در بازار اجاره‌نشین‌ها، روند قراردادهای اجاره مسکن در نیمه اول خرداد رو به افزایش بوده و 34 درصد حجم کل معاملات مسکن طی این 15 روز را به خود اختصاص داده است اما نوسانات هزینه‌ها مسیر متفاوتی از قیمت مسکن را در پیش گرفته است. در دو ماه گذشته از سال‌جاری درحالی‌که شتاب تورم کاهنده گزارش شده و افت و خیز قیمت مسکن در پایان اردیبهشت به کاهش یک درصدی ختم شده، آمارها حکایت از افزایش 13 درصدی متوسط اجاره‌بها در تهران طی این مدت دارد.نرخ تورم در بازار اجاره سال گذشته در نیمه دوم سال افت شدید پیدا کرد؛ طوری‌که رشد هزینه اجاره‌نشینی از 25 درصد در ابتدای سال92 به حداکثر 9 درصد در اسفند92 رسید. با این حال در بهار امسال شتاب رشد اجاره‌بها مجددا دو رقمی شده و در فروردین و اردیبهشت 93 متوسط اجاره‌بها به ترتیب 13 درصد و 11 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش پیدا کرده است. همچنین مجموع رشد ماهانه اجاره‌بها در دو ماه گذشته 13 درصد گزارش شده است به این معنی که در حال‌حاضر هزینه اجاره‌نشینی در تهران نسبت به اسفند سال گذشته با 13 درصد افزایش از مترمربعی 18700 هزار تومان به متری 21هزار تومان رسیده است.
سامانه رهگیری معاملات مسکن که ارزش اجاره‌بها و همین‌طور قیمت مسکن در تهران و سایر شهرها را از روی مبایعه‌نامه‌ها و اجاره‌نامه‌های ثبت‌شده در بنگاه‌ها رصد و محاسبه می‌کند، گزارش داده است: متوسط اجاره‌بهای ماهانه یک آپارتمان ۱۰۰متری در دو ماه گذشته از بهار امسال حدود ۲میلیون تومان (بدون پول رهن) بوده است.
در مقابل این افزایش در بازار اجاره، متوسط قیمت خرید مسکن در تهران در فروردین امسال 7 درصد نسبت به اسفند کاهش پیدا کرد و در اردیبهشت 6 درصد نسبت به فروردین افزایش یافت. به این ترتیب، طبق آخرین آمار رسمی از نوسانات قیمت مسکن، می‌توان گفت: در مجموع، قیمت مسکن در سال 93 نسبت به آخرین ماه سال 92، منفی یک درصد رشد کرده یا به عبارتی با یک درصد افت روبه‌رو شده است. در حال حاضر متوسط قیمت مسکن در تهران مترمربعی 4میلیون و 100 هزار تومان برآورد می‌شود.
در این مسیر، به‌دلیل ناهمگونی قدیمی در ارزش معاملاتی آپارتمان‌های مسکونی و همچنین اختلاف بزرگی که همواره بین قدرت و توان مالی متقاضیان در نقاط مختلف تهران وجود دارد، شیب کاهش در نیمه‌شمالی شهر به مراتب کمتر از نیمه‌جنوبی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد: بین گرانترین آپارتمان مسکونی در گرانترین نقطه تهران و ارزان‌ترین خانه در جنوبی‌ترین منطقه این شهر، یک اختلاف ۳۳برابری وجود دارد. در منطقه یک، گرانترین آپارتمان فروخته شده در سال گذشته مترمربعی حدود ۲۰میلیون تومان قیمت داشته است. در منطقه۱۸ نیز ارزان‌ترین آپارتمان در همین مدت با مربعی ۸۰۰ هزار تومان معامله شده که در مقایسه با سایر مناطق جنوبی تهران، این رقم در پایین‌ترین سطح قرار داشته است.
