به این ویروس خیلی کمتر از نیاز بوده است. سیرالئون، دومین کشوری که از این بیماری آسیب دیده است، کمک‌های خیلی کمتری از دولت‌های خارجی دریافت کرده‌ است: چین 174 نفر متشکل از افراد عادی و تیم‌های آزمایشگاه‌های سیار اعزام کرده است. کوبا هم در حال اعزام همین تعداد نیروی کمکی است و بریتانیا یک بیمارستان 62 تختخوابی راه‌اندازی خواهد کرد. فرانسه هم 20 نفر به منطقه اعزام می‌کند. (البته انتظار می‌رود که به‌زودی خبر راه‌اندازی یک بیمارستان در منطقه را هم اعلام کند.)
اما همین حالا دو نیاز ضروری احساس می‌شود. نخست، تامین فوری لوازم پیشگیرانه ابتدایی (که بسیار هم ارزان هستند) همچون دستکش، گان، ماسک‌های جراحی و مواد ضدعفونی‌کننده. در کشورهای مبتلا به‌خاطر آنکه پرستاران و دکترها تنها به دلیل کمبود این وسایل ساده بیمار شده‌اند یا جان خود را از دست داده‌اند، نظام‌ بهداشت و درمان دچار فروپاشی شده است.نیاز دوم، کارکنان آموزش‌دیده است تا مراکز درمان را اداره کنند و در آنها مشغول به‌کار شوند. مراکزی که ضعیف اداره می‌شوند و در آنها آلودگی به درستی کنترل نمی‌شود، موجب تسریع گسترش بیماری می‌شوند. هر دوی این نیازها بسیار فوری هستند چون هزینه متوقف کردن شیوع ابولا به طرز عجیبی در حال افزایش است. در ماه اوت سازمان بهداشت جهانی برآورد کرد که برای مقابله با ابولا به ۹ ماه زمان و ۴۹۰ میلیون دلار بودجه نیاز است. اکنون این سازمان اعلام کرده است که این بودجه مورد نیاز به بیش از یک میلیارد دلار افزایش یافته است. هر چه جهان بیشتر کوتاهی کند، مقابله با این بیماری دشوارتر و پر هزینه‌تر خواهد بود و همچون گلوله‌ای برفی که از بالای کوه به پایین می‌غلتد لحظه به لحظه در حال بزرگ‌تر شدن است.
منبع: اکونومیست