«ابولا» وارد می‌شود؛ وارد نمی‌شود
همه نگران‌اند، مسوولان وزارت بهداشت، پزشکان، پرسنل بیمارستان‌ها، مرزبانان و حالا هم مردم. نگرانی‌شان از بابت احتمال ورود ویروس کشنده ابولا به ایران است. هر چقدر هم که منابع خبری از کاهش شیوع این بیماری و تحت کنترل در آمدن آن در برخی مناطق خبر دهند و هر چقدر هم که فرودگاه‌ها، مسافران آفریقا را زیر ذره‌بین قرار دهند، باز هم نگرانی از ورود این ویروس به کشور وجود دارد. مشاهده حتی یک مورد از آن، خطر شیوع در یک منطقه را بالا می‌برد. نگرانی‌ها زمانی شدت می‌گیرد که خبرها حکایت از احتمال شیوع ابولا در آسیا دارند. زمانی که گفته می‌شود روند شیوع ابولا در غرب آفریقا طولانی شده و این امکان وجود دارد که ویروس به یکی از کشورهای آسیایی وارد شود. حالا هم معلوم نیست قرعه به نام کدام کشور آسیایی بیفتد. سازمان بهداشت جهانی گزارش می‌دهد، بیش از 4 هزار نفر تنها در غرب آفریقا قربانی این ویروس شدند، مواردی از این بیماری در کشورهای اروپایی و آمریکایی از جمله اسپانیا و نیویورک دیده شده. منابع خبری هم بر وخیم‌تر شدن اوضاع در پایتخت سه کشور آفریقایی یعنی گینه، لیبریا و سیرالئون تاکید می‌کنند. وضعیتی که شمار قربانیان را بالا برده و هر روز هم بدتر می‌شود. مسوولان وزارت بهداشت ایران، آنها که به‌طور مستقیم درباره بیماری‌های واگیر گزارش می‌دهند، با همه این نگرانی‌ها، احتمال ورود این ویروس به کشور را بعید می‌دانند. همان‌ها که پیش از این درباره «ویروس کرونا» هم اطمینان خاطر می‌دادند، در حالی که 5 مورد از آن در کرمان مشاهده شد و جان زن میانسالی را هم گرفت، حالا همین مسوولان با قاطعیت ورود این ویروس به کشور را رد می‌کنند، درست مانند معاونت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت که بیست و پنجم مهر ماه، احتمال انتقال ابولا به ایران را «خیلی بعید» توصیف کرد، دلیلش را هم این‌گونه اعلام کرد که مردم به کشورها و مناطقی که درگیر اپیدمی ابولا هستند، مسافرت نمی‌کنند. او این توضیح را داد که: «‌آلوده‌ترین مناطق کشورهای غرب آفریقا و لیبریا هستند که به علت جنگ عملا کسی به آنجا سفر نمی‌کند. سیرالئون هم از مناطق آلوده است که در آنجا هم تا حدی جنگ وجود دارد. کشور گینه نیز از مناطق آلوده به شمار می‌رود، اما این کشورها جزو مناطق توریستی نیستند و با آنها روابط اقتصادی هم نداریم. مردم به‌عنوان توریست تنها به شرق آفریقا و کشورهایی مانند کنیا و تانزانیا می‌روند که تاکنون در این دو کشور موردی از بیماری ابولا مشاهده نشده است.» محمود نبوی با این همه اما احتمال ورود و اپیدمی آن از راه‌های دیگر را رد نکرد. اشاره او به امکان ورود ویروس از طریق مسافرانی است که از دبی یا ترکیه وارد کشور می‌شوند، چرا که از کشورهای آفریقایی پرواز مستقیمی به ایران وجود ندارد.
پس از این مسوول، حسن هاشمی وزیر بهداشت به‌عنوان بالاترین مقام وزارت بهداشت، در آخرین روز مهر ماه، به مردم این اطمینان را داد که نه نگران ورود «ابولا» باشند نه کرونا، چرا که تمهیدات لازم برای این کار در نظر گرفته شده. تمهیدات وزارت بهداشت اما همان استقرار اکیپ‌های بهداشتی در مبادی ورودی کشور است، بر اساس اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در ۱۹ فرودگاه کشور، مسافرانی که از کشورهای آفریقایی وارد ایران می‌شوند، از سوی ماموران گذرنامه به پایگاه‌های بهداشتی ارجاع شده، معاینه و مصاحبه می‌شوند تا اگر علائم سطحی از عفونت تنفسی داشتند، درمان دارویی شوند، اگر هم علائم شدید بود، به بیمارستان منتقل شوند. افراد سالم نیز تا سه هفته باید مراقب علائم بیماری باشند.
ایران اما شرایط ویژه‌ای دارد، شاید به‌طور مستقیم، ویروس ابولا تهدیدی برای کشور به شمار نرود، اما راه‌های ارتباطی کشورهای منطقه با کشورهای آلوده، کم نیستند. سالانه میلیون‌ها زائر حج، به عربستان و به‌طور مشخص شهرهای مدینه و مکه در تردد هستند؛ شهرهایی که در همین مدت میزبان صدها میلیون نفر از سراسر کشورهای جهان هستند. با هر بار رفت و آمد کاروان‌ها به این کشور، خطر ورود ویروسی جدید وجود دارد. درست همانند وضعیتی که اوایل خرداد ماه برای یک خانواده کرمانی رقم خورد. یک زائر حج ناقل این ویروس بود. حالا هم با بازگشت تدریجی کاروان‌های حج، نگرانی‌ها بالا رفته، هر زائری که در خود تب، اختلال گوارش یا خونریزی می‌بیند، می‌تواند در گروه «مشکوک به ابتلا» قرار گیرد. پیش از این فرشید عباسی، کارشناس فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گزارش داده بود که از میان حجاج بازگشته از عربستان، 50 نفر بیماری شدید تنفسی دارند. هر چند که ابتلای آنها به ویروس‌های کرونا یا ابولا تایید نشد اما همچنان آنها را در گروه خطر قرار می‌دهد. با همه اینها اما وزارت بهداشت با قاطعیت این احتمال‌ها را رد و به گزارش عربستان استناد می‌کند که تا‌کنون موردی از ابتلا به کرونا یا ابولا در میان حجاج را ندیده، نه ایرانی و نه غیر ایرانی.
وضعیت این بار متفاوت از تابستان گذشته است، آن زمان «ویروس کرونا» بود که با یک شست و شوی دست و استفاده از ماسک، مهار می‌شد، این بار اما ویروس، ابولاست که به مراتب راحت‌تر از کرونا منتقل می‌شود. ویروسی که عنوان «کشنده‌ترین» را یدک می‌کشد. اگر دوره کمون کرونا دو هفته بود، ابولا سه هفته پنهان می‌ماند، علامتی هم از خود نشان نمی‌دهد، اما می‌تواند هر کسی را که سر راهش است، گرفتار کند. بیمار زمانی متوجه بیماری می‌شود که با حالت وخیم تب و خونریزی مواجه شده و چندین نفر از اطرافیانش را هم بیمار کرده است. محمد‌مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، می‌گوید این بیماری تنها از راه ترشحات بدنی، خون و مدفوع بیمار قابل انتقال است. کسانی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند که یا سابقه مسافرت به کشورهای آلوده به ابولا را داشته باشند یا با خون، مدفوع یا ترشحات فرد مبتلا به این بیماری تماس داشته باشند، حتی تماس با شامپانزه، خفاش یا خوک در این کشورها هم می‌تواند احتمال ابتلا را بالا ببرد. او نشانه‌های این بیماری را هم توضیح می‌دهد:« بیمار مبتلا ابتدا دچار تبی شدید می‌شود. سپس بدن‌دردی سخت می‌گیرد و خونریزی در همه جای بدنش از جمله دستگاه گوارش و ادراری آغاز می‌شود. پس از آن دچار نارسایی کبد و کلیه می‌شود و معمولا با شوکی شدید جانش را از دست می‌دهد. البته در ۷۰ درصد موارد مبتلایان فوت می‌کنند اما ۳۰ درصد هم زنده می‌مانند.»
حالا وزارت بهداشت تنها کاری که می‌تواند بکند، هشدار به مسافران کشورهای آفریقایی است و به مردم توصیه می‌کند: «در این شرایط از سفر به مناطق آلوده خودداری کنید.» مرزهای هوایی، زمینی، دریایی را هم در حالت آماده‌باش قرار داده‌اند، تیم‌های مراقبت در گلوگاه‌های رسمی مستقر شده‌اند تا بیماران را رصد کنند، در تهران هم بیمارستانی برای بیماران احتمالی ابولا در نظر گرفته شده، همچنین با وزارت امور خارجه هماهنگی‌هایی شده تا اطلاعات هر مسافری که قصد داشته باشد از کشورهای آلوده به ابولا به ایران سفر کند، پیش از صدور ویزا بررسی شود؛ هدفش از سفر، زمان ورودش به ایران و وضعیت سلامتش سنجیده می‌شود و پس از اطمینان از سلامتی اجازه ورود پیدا می‌کند.