استفاده از مهاجران چینی  برای ترمیم تصویر مخدوش جامعه چین
نگار حسینی تصویری که از چین در ذهن غیر‌چینی‌ها وجود دارد، کشوری وسیع در دوردست است با یک حکومت کمونیستی با همه مسائل جوامعی با این مدل حکومت. آلودگی شدید هوا، نبود هیچ گونه اطمینان در مورد امنیت و سلامت مواد غذایی به علاوه سیستم آموزش و پرورش قدیمی و مبتنی بر آزمون‌های سخت، شرایطی نه چندان خوشایند برای شهروندان چینی ایجاد کرده است. بر همین اساس است که چندان بیراه به نظر نمی‌رسد مردمی که امکان خروج از چنین کشور و جامعه‌ای را داشته باشند، به مهاجرت تن دهند. در سال‌های اخیر و به خصوص با موج تازه ثروتمند شدن شهروندان چینی، مهاجرت از این کشور به آمریکا، کانادا و استرالیا به وفور به چشم می‌خورد. در حال حاضر حدود 50 میلیون نفر از شهروندان چینی در دیگر کشورهای دنیا ساکن هستند. در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از جامعه ثروتمندان چینی یا از این کشور مهاجرت کرده‌اند یا در‌صدد ایجاد مقدمات برای خروج از این کشور هستند. در واقع گفته می‌شود که این مهاجران به مثابه چسبی جامعه جهانی و جامعه چین را پیوند می‌دهند. اما نکته جالب در این میان آن است که برای حکومت چین بسیار مهم است که این مهاجران به وطن خود وفادار باشند و در واقع پکن
به نحو مقتضی تلاش می‌کند از آنها برای ترمیم تصویر مخدوش این کشور در جامعه جهانی استفاده کند. یک بررسی جدید نشان می‌دهد که ۶۴ درصد از چینی‌های پولدار یا از چین مهاجرت کرده‌اند یا برای خروج از این کشور برنامه‌ریزی می‌کنند. گفته می‌شود دولت چین تلاش می‌کند با جنگ تبلیغاتی از وفاداری این مهاجران در خارج از مرزهای این کشور اطمینان حاصل کند.
چینی‌های ماجراجو
مهاجرت چینی‌ها از این کشور مسبوق به سابقه است. حتی در زمانی که امپراتوران سرزمین چین تلاش می‌کردند مردم را در خانه‌ها نگه دارند، چینی‌ها برای کسب دانش و فرصت‌های تازه به اندازه کافی ماجراجو بودند؛ اما هیچ‌کدام از سیاست‌های چینی‌ها طی صدها سال نتوانست شهروندان این کشور را از وسوسه خروج از مرزهای چین و مهاجرت به سرزمین‌های دیگر بازدارد. چینی‌ها صدها سال پیش با خرید کلک‌های کهنه در هنگام بادهای موسمی این کشور به سمت مانیل، پایتخت فیلیپین حرکت می‌کردند تا ابریشم را با نقره معاوضه کنند. در قرن نوزدهم تعدادی از چینی‌های عضو ارتش با استفاده از کشتی به معادن و مزارع کشاورزی در امپراتوری‌های اروپایی رفتند. امروزه مرزهای کشور چین باز است و نمی‌توان مردم را به زور داخل مرزها حبس کرد. در این میان تعداد دانشجویان کالج که از قضا ثروتمند هم هستند. رو به افزایش است. تحقیقی که به تازگی در موسسه‌ای در شانگهای انجام شده است، نشان می‌دهد که ۶۴ درصد از چینی‌هایی که درآمد بالاتر از ۱.۶ میلیون دلار در سال دارند یا مهاجرت کرده‌اند یا در حال برنامه‌ریزی‌ برای آن هستند.
واقعیت این است که خروج شهروندان ثروتمند و موثر از چین پدیده‌ای تازه نیست. بعد از انقلاب کمونیستی چین روشنفکران زیادی به اروپا مهاجرت کردند. نکته مهم این است که چینی‌ها در‌صدد مهاجرت به سرزمین‌هایی هستند که در آنها موقعیت بالاتری داشته باشند. هر روزه تعداد بیشتری از چینی‌های با استعداد در جست و جوی کار و زندگی بهتر از این کشور خارج می‌شوند. تصمیمی که برای رفتن در میان این افراد ایجاد می‌شود ترکیبی از فشار و کشش است. بخش نخبه شهروندان چینی تصور می‌کنند می‌توانند در کالیفرنیا یا سواحل طلایی استرالیا زندگی به مراتب بهتری داشته باشند. این در حالی است که با همان میزان پول در چین نمی‌توانند از مشکلاتی که پیش روی شهروندان چینی در این جامعه وجود دارد، احتراز کنند؛ مسائل و مشکلاتی مانند آلودگی هوا، نبود امنیت غذایی و نیز سیستم آموزشی شکست خورده.
نگرانی از میهن‌پرستی چینی‌ها
اما جنبه دیگری از خروج و مهاجرت چینی‌ها از این کشور وجود دارد که کمتر به آن توجه شده است. اینکه با هر انگیزه و با هر مقصدی، این شهروندان زیر سایه لنینیسم چینی هستند. در واقع حکومت چین تلاش می‌کند مطمئن شود فاصله چینی‌های مهاجرت کرده از کشورشان بر میهن‌پرستی آنها تاثیری نگذارد. هنگامی که مهاجران چینی در کشورهای دیگر اسکان می‌گیرند، پکن تلاش می‌کند با استفاده از آنها در تبلیغات گسترده تصویر جهانی خود را بهبود دهد.
موضوع فقط سیاست نیست
خانم سان، 34 ساله ساکن کالیفرنیاست. او البته نخواست نام اصلی اش فاش شود. می‌گوید دلیلی که کشور چین را ترک کرد و در آمریکا ساکن شد به شکل واضح محدودیت‌های سیاسی این کشور نبود: «دختر من 6 ساله است و آسم دارد. آلودگی هوای چین او را بیشتر و بیشتر بیمار و رنجور می‌کرد...» او هوای پاک را یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندان یک کشور می‌داند که در چین احقاق نمی‌شود. او همچنین در مورد امکانات رشد و ارتقای فرزندش نگران بوده است. می‌گوید: «دختر من در زمینه موسیقی با استعداد بود با این حال در چین نمی‌توانست از این استعداد استفاده کند...» او در مورد مدارس آزمون- محور چین نگران بوده و ترجیح داده است که دخترش در این محیط آموزش نبیند. او البته می‌گوید که دوری‌اش از کشور زادگاهش همیشگی نخواهد بود. او در‌نهایت می‌گوید که با مهاجرت به خانواده‌اش امکان تازه‌ای برای زندگی داده است.
یک استاد دانشگاه چینی که نخواست نامش فاش شود، چشم انداز تاریکی از چین ترسیم می‌کند که موجب شده است او به دو فرزندش که در دانشگاه‌های آمریکایی دانشجو هستند، بپیوندد. مانند بسیاری دیگر از دانشگاهیان چین، این پروفسور وضع مالی بدی ندارد؛ اما ظاهرش این را نشان نمی‌دهد. او معتقد است در چین ممکن است به دلیل پولدار بودن شما را دستگیر کنند. این البته اغراق آمیز به نظر می‌رسد؛ اما برای کارآفرینان چینی که توانسته‌اند پول و پله‌ای به هم بزنند، زندان چندان سرنوشت دور از ذهنی نیست. نگرانی او بیش از همه در مورد آن است که در چین مجبور می‌شده با اصول حکومت سازگاری داشته باشد. این به نظر او نوعی خودفروشی به نظر می‌رسد. در نهایت به عقیده او چین کشور بسیار عقب‌مانده‌ای است.
حدود 7 هزار ویزای ورود به آمریکا برای چینی‌ها
پیش از این و قبل از سال ۱۹۹۷، موج دیگری از مهاجرت شهروندان تایوان و هنگ‌کنگ دیده شده است. در هر دو این موارد تاجران و بازرگانان تلاش کرده‌اند خانواده‌شان را در سیاتل و ونکوور اسکان بدهند و خود برای تجارت به کشورشان بازگردند. این استراتژی امروزه در چین مشاهده می‌شود.
در سال گذشته دولت ایالات متحده آمریکا در حدود 6 هزار و 895 ویزای ورود به این کشور برای اتباع چینی صادر کرد. این ویزاها بابت سرمایه‌گذاری بالای 500 هزار دلار در آمریکا صادر شده بود. این در حالی است که برای اتباع کشور کره جنوبی تنها 364 مورد ویزا صادر شد. کانادا نیز در سال جاری بسته‌های مشابهی برای ورود اتباع چینی به این کشور تدارک دیده بود. اقتصاد چین بسیار فاسد است. بانک مرکزی این کشور برآورد کرده است که فساد مالی در این کشور از نیمه 1990، در حدود 123 میلیارد دلار بوده است. آرن وستارد، در کتاب «چین و جامعه جهانی از سال 1750»، مهاجران چینی را به چسبی تشبیه می‌کند که جامعه چین و جامعه جهانی را به هم متصل می‌کنند. در واقع او معتقد است که این مهاجران حلقه اتصال چین و جامعه بین‌الملل هستند. این علاقه پکن را به مهاجران این کشور توجیه می‌کند. 48 میلیون چینی در خارج از مرزهای کشورشان زندگی می‌کنند. این دو برابر تعداد هندی‌هایی است که از هندوستان مهاجرت کرده و در کشورهای دیگر ساکن شده‌اند. پکن تمایز زیادی میان چینی‌هایی که موفق شده‌اند تابعیت کشور دیگری را به دست آورند و چینی‌های مقیم این کشور قائل است. دانشجویانی که برای کسب علم و مهارت‌های مهندسی به دیگر کشورهای جهان رفته‌اند، به‌عنوان دارایی‌های ارزشمند این کشور شناخته می‌شوند و دولت چین برای ترمیم ظاهر این کشور و سیاست‌های پکن از آنها استفاده می‌کند.
تجربه آزموده
استفاده از مهاجران برای ایجاد تصویری مثبت از چین در جامعه جهانی محدود به امروز نیست. در سال 1989 و در جریان قتل عام میدان تیان آن من، دولت چین از کلونی چینی‌های خارج از این کشور برای ترمیم تاثیرات این حادثه بر تصویر این کشور در جامعه جهانی استفاده کرد. کشتار میدان تیان‌آن‌من مجموعه‌ای از تظاهرات اعتراضی در شهر پکن بود که به رهبری دانشجویان و از ۱۵ آوریل ۱۹۸۹ تا ۴ ژوئن همان سال ادامه یافت. این اعتراضات که با حضور بیش از صدهزار نفر بر‌گزار شد، با کشتار ۲۴۱ تا ۲۶۰۰ نفر از دانشجویان سرکوب شد. دانشجویان در این واقعه به ناپایداری اقتصادی چین و سرکوب‌های حزب کمونیست و فساد دولتی اعتراض کردند. جنبش دموکراسی چین در این اعتراضات نقش داشت. این اعتراضات با نیروهای مسلحی که توسط حکومت به پکن فرستاده شدند، شدیدا سرکوب شد. اعتراضات میدان تیان آن من پکن به آسیب شهرت چین در سطح بین‌المللی، به ویژه در غرب منجر شد. معترضان از این فرصت برای ایجاد پلاکاردها و بنر‌های طراحی شده برای مخاطبان تلویزیون‌های بین‌المللی استفاده کردند؛ هرچند دولت چین نیز با استفاده از کلونی‌های مهاجر در کشورهای غربی تلاش کرد این تصویر مخدوش را اصلاح کند.
منبع: وال استریت