انتخابات اتاق، بایدها و نبایدها
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری - اولین میزگرد روزنامه «دنیای اقتصاد» با موضوع«انتخابات اتاق، بایدها و نبایدها» با حضور تعدادی از کارشناسان و نمایندگان تشکل‌های خصوصی خراسان رضوی در مشهد برگزار شد. انتخابات اتاق بازرگانی، وظایف اتاق و عملکرد آن در انجام مسئولیت‌ها، نقش اتاق در بهبود محیط کسبوکار، حضور دولت در انتخابات اتاق، ویژگی‌ها و توانمندی‌های هیأت نمایندگان، رابطه بخش‌خصوصی با دولت و عملکرد تشکل‌های اقتصادی از جمله مباحث مطرح شده در این جلسه بود.
pic۱
محمد سیادت، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی مشهد، حسین متین‌راد، عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، احمد زمانیان، رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، مرتضی قندچی، رئیس اتحادیه حق‌العمل‌کاران، مجید محمدنژاد، رئیس صنف مصالح ساختمانی محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق و رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی و سیدحسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به عنوان حاضران در میزگرد به سه سوال دنیای اقتصاد در این جلسه پاسخ گفتند.
pic۱
محمد سیادت، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی مشهد، حسین متین‌راد، عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، احمد زمانیان، رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، مرتضی قندچی، رئیس اتحادیه حق‌العمل‌کاران، مجید محمدنژاد، رئیس صنف مصالح ساختمانی محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق و رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی و سیدحسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به عنوان حاضران در میزگرد به سه سوال دنیای اقتصاد در این جلسه پاسخ گفتند.
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری - اولین میزگرد روزنامه «دنیای اقتصاد» با موضوع«انتخابات اتاق، بایدها و نبایدها» با حضور تعدادی از کارشناسان و نمایندگان تشکل‌های خصوصی خراسان رضوی در مشهد برگزار شد. انتخابات اتاق بازرگانی، وظایف اتاق و عملکرد آن در انجام مسئولیت‌ها، نقش اتاق در بهبود محیط کسبوکار، حضور دولت در انتخابات اتاق، ویژگی‌ها و توانمندی‌های هیأت نمایندگان، رابطه بخش‌خصوصی با دولت و عملکرد تشکل‌های اقتصادی از جمله مباحث مطرح شده در این جلسه بود.
pic۱
محمد سیادت، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی مشهد، حسین متین‌راد، عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، احمد زمانیان، رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، مرتضی قندچی، رئیس اتحادیه حق‌العمل‌کاران، مجید محمدنژاد، رئیس صنف مصالح ساختمانی محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق و رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی و سیدحسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به عنوان حاضران در میزگرد به سه سوال دنیای اقتصاد در این جلسه پاسخ گفتند. کارکردهای اتاق بازرگانی چه باید باشد و چه انتظاراتی از اتاق وجود دارد؟pic2
متین راد: دفاع از حق بخش‌خصوصی؛
مهمترین وظیفه اتاق
نخستین و حداقل انتظارات از هر تشکل، در قالب اهدافی است که برای آن ایجاد شده است، مهمترین وظیفه اتاق بازرگانی دفاع از حق بخش‌خصوصی است؛ اما در چند سال گذشته به دلیل وضعیت اقتصادی کشور، بسیاری از حق و حقوق این بخش رعایت نشده یا حداقل توسط دولت انجام نشده است و بخشی به خاطر ضعف اعضای اتاق در بیان خواسته‌ها از دولت بوده که در این زمینه می‌توان به عدم اجرای صحیح اصل 44 که آسان‌کننده راه رسیدن به اهداف بخش‌خصوصی بوده، اشاره کرد و یا قانون فضای کسبوکار که با تلاش بخشی از اتاق تبدیل به یک قانون شد؛ اما رئیس‌جمهور سابق آنقدر بخش‌خصوصی را دست‌کم گرفت که قانون را ابلاغ نکرد و در نهایت لزوم اجرای آن توسط رئیس قوه مقننه اعلام شد.
مهمترین ضعف اتاق در سال‌های اخیر، عدم‌جدیت در اجرای وظایفش بود و به نظر می‌رسد خیلی‌ها به جای اجرای اهداف، از اتاق به عنوان سکوی کاری خود استفاده کرده‌اند. کسی که به عنوان عضو هیأت نمایندگان اتاق انتخاب می‌شود باید ابتدا پتانسیل جمع‌شدن نمایندگان در قالب تشکل را افزایش دهد، اما در سال‌های اخیر برخی‌ها چنین هدفی نداشته‌اند.pic۳
شائبه شبه‌دولتی شدن اتاق با توجه به تعداد نمایندگانی که دولت برای اتاق معرفی می‌کرده و اینکه بخش‌خصوصی منتخب در هیأت نمایندگان هم ابزار کار بخش دولتی می‌شد، از دیگر ضعف‌های اتاق است، به‌گونه‌ای که می‌بینیم وقتی دولت حق بخش‌خصوصی را رعایت نمی‌کند، اعضایی که به نمایندگی از آن‌ها در هیأت نمایندگان هستند، هیچگاه قائل به ایستادن در مقابل اتاق نبوده‌اند و بده‌بستان‌هایی نیز در چند سال گذشته اتفاق افتاد وگرنه طیف خاصی را هر سال به عنوان هیأت نمایندگان در اتاق مشاهده نمی‌کردیم.
زمانیان: نقش اتاق
در بهبود فضای کسبوکار
اتاق بازرگانی به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی می‌تواند نقشی اساسی در بهبود فضای کسبوکار داشته باشد و تشکیل‌دهندگان اتاق که تاجران، صاحبان صنایع و خدمات هستند، انتظاراتی در این حوزه دارند که لازم است به بهترین شکل در اتاق پیگیری شود و مهترین انتظار آنان، انجام اهداف پیش‌بینی‌شده در زمان تشکیل اتاق بازرگانی است. مشکلات اقتصادی کشور بسیار زیاد بوده و هر بازرگانی نمی‌تواند بدون اتاق مشکلات خود را پیگیری کند، بنابراین مطالبات بخش‌خصوصی باید به طور جدی توسط اتاق پیگیری شود.
متاسفانه جلسات اعضای اتاق با یکدیگر و یا با بخش‌دولتی به صورت گفت‌وگومحور بوده و خروجی چندانی نداشته و یا هیأت نمایندگان درگیر مسائل دیگری هستند که نمی‌توانند تصمیمات اتخاذ شده در جلسات را عملی کنند. خراسان رضوی استان فعالی بوده که از پتانسیل‌های موجود در آن به خوبی استفاده نشده است، مشکلات بسیاری در بخش حمل‌ونقل وجود دارد که ما از طریق اتاق بازرگانی آن را پیگیری کردیم؛ اما در نهایت پس از برگزاری جلسات، نتیجه لازم در این زمینه به‌دست نیامده و چنین اتفاقاتی موجب دلسردی و یأس بخش‌خصوصی و این عدم‌خروجی جلسات موجب کاهش ارتباط اعضا با اتاق می‌شود. اجرای مطلوب وظایف اتاق بازرگانی موجب رفع بسیاری از مشکلات می‌شود و انتظار داریم حداقل چارچوب و برنامه‌های اتاق از سوی هیأت نمایندگان پیگیری شود.
قندچی: سایه دولت بر سر اتاق بازرگانی
شاید اتاق ایران و اتاق‌های بازرگانی استان‌ها در این سال‌ها بی‌دلیل بزرگ شده‌اند، اینکه اتاق به طور مداوم مشکلات اصناف را رصد و پیگیری کند و در برابر تخلفات بایستد را در این سال‌ها ندیده‌ایم و سایه دولت بر سر اتاق همواره مشاهده شده است؛ افرادی که در گذشته وزیر بوده و یا پست دولتی داشته‌اند در هیأت نمایندگان بودند و امروز هم این موضوع که کدام گروه برای انتخابات هیأت نمایندگان جلو بیایند و یا مدیران کل، روی برخی از افراد برای انتخابات نظر دارند، مشهود است؛ اما در این میان اینکه این دولتی بودن نمایندگان چقدر روی اتاق اثر بگذارد و اتاق را در انجام اهدافش یاری کند، مهم است.
مشکل بزرگ اتاق ایران و استان‌ها این است که در هیأت نمایندگان عملکرد آن‌ها بر مدارا و مصالحه بوده است، به ویژه در هشت سال گذشته اتاق منفعل بود و حرکتی نداشت و نمی‌توانست داشته باشد، با این وجود اخیرا تغییراتی به وجود آمده و شاید اتفاقاتی بیافتد، اما آنچه در قانون دیده شده و از اتاق توقع می‌رود، تاکنون محقق نشده است، به این دلیل که یا هیأت نمایندگان این رویه را نداشته و یا خود افراد توان آن را ندارند.
محمدنژاد: اتاق نیازمند
خانه‌تکانی فکری است
لازم است از خدمات اتاق بازرگانی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تشکر کنیم؛ اما اتاق نیازمند خانه‌تکانی اقتصادی، سیاسی و به‌ویژه فکری است و تفکر آن باید عوض شود، باید مسائل به‌روز رصد شود، در مسائل اقتصادی هم باید به سمت علمی‌ترشدن برویم و نیازمند تجربه هستیم، برای علمی‌تر شدن باید از دانشگاه‌ها کمک بگیریم و این نیازمند بررسی فضای عوامل داخلی و خارجی اتاق است.
برای تغییر ساختار اتاق باید به این نکته توجه کنیم که نگاه دولت به اتاق، نگاه پدر و فرزندی بوده و احساسش این است که هر چه امرو نهی می‌کند در اتاق اتفاق می‌افتد، بسیاری از افراد مشغول به‌کار در اتاق بازرگانی از بخش دولتی هستند و باید بپذیریم کسی که در گذشته به‌عنوان مدیرکل کارنامه موفقی داشته، هیچگاه نمی‌تواند در بخش‌خصوصی هم کارنامه درخشانی برجای بگذارد، متاسفانه نوآوری و خلاقیت در اتاق وجود ندارد و همه این‌ها به خاطر عوامل داخلی و خارجی است. برای رفع این مشکل نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم، نگاه جامعه به اتاق خیلی مثبت نبوده و احساس برخی‌ها این است که با دریافت کارت بازرگانی می‌توانند کار خود را پیش ببرند و ارتباط آن‌ها با اتاق در همین حد است.
سیادت: نقش کمرنگ
اجرایی و عملیاتی اتاق
در شرایط فعلی انتقادکردن بهتر از تعریف‌کردن است؛ اما بخشی از گرفتاری‌های ما در تشکل‌های مختلف بخش‌خصوصی، ناشی از ضعف عمومی حاکم در کشور در بحث فرهنگ صنعت، فرهنگ خدمات و فرهنگ تجارت و معدن است. بخش‌خصوصی ضعف‌های بسیاری دارد و یکی از مشکلات اتاق چگونگی دفاع از اعضا در مقابل رفتارهای غیر اصولی و غیرحرفه‌ای است، آیا تشکل در هر شرایطی و در مقابل هر خطا و رفتار غیرحرفه‌ای موظف به دفاع از اعضای خودش است؟pic4
وقتی می‌گوییم اتاق به وظایفش عمل نمی‌کند ابتدا باید ببینیم اهداف اتاق چیست؟ اتاق در قانون چه نقشی دارد؟ و آیا ابزارهای لازم برای اجرای نقش خود را داشته است؟ اتاق‌های بازرگانی ما امروز بیشتر به عنوان مشاور سه قوه هستند و کمتر نقش اجرایی و عملیاتی دارند، عملکرد اتاق بازرگانی ایده‌آل نیست، اما نمی‌تواند خارج از فضای عمومی جامعه حرکت کند. در بسیاری موارد اتاق در جامعه خط‌شکنی‌هایی داشته؛ مسائلی را در سطح منطقه‌ای وملی پیگیری کرده و توانسته موضوع را به یک مطالبه اجتماعی تبدیل کند و فضای اقتصاد را از طریق آن مطالبات برای کارآفرینان و فعالان اقتصادی بهبود بخشد.