به این ترتیب مشخص می‌شود ارزش گرانترین آپارتمان در تهران 33 برابر قیمت ارزان‌ترین ملک مسکونی در این شهر است. اما در بازار اجاره، اختلاف نرخ‌ها در مناطق مختلف از این هم بیشتر است. در بازار اجاره مسکن، شکاف بین اجاره‌بها در مناطق مختلف، بیشتر از شکاف منطقه‌ای در قیمت مسکن است. در منطقه یک تهران، سال گذشته گرانترین آپارتمان اجاره‌ای مترمربعی 89 هزار تومان تحویل مستاجر شده است. هر چند آپارتمان‌های منطقه‌یک حداقل 200 مترمربع مساحت دارند اما با فرض اینکه مساحت این آپارتمان 100مترمربع باشد، هزینه اجاره این واحد مسکونی ماهانه معادل 9 میلیون تومان بوده است.
این در حالی است که ارزان‌ترین خانه اجاره‌ای در تهران طی سال گذشته در منطقه۱۵ قرار داشته و هر مترمربع از آن معادل ۲هزار تومان اجاره داده است. با فرض اینکه این آپارتمان ۱۰۰ متر مساحت داشته، اجاره ماهانه آن ۲۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود.
به این ترتیب در بازار اجاره، گران‌ترین آپارتمان 42 برابر ارزان‌ترین خانه اجاره‌ای، ارزش هزینه‌ای آن برآورد می‌شود که در مقایسه با شکاف 33 برابری قیمت مسکن، رقم قابل توجهی به حساب می‌آید. درباره نوسانات افزایشی اجاره‌بها در دو ماه اخیر که بیشتر به نوعی خزش (رشد آهسته در مقایسه با تورم) شباهت دارد، کارشناسان اقتصادی معتقدند: حجم بالای تقاضای اجاره‌ باعث شکل‌گیری این روند شده است.
کارشناسان با بیان اینکه اجاره‌نشین‌ها تاوان نبود تسهیلات بانکی پرقدرت برای خرید مسکن را می‌دهند و چون قدرت خرید وجود ندارد به ناچار تعداد اجاره‌نشین‌ها رو به افزایش است، می‌گویند: قانونی وجود ندارد که چون قیمت خانه افزایش نداشته است نرخ‌های اجاره هم بالا نرود. از سوی دیگر رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران معتقد است بازار اجاره امسال نباید رشد چندانی داشته باشد. او می‌گوید: وضعیت بازار اجاره وابسته به قیمت مسکن است و در سال ۹۳ قیمت مسکن رشدی نداشته است. در چند ماه نخست شاهد افزایش قیمت خانه‌ها بوده‌ایم، اما این افزایش تنها در فایل‌های بنگاه‌ها اعمال شده است و معاملاتی که منجر به عقد قرارداد شده هیچ رشد قیمتی نداشته است؛ بنابراین اجاره‌بها هم نباید تغییر کند.
بررسی‌های آماری حاکی از آن است که از ابتدای خرداد تا 16 این ماه بیش از 93 هزار مورد قرارداد مسکن منعقد شده که 56 هزار و 202 مورد آن مربوط به قراردادهای خرید و فروش و 32 هزار و 171 مورد مربوط به اجاره‌نامه‌هاست.
آمارها در نیمه نخست این ماه و مقایسه آن نسبت به اردیبهشت نشان دهنده این است که همچنان میزان قراردادهای منعقد شده در بازار مسکن رو به افزایش است.
همچنین طی این مدت آمارها نشان دهنده افزایش میزان جابه‌جایی مستاجران است تا جایی که میزان قراردادهای اجاره منعقد شده در نیمه اول خرداد معادل 50 درصد جابه‌جایی مستاجران در اردیبهشت ماه است.
بر همین اساس در اردیبهشت ماه میزان قراردادهای اجاره ۶۵ هزار و ۴۸۶ مورد بوده که با این روند، افزایش چشمگیری خواهد داشت.