اگر بخواهیم نقد منصفانه‌ای داشته باشیم باید به دنبال مصادیق بگردیم و این هوشمندی مورد انتظار است که چه بخشی از مشکلات اقتصادی ما مربوط به ناکارایی و یا کم‌کاری اتاق‌ها و تشکل‌هاست؟ اگر به اصل 20- 80 اعتقاد داشته باشیم، بیش از 80 درصد مشکلات حوزه اقتصادی ناشی از شاخص، عملکرد و علامت‌های اقتصاد کلان است. در اقتصادی که صادرکنندگان و تولیدکنندگان کالا و خدمات، گرفتار اقتصاد رانتی هستند و هرزمان دولت و سیاست‌گذاران خواستند، از طریق دلارهای نفتی در آن اخلال ایجاد می‌کنند و نمی‌گذارند روندهای عادی خود را انجام دهد، امکان ندارد هر چیزی در جای خودش قرار بگیرد.
ورود دولت به اتاق بازرگانی چه کارکردها و چه آسیب‌های احتمالی به‌دنبال دارد؟
متین راد: نباید کرسی اتاق ایران را
از دست بدهیم
در بستر اقتصاد کلان باید اتفاق‌هایی بیفتد و این اتفاقات تاثیر متقابلی بر اتاق‌های بازرگانی در استان‌ها می‌گذارد، اما اتفاقات هشت سال گذشته و عملکرد بخش‌خصوصی را باید در آن بررسی کنیم. هر چه اقتصاد دولتی‌تر شود یعنی اتاق بازرگانی تضعیف شده و نتوانسته عملکرد خوبی نشان دهد، وقتی رئیس‌جمهور وقت قانون فضای کسبوکار را در کشوی میز خود می‌گذارد و برای اجرای آن اقدامی نمی‌کند، این یعنی ۸۰ درصد اقتصاد دولتی شده است.
در مقطع کنونی اگر اعضای اتاق ایران مدافع بخش‌خصوصی هستند، باید قانون فضای کسبوکار را به‌طور جدی پیگیری می‌کردند و یا حداقل پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در دو سال اخیر این موضوع را دنبال می‌کردند؛ اما امروز می‌بینیم که 66 درصد سندهای زیردستی مربوط به اجرای این قانون هنوز اجرا نشده و در این دولت هم مغفول مانده و بخشی به عهده اتاق بازرگانی گذاشته شده است. به نظر می‌رسد اتاق ایران به‌خاطر تشکل‌هایی که در آن‌ها نماینده دارد، بسیار ضعیف عمل کرده و اگر تشکل‌ها ساماندهی شود، می‌توان عملکرد اتاق را بررسی کرد.
افرادی که به دنبال کاندیداتوری برای عضویت در هیأت نمایندگان اتاق هستند، باید مطالبه‌گر بوده و شجاعتی همراه با صراحت و صداقت داشته باشند و حداقل رئیس اتاق باید شجاع‌تر از سایرین باشد، همه کمک‌ها به اتاق استان باید به‌گونه‌ای باشد که کرسی اتاق ایران را از دست ندهیم باید با تعامل خوب بدانیم چه کنیم که آن کرسی را از دست ندهیم، چون سال‌های زیادی تلاش کردیم که شخصی را چند سال نایب رئیس و چند سال به عنوان رئیس در اتاق ایران داشته‌ایم و باید تلاش کنیم تا در انتخابات امسال این موضوع حداقل به شکل نایب رئیسی
تکرار شود.
زمانیان: خروجی تصمیمات اتاق
باید ملموس باشد
دولت و بخش‌خصوصی هر یک وظایفی دارند و ورود دولت به اتاق مزایا و معایبی به دنبال دارد، اینکه دولت از طریق اتاق به راحتی از مشکلات بخش‌خصوصی آگاه می‌شود، مثبت بوده و از مزایا به‌شمار می‌رود؛ اما اینکه از این مشکلات به عنوان حربهای برای جلوگیری از روند کار استفاده کند از معایب و نکتهای منفی است. باید نگاه بخش‌دولتی را به این سمت سوق داد که فکر اتاق بازرگانی می‌تواند در مسیر رشد و توسعه
اثرگذار باشد.
اتاق، تشکلی خصوصی است و نباید با کسی تعارف داشته باشد و نباید نگاه محافظه کارانه را که در همه اقشار وجود دارد، داشته باشد، زیرا مدافع حقوق اعضایش است. اتاق بازرگانی خدمات خوبی انجام داده؛ اما خروجی تصمیمات آن برای من به عنوان یکی از اعضای اتاق و صنعتگران باید ملموس باشد.
قندچی: اتاق تبدیل به پایگاه
مدیران بازنشسته شده
اتاق پایگاهی شده که هر مدیرکل بازنشسته و یا مدیری که تاریخش میگذرد را به آنجا میفرستند؛ اما اتاق بازرگانی زمانی می‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد که خصوصی بوده و با دولت ارتباطی نداشته باشد و نگاه آن به سوی حل مشکل باشد. دولتمردان باید بدانند
با وجود اینکه رابطه اتاق با دولت خوب است و افرادی دولتی در آن فعالیت می‌کنند، اما کسانی هستند که نگران منافع شخصی خود نبوده و می‌توانند حق بخش‌خصوصی را بگیرند.pic۵
محمدنژاد: ورود مدیر دولتی
به اتاق جفایی بزرگ است
متاسفانه نگاه برخی به عنوان اعضای اتاق بازرگانی این است که اگر می‌خواهیم به کسی در انتخابات اتاق رای بدهیم، آن فرد، دولتی باشد، چون به خاطر ارتباطاتی که دارد، می‌تواند کاری انجام دهد و این درحالی‌است که مدیردولتی در بخش‌خصوصی کارایی نخواهد داشت. ورود یک مدیر دولتی به اتاق جفای بزرگی است و باید تفکر در این زمینه عوض شود تا مدیری که ۳۰ سال در بخش‌دولتی بوده، اجازه ورود به اتاق را پیدا نکند. بسیاری از ما در جلسات، جرأت انتقاد در برابر مقامی دولتی را نداریم و باید این رویکردها عوض شود تا به راحتی انتقاد کنیم و انتقادپذیر باشیم.
بخش‌دولتی بخشی غیرچابک بوده و هدفش در بخش خصوصی چابک شدن است و این باعث بروز مشکلات می‌شود.
اتاق‌ها در پازل اقتصادی ایجاد شده، با تغییر دولت کمرنگ و پررنگ می‌شوند. دولت روحانی با شعار به بخش‌خصوصی توجه می‌کند که امیدواریم عمل هم داشته باشد. این دیدگاه ممکن است در دولت دیگری عوض شود؛ اما اگر تاثیرگذاری اتاق در نظریهپردازیها اثبات شود، موفق‌تر خواهیم بود.
روشنک: نمی‌توان گفت دولت
حق دخالت در اتاق را ندارد
برای سنجش کارکردها و آسیب‌های حضور دولت در اتاق، ابتدا باید دولت را تعریف کنیم. اینکه منظور از دولت حاکمیت است یا رئیس‌جمهوری و کابینه‌اش و یا اگر دولت را به معنای عام در نظر بگیریم بخش‌عمومی مربوط به سه قوه و تشکل‌های جانبی آن است. وقتی اتاق از فضای دولت استفاده کند خودبه‌خود دولت هم به دنبال استفاده از فضای اتاق است و وقتی بر اساس قانون می‌خواهیم از دولت برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنیم باید انتظار متقابل دولت را هم در نظر بگیریم.
در گذشته همه در اتاق بازرگانی به دنبال گپ‌زدن بودند و وقتی اینگونه باشد، دولت حق دخالت در اتاق را ندارد؛ اما نمی‌توانیم بگوییم دولت در برابر اتاق امروز حق دخالت ندارد، زیرا ابتدا اتاق در دولت ورودپیدا کرد و از آن اختیار، اجازه و امتیازاتی را خواست، اما دولت هم متقابلا ممکن است چنین درخواستی داشته باشد.
متین راد: دولت را من انتخاب کرده‌ام و به نوعی متعلق به بخش‌خصوصی است. دولت چیزی از خودش به من نمی‌دهد، من انتخابش کردم و می‌گویم، می‌خواهم اینگونه از تو استفاده کنم!
روشنک: منظور من درباره ورود دولت بود و اینکه تا چه حد حق مداخله دارد، بحث دیگری است، اتاق تشکیلاتی میانی است، نه دولتی بوده و نه خصوصی. شاید تشکیلات مردم‌نهاد بتواند از دولت جدا شود؛ اما اتاق نمی‌تواند، چون مبنای کار آن دولتی بوده و وابسته به دولت است. براساس قانون، دولت در هیأت نمایندگان اتاق تهران و ایران 40 نماینده دارد و وقتی دولت اختیاراتی به اتاق داده در مقابل اختیاری هم گرفته و هر چه از دولت بیشتر اختیار و سهم بخواهیم دولت هم سهم بیشتری می خواهد.
نباید اتاق را با دیگر تشکل‌ها مثل انجمن مدیران صنایع و خانه صنعت مقایسه کنیم، زیرا آن‌ها مردم‌نهاد بوده و نمی‌توانند از منبع قانونی برای منافع اداری خود بهره بگیرند؛ اما اتاق می‌تواند چنین کاری انجام دهد. با این حال این‌ها دلیل نمی‌شود که دولت در اتاق نفوذ شکلی داشته باشد و اراده خود را درباره اینکه چه کسی رئیس باشد، تحمیل کند.
حسینی: استفاده از رانت در اتاق ایران
در گذشته برچسب‌های زیادی به بخش‌خصوصی می‌زدند و حالا از اتاق به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی نام برده می‌شود، وظایف پارلمانی در دنیا تعریف شده، به‌طور مثال اتاق بازرگانی آلمان جایگاه بالا و عملکردی بسیار توانمند داشته و رئیس آن در بسیاری از موارد کمتر از صدر اعظم این کشور نیست، وقتی از اتاق به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی در ایران یاد می‌شود، دولت و بخش‌خصوصی هم باید با همین دیدگاه به آن توجه کنند.
طبیعی است که رفتارهای ما در اتاق بازرگانی به‌گونه‌ای بوده که دولت را بر آن داشته که می‌تواند دخالت کند. فردی که در تشکلی اجتماعی عضویت دارد، منتخب اکثریت مردم بوده و در آن جایگاه نماینده همه گروه‌ها، بخش‌ها و تشکل‌ها است. باید با بررسی عملکرد اتاق ایران در سال‌های گذشته ببینیم تا چه حد نقش خود را ایفا کرده، چقدر جناحی و یا رانتی برخورد کرده است. اگر کسی مدعی شود که در اتاق ایران از رانت‌های موجود استفاده نمی‌شود، من چنین اعتقادی ندارم، زیرا افراد به اتاق وارد می‌شوند تا از رانت‌ها استفاده کنند و این مشکل بخش‌خصوصی است.
بخش‌خصوصی در مشهد سالم و پاک است و طبعا در جامعه شش هزار نفری صنعت، اینکه تعداد اندکی از افراد مشکلاتی داشته باشند، امری طبیعی است؛ اما در مجموع بخش کارآفرینی و صنعت استان خراسان بهترین شاخص‌ها را در کشور دارد، با این حال بیشترین ظلم را واحدهای صنعتی استان ما در رفتار بانک‌ها و خروج منابع از خراسان تحمل می‌کنند. یکی از افتخارات ما در بخش‌خصوصی استان، خروجی افراد آن به عنوان اشخاصی ملی است که در تشکل‌های ملی هم رای آورده و صاحب‌نظر هستند و این به معنای عملکرد خوب بخش‌خصوصی استان و تصمیم‌سازی‌های آن است.
اینکه برخی‌ها معتقدند ما جرأت انتقاد از دولت را نداریم، من این را قبول ندارم چون ما خیلی بیشتر از انتقاد حرکت می‌کنیم ضمن اینکه ما به عنوان بخش‌خصوصی فقط نباید انتقاد کنیم چون نه در برابر دولت، بلکه در کنار آن هستیم.
روشنک: انتقادی که در این زمینه وارد شده بود به دلیل نتایج انتقادات افراد صنعتی از هر بخش دولتی است.
حسینی: تشکل‌ها برای این به‌وجود آمده‌اند که فرد در برابر دولت قرار نگیرد؛ اما یکی از مشکلات برخی از تشکل‌ها این است که گاهی مسائلی توسط آن‌ها مطرح می‌شود که یا به خودشان و یا به رشته‌شان مرتبط است و این خوب نیست چون تشکل نماینده همه افراد خود است. این نکته را نباید فراموش کرد که خیلی نباید از بخش‌خصوصی تعریف کرد؛ زیرا این بخش هم دارای اشکالاتی بوده و بهتر است ببینیم اگر ما توانمندی‌های دولت را داشتیم چه بر سر مردم می‌آوردیم.
سیادت: تشکل‌ها زمینه‌های فساد در روابط بخش‌خصوصی با دولت را کاهش می‌دهند
pic6
تاریخچه روابط دولت با بخش‌خصوصی و تشکل‌ها روشن است و ضرورت ایجاد تشکل‌ها جایی است که روابط دولت با بخش‌خصوصی کارساز نبوده و دچار مشکل می‌شود، گاهی دولت‌ها سلطه‌طلبی کرده و دنبال رانت‌جویی هستند و گاهی بخش‌خصوصی. تجربه‌های دهه‌های قرن ۱۹ نشان می‌دهد که غالبا روابط مستقیم این دو با یکدیگر فسادآمیز است، وقتی بخش‌خصوصی برای حل مشکلات خود به صورت منفرد به بدنه دولت مراجعه می‌کند، زمینه بیشتری برای فساد اداری ایجاد می‌شود. در یک زمان دولت‌های متمرکز و قدرتمند در دنیای صنعتی مورد پذیرش و تأیید بوده و در زمان دیگری آزادی مطلق. از سال‌های ۱۹۷۰ به بعد این نتیجه به دست می‌آید که نه دولت سلطه‌طلب و نه دولت ضعیف هیچ یک مناسب نبوده، بلکه دولت مقتدر، خیرخواه و ملی کارساز است، مانند دولت کره‌جنوبی که بسیاری از محدودیت‌ها را برای بخش‌خصوصی قائل می‌شود.
آنچه عرف است تشکل‌ها روابط بین بخش‌خصوصی و دولت را تنظیم می‌کنند و به جای مطرح کردن مسائل شخصی و موردی، به دنبال حل مسائل کلی هستند و این نقش تشکل‌هاست که باعث کاهش زمینه‌های فساد در روابط بخش‌خصوصی با دولت می‌شود.
نکته دیگر این است که به طور واقع‌بینانه ۷۰ تا ۸۰ درصد اقتصاد ایران دولتی است، اگر به استان خراسان نگاه کنیم، ظلمی تاریخی به این استان شده است، در ۵۰ سال گذشته و در ادوار مختلف، استان خراسان به بهانه‌هایی از صنعت، توسعه صنعت و برخی جلوه‌های تکنولوژی محروم بوده، به این دلیل که مشهد شهری زیارتی است و تصور مرکزنشینان این است که نیازی به درآمدهای دیگر ندارد، اما سوال اینجاست که اگر قرار است برخی بخش‌ها مغفول مانده و زیارت و توریسم را محور اقتصاد استان بدانیم چند درصد دانشجویان استان در این بخش تحصیل می‌کنند؟ در این زمینه تناقض آشکاری وجود دارد. براساس گزارش آمایش سرزمین در سال ۵۴ به مشهد اینگونه نگاه نمی‌شود و صنایع خاصی را برای توسعه مشهد درنظر گرفته‌اند و بر آن اساس حرکت‌هایی انجام شده، اما بعد مسیر
عوض شده است.
ما می‌گوییم روابط بخش‌خصوصی با دولت باید توسط تشکل‌ها تنظیم شود، بزرگترین مطالبه تشکل‌ها باید این باشد که استراتژی توسعه اقتصادی کشور چیست؟ و چه بخش‌هایی باید رشد کنند و میزان این رشد چقدر باشد؟ متاسفانه استراتژی نداریم و چیزی به عنوان رویکرد کلی ندیدیم. طرح آمایش استان مورد انتقاد بخش‌های خصوصی بود و اعلام کردیم که این طرح قابلیت اجرایی لازم را نداشته و جامع‌نگر نیست؛ اما با وجود اعتراض‌های این بخش، این طرح تصویب و ابلاغ شد که امیدواریم در مرحله اجرا بازنگری شود.
کار تشکل‌ها رسیدگی به مسائل جزئی و کلی است و اتاق بازرگانی به عنوان تشکل تشکل‌ها نمی‌تواند خارج از چارچوب‌های قانونی عمل کند. شاید برای برخی از تشکل‌های خصوصی منفرد قانون جامعی نداشته باشیم و همه تشکل‌ها به استناد بند قانون عام ثبت شوند؛ اما آنچه مجموع این تشکل‌ها را به لحاظ قانونی می‌تواند پوشش دهد اتاق بازرگانی است که تنظیم‌کننده روابط بخش‌خصوصی و دولت بوده و تابع چارچوب‌های مشخصی است.
با توجه به درپیش بودن انتخابات اتاق، نقش دیگر تشکل‌های خصوصی و همچنین جناح‌های سیاسی که در اتاق حضور دارند، چیست و آن‌ها چه فوایدی دارند؟
متین‌راد: مطالبات بخش‌خصوصی
حرف‌درمانی نباشد
ما باید برای مطالبات خود و چگونگی طرح کردن آن برای هر دولتی یک خط‌مشی داشته باشیم که فقط حرف‌درمانی نباشد و باید نتایج آن را ببینیم. به نظر من احساس مسئولان دولتی که حقوقشان در پایان ماه واریز می‌شود و مدیران هزینه هستند با بخش‌خصوصی که خود باید به کسب درآمد بپردازد، فرق می‌کند.
باید ببینیم نقش تشکل‌ها در اصلاح بافت اتاق ایران چیست؟ و اینکه آیا ما باید خود را به عنوان اعضای اتاق فکر بدانیم و یا به عنوان ابزاری برای توجیه عملکرد برخی مسئولان؟ سوال اینجاست که تشکل باید مطالبه‌گر قانونی باشد و یا تعاملی؟ در بحث مطالبه قانونی، اگر اتاق بتواند قانون بهبود فضای کسبوکار را به‌درستی انجام دهد خیلی چیزها سر جای خود خواهد بود و هر سال برای اصلاح این قانون می‌تواند
پیشنهاد داشته باشد.
زمانیان: ورود جناح‌های سیاسی
به اتاق آفت است
تشکل‌ها اتاق فکر اتاق بازرگانی هستند، چون در هر بخشی از افراد متخصص تشکیل شده و بهتر می‌توانند مسائل را لمس کرده و وارد شوند، اتاق بازرگانی باید از این اتاق فکر خود استفاده کند؛ زیرا تشکل‌ها می‌توانند مشکلات را منعکس کنند و اگر غیر از این باشد فقط عدهای در اتاق بازرگانی دور یکدیگر جمع می‌شوند. pic۷
ورود جناح‌های سیاسی به اتاق، آفت و سم است، زیرا اتاق اقتصادی بوده و ورود جناح سیاسی به آن مشکلاتی را به‌دنبال دارد. افراد فعال در بخش‌های اقتصاد، صنعت، کشاورزی و خدمات باید به اتاق وارد شوند، اتاق در تصمیم‌گیری بسیار توانمند است و باید از تشکل‌ها استفاده کند؛ اما یکی از مشکلاتی که وجود دارد خروجی نداشتن مسائل مطرح شده در کمیسیونهای اتاق بازرگانی است. مانند موضوع مالیات در سال 92 که سازمان امور دارایی مالیاتهای سنگینی بدون کارشناسی لازم و با مبلغی بیش از هفت تا هشت میلیارد تومان در حوزه ترانزیت خارجی برای شرکت‌های ما اعلام کرد، ما این موضوع را به اتاق ارجاع دادیم و در کمیسیون حمل‌ونقل اتاق مطرح شد؛ اما متاسفانه این جلسات خروجی لازم را نداشته است.
قندچی: اتاق نباید دولت‌هراس باشد
جلسات اتاق بیشتر به محل گپ زدن تبدیل شده است، مسائل زیادی در آن مطرح می‌شود؛ اما هیچ نتیجه‌ای ندارد، چون احتمالا گروهی و یا کسی برای اجرای نتایج وجود ندارد. به همین دلیل مطالبات تشکل‌ها در اتاق مشهد به‌طورجدی پیگیری نمی‌شود.
اتاق نباید نگاه دولتی داشته باشد، اگر دچار دولت‌هراسی باشد، کاری از پیش نمی‌رود، در اتاق مشهد باید تغییر نگرشی ایجاد شود تا تشکل‌ها به جایگاه واقعی خود برسند.
محمدنژاد: نگاه اتاق به تشکل‌ها
صرفا در زمان انتخابات است
ادامه حیات و بقای اتاق به نقش تشکل‌ها از نظر سیستماتیک بستگی دارد، تشکل‌ها می‌توانند علاوه بر تصمیم‌سازی، در تصمیمات کلان بخش‌خصوصی و دولتی نیز نقش داشته باشند و اگر به عوامل داخلی و خارجی اتاق توجه کنیم، نگاه اتاق به تشکل‌ها صرفا در زمان انتخابات است.
متاسفانه ما در بخش‌خصوصی مشکل داریم و هنوز به این نتیجه نرسیده‌ایم که تشکل چقدر می‌تواند در ایده‌پردازی خلاقیت داشته باشد و بازخورد آن را هم ندیدیم. در اتاق کنترل و ارزیابی وجود ندارد و اگر یک گزارش فنی ارائه می‌شود صرفا جنبه نمادین و تبلیغاتی دارد و متاسفانه تشکل‌ها می‌بینند که برای ارائه کوچکترین نظر در اتاق باید هزینه کنند و بازخوردی هم نمی‌بینند و در سیاست‌های کلان نیز خود را در چرخه اتاق احساس نمی‌کنند، اتاق تنها در برخی از موارد از تشکل‌ها نظرخواهی می‌کند و تا زمانی‌که اینطور باشد و گزینشی با ما رفتار شود، وضعیت همین است.
روشنک: نمایندگان اتاق استان ها
در انتخابات نباید زیر چتر تهران باشند
در چهار سال گذشته، تشکل‌ها در اتاق مشهد به خوبی به‌کارگیری شدند؛ اما نتیجه لازم از جلسات حاصل نشده است. قانون فضای کسبوکار هم که در اختیار اتاق است، مشروط به پیاده‌سازی و اجرای صحیح و قانونی هر وزارت‌خانه است که برای تحقق این امر و رسیدن به اهداف دیگر لازم است تغییر و تحولاتی در اتاق ایران ایجاد و انحصارها شکسته شود که مصادف با شکستن ابهت اتاق تهران نیز هست. اتاق تهران قبل از هشت سال گذشته، اتاق‌های بازرگانی استان‌ها را نمی‌دید؛ اما کم‌کم با تلاش‌ها به‌ویژه در اتاق خراسان رضوی فضا کمی تغییر کرد به‌گونه‌ای که سابقه نداشت کسی از استان‌ها در هیأت رئیسه اتاق ایران نماینده باشد که برای نخستین بار نمایندگانی قوی داشتیم و رئیس اتاق ایران فردی از شهرستان بود.pic۸
در مجموع دستاوردهای خوبی در این مدت داشته‌ایم؛ اما در مواردی همین دستاوردها از بین رفته است، شش سال قبل دو مصوبه در اتاق ایران داشتیم، اول اینکه اتاق تهران موظف است استان‌ها و شهرستان‌های خارج از تهران را مجبور کند که کارت‌های بازرگانی را از استان خود دریافت کنند و دیگر اینکه همچنان‌که اتاق استان‌ها برای دریافت سهم، بودجه خود را به اتاق ایران می‌دهند، اتاق تهران هم این کار را انجام دهد، اما متاسفانه اتاق ایران نتوانسته این قانون را اجرا کند، یا محافظه‌کاری کرده و یا انحصارطلب‌ها اجازه نداده‌اند، به‌همین دلیل در انتخابات هیأت نمایندگان اتاق ایران، استان‌ها باید افرادی را بفرستند که زیر چتر تهران نباشند وگرنه وضعیت همین است.
افرادی که در هیأت نمایندگان اتاق انتخاب می‌شوند باید در تشکل و رشته خود دارای جایگاهی باشند تا عملکرد آن‌ها برآیند فعالیت‌های مختلف اقتصادی بخش‌خصوصی استان باشد نه اینکه کسی که در تشکل خود حاضر نمی‌شود و یا اصلا در تشکلی عضویت ندارد وارد هیات نمایندگان شود بلکه نمایندگانی که در تشکل‌ها بیشترین نفوذ، فعالیت و توان را دارند باید وارد اتاق شوند.
نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد درآمدهای اتاق است که برحسب قانون قابل‌توجه بوده و باید کاری کنیم که درآمدی بیش از وزارت‌خانه‌ها داشته باشد. من انتقادی به میزان درآمد ندارم بلکه به نحوه مصرفی درآمد انتقاد دارم، اتاق بازرگانی باید بودجه‌بندی کرده و ارزش اقتصادی تشکل‌های خود را ببیند و سپس بودجه را در میان آن‌ها تقسیم کند و بخشی از این درآمد را برای خود حفظ کند تا برآیند تشکل‌ها شود، این ایراداتی است که باید مرتفع شود.
حسینی: در قانون بهبود محیط کسبوکار
برای ذی‌نفعان اقدامی نشده
کسانی که وارد تشکل‌های اقتصادی می‌شوند باید ویژگی‌هایی داشته باشند؛ از جمله اینکه دارای تفکری ملی باشند و هر جا که منافع ملی کشور در هر نقطه‌ای مورد تعرض واقع شده، دلسوزی کنند. به نظر من یک جایی بخش خصوصی باید این شهامت را پیدا کند که با خودش تعیین تکلیف کند، گاهی افرادی که وارد تشکلی می‌شوند، به صورت قشری به مسائل نگاه کرده و به دنبال مطرح کردن منافع خود و حفظ آن در سطح کشور و استان هستند و از برند تشکل برای طرح مشکلات کارخانه خود استفاده می‌کنند، متاسفانه این موضوع به وضوح دیده می‌شود و اینکه قبل از بیان مسائل عمومی جامعه تولید و صنعت، از منافع خود دفاع کنیم، نادرست است.pic9
اکنون که پایان دوره فعالیت اعضای کنونی هیأت نمایندگان اتاق استان است، بخش‌خصوصی و اتاق باید به یکدیگر گزارشی بدهند، مبنی بر اینکه در زمان فعالیت آن‌ها چه تغییراتی نسبت به گذشته ایجاد شده و چه اقداماتی انجام داده‌اند. متاسفانه نگاه یکسان به تشکل‌ها در اتاق استان اتفاق نیفتاده و گاهی حس می‌کردیم برخی تشکل‌ها به خاطر عملکردهایی مورد توجه قرارنگرفته‌اند. اتاق به عنوان
بزرگ تر و پدر همه تشکل‌ها باید همه را به یک دید نگاه کند؛ اما این اتفاق در استان ما نیفتاده و باید ببینیم از تشکل‌ها به عنوان اتاق فکر اتاق بازرگانی چه بهره‌وری حاصل شده است؟
قانون بهبود فضای کسبوکار قانون بسیار خوبی است؛ اما سوال اینجاست که اتاق تا چه حد از همین قانون برای ذی‌نفعان خود استفاده کرده؟ حداقل تشریفات گرفتن کارت بازرگانی باید کاهش یابد؛ اما در این قانون برای ذی‌نفعان کاری انجام نشده است.
سیادت: امیدواریم روزی برسد که شعارها و رفتار عملی ما در تشکل‌ها، بخش‌خصوصی، دولت و مجموعه حاکمیت کشور با هم یکی شود؛ اما متاسفانه خیلی وقت‌ها منفعت‌طلبی‌های شخصی بر منافع ملی ترجیح داده می‌شود. نخستین شرط برای عضویت در هیأت نمایندگان اتاق برای یک انتخابات خوب، سالم بودن است و کسی که در این کار توانمند نیست نباید ورود پیدا کند.
اتاق ایران در دو دوره گذشته نسبت به دوره‌های پیشین متحول شده، بافت اتاق از یک بافت سنتی با جنبه تجاری به سمت بخش‌های ایجادکننده ارزش اقتصادی مثل بخش‌های کشاورزی، صنعتی، معدنی و خدماتی ارزش‌آفرین می‌رود و نقش این‌ها پررنگ‌تر می‌شود و این یکی از امتیازات اتاق است.
از سویی اکثر صاحب‌نظران دولت در هشت سال گذشته در اتاق فعالیتی داشته و اکنون در حال فعالیت در دولت هستند، من به این موضوع به صورت جناحی نگاه نمی‌کنم و می‌توان با دیدی مثبت به قضیه نگاه کرد، طبیعی است که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی به دنبال کسانی هستند که فضا را برای فعالیت کارآفرینان مهیا کنند.
از نظر سلامت عملکرد، اتاق ایران با هیچ اداره دولتی قابل مقایسه نیست، در مجموع حاشیه‌ای به عنوان مفاسد اقتصادی در اتاق ایران و شهرستان‌ها مشاهده نشده، شاید برخی از دوستان با ذهنیت‌های نه چندان واقعی با مساله بودجه اتاق مواجه می‌شوند؛ اما این بودجه غیر از دو سال گذشته آنقدر کم بود که نمی‌توانستیم کار تحقیقاتی ارزشمند انجام داده و یا همایش مفیدی برگزار کنیم. اعضای اتاق مجبورند پول‌های فراوانی را به ادارات دولتی در حواشی کار خود پرداخت کنند؛ اما پرداخت هزینه‌ای اندک برای تشکل خود، برایشان سخت است و این باعث ناتوانی و ضعف تشکل‌ها می‌شود. کسانی در اتاق می‌توانند خدمت بزرگی کنند که ضمن سالم و شجاع بودن، به افزایش منابع مالی اتاق کمک کنند تا برای انجام کارهای بزرگتر توانمند شود، چون اتاق ضعیف و کوچک نمی‌تواند کار بزرگی انجام دهد.
در حاشیه:
- این میزگرد در سالن کنفرانس دفتر روزنامه «دنیای اقتصاد» در شهرک صنعتی توس برگزار شد.
- روشنک به عنوان یکی از اعضای هیأت نمایندگان اتاق مشهد پیامک دریافتی خود از سوی اتاق بازرگانی را برای حاضران در جلسه خواند؛ مضمون پیامک این بود که جناب روشنک درخواست شما توسط کارشناس اتاق بررسی شد و دارای ایراد می‌باشد، طبق درخواست شما پرونده عودت داده می‌شود و مناسب است ظرف حداکثر یک هفته با ورود به سایت اتاق مشهد درخواست خود را اصلاح و تکمیل فرمایید.
pic۱
محمد سیادت، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی مشهد، حسین متین‌راد، عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، احمد زمانیان، رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، مرتضی قندچی، رئیس اتحادیه حق‌العمل‌کاران، مجید محمدنژاد، رئیس صنف مصالح ساختمانی محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق و رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی و سیدحسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به عنوان حاضران در میزگرد به سه سوال دنیای اقتصاد در این جلسه پاسخ گفتند. کارکردهای اتاق بازرگانی چه باید باشد و چه انتظاراتی از اتاق وجود دارد؟pic2
متین راد: دفاع از حق بخش‌خصوصی؛
مهمترین وظیفه اتاق
نخستین و حداقل انتظارات از هر تشکل، در قالب اهدافی است که برای آن ایجاد شده است، مهمترین وظیفه اتاق بازرگانی دفاع از حق بخش‌خصوصی است؛ اما در چند سال گذشته به دلیل وضعیت اقتصادی کشور، بسیاری از حق و حقوق این بخش رعایت نشده یا حداقل توسط دولت انجام نشده است و بخشی به خاطر ضعف اعضای اتاق در بیان خواسته‌ها از دولت بوده که در این زمینه می‌توان به عدم اجرای صحیح اصل 44 که آسان‌کننده راه رسیدن به اهداف بخش‌خصوصی بوده، اشاره کرد و یا قانون فضای کسبوکار که با تلاش بخشی از اتاق تبدیل به یک قانون شد؛ اما رئیس‌جمهور سابق آنقدر بخش‌خصوصی را دست‌کم گرفت که قانون را ابلاغ نکرد و در نهایت لزوم اجرای آن توسط رئیس قوه مقننه اعلام شد.
مهمترین ضعف اتاق در سال‌های اخیر، عدم‌جدیت در اجرای وظایفش بود و به نظر می‌رسد خیلی‌ها به جای اجرای اهداف، از اتاق به عنوان سکوی کاری خود استفاده کرده‌اند. کسی که به عنوان عضو هیأت نمایندگان اتاق انتخاب می‌شود باید ابتدا پتانسیل جمع‌شدن نمایندگان در قالب تشکل را افزایش دهد، اما در سال‌های اخیر برخی‌ها چنین هدفی نداشته‌اند.pic۳
شائبه شبه‌دولتی شدن اتاق با توجه به تعداد نمایندگانی که دولت برای اتاق معرفی می‌کرده و اینکه بخش‌خصوصی منتخب در هیأت نمایندگان هم ابزار کار بخش دولتی می‌شد، از دیگر ضعف‌های اتاق است، به‌گونه‌ای که می‌بینیم وقتی دولت حق بخش‌خصوصی را رعایت نمی‌کند، اعضایی که به نمایندگی از آن‌ها در هیأت نمایندگان هستند، هیچگاه قائل به ایستادن در مقابل اتاق نبوده‌اند و بده‌بستان‌هایی نیز در چند سال گذشته اتفاق افتاد وگرنه طیف خاصی را هر سال به عنوان هیأت نمایندگان در اتاق مشاهده نمی‌کردیم.
زمانیان: نقش اتاق
در بهبود فضای کسبوکار
اتاق بازرگانی به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی می‌تواند نقشی اساسی در بهبود فضای کسبوکار داشته باشد و تشکیل‌دهندگان اتاق که تاجران، صاحبان صنایع و خدمات هستند، انتظاراتی در این حوزه دارند که لازم است به بهترین شکل در اتاق پیگیری شود و مهترین انتظار آنان، انجام اهداف پیش‌بینی‌شده در زمان تشکیل اتاق بازرگانی است. مشکلات اقتصادی کشور بسیار زیاد بوده و هر بازرگانی نمی‌تواند بدون اتاق مشکلات خود را پیگیری کند، بنابراین مطالبات بخش‌خصوصی باید به طور جدی توسط اتاق پیگیری شود.
متاسفانه جلسات اعضای اتاق با یکدیگر و یا با بخش‌دولتی به صورت گفت‌وگومحور بوده و خروجی چندانی نداشته و یا هیأت نمایندگان درگیر مسائل دیگری هستند که نمی‌توانند تصمیمات اتخاذ شده در جلسات را عملی کنند. خراسان رضوی استان فعالی بوده که از پتانسیل‌های موجود در آن به خوبی استفاده نشده است، مشکلات بسیاری در بخش حمل‌ونقل وجود دارد که ما از طریق اتاق بازرگانی آن را پیگیری کردیم؛ اما در نهایت پس از برگزاری جلسات، نتیجه لازم در این زمینه به‌دست نیامده و چنین اتفاقاتی موجب دلسردی و یأس بخش‌خصوصی و این عدم‌خروجی جلسات موجب کاهش ارتباط اعضا با اتاق می‌شود. اجرای مطلوب وظایف اتاق بازرگانی موجب رفع بسیاری از مشکلات می‌شود و انتظار داریم حداقل چارچوب و برنامه‌های اتاق از سوی هیأت نمایندگان پیگیری شود.
قندچی: سایه دولت بر سر اتاق بازرگانی
شاید اتاق ایران و اتاق‌های بازرگانی استان‌ها در این سال‌ها بی‌دلیل بزرگ شده‌اند، اینکه اتاق به طور مداوم مشکلات اصناف را رصد و پیگیری کند و در برابر تخلفات بایستد را در این سال‌ها ندیده‌ایم و سایه دولت بر سر اتاق همواره مشاهده شده است؛ افرادی که در گذشته وزیر بوده و یا پست دولتی داشته‌اند در هیأت نمایندگان بودند و امروز هم این موضوع که کدام گروه برای انتخابات هیأت نمایندگان جلو بیایند و یا مدیران کل، روی برخی از افراد برای انتخابات نظر دارند، مشهود است؛ اما در این میان اینکه این دولتی بودن نمایندگان چقدر روی اتاق اثر بگذارد و اتاق را در انجام اهدافش یاری کند، مهم است.
مشکل بزرگ اتاق ایران و استان‌ها این است که در هیأت نمایندگان عملکرد آن‌ها بر مدارا و مصالحه بوده است، به ویژه در هشت سال گذشته اتاق منفعل بود و حرکتی نداشت و نمی‌توانست داشته باشد، با این وجود اخیرا تغییراتی به وجود آمده و شاید اتفاقاتی بیافتد، اما آنچه در قانون دیده شده و از اتاق توقع می‌رود، تاکنون محقق نشده است، به این دلیل که یا هیأت نمایندگان این رویه را نداشته و یا خود افراد توان آن را ندارند.
محمدنژاد: اتاق نیازمند
خانه‌تکانی فکری است
لازم است از خدمات اتاق بازرگانی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تشکر کنیم؛ اما اتاق نیازمند خانه‌تکانی اقتصادی، سیاسی و به‌ویژه فکری است و تفکر آن باید عوض شود، باید مسائل به‌روز رصد شود، در مسائل اقتصادی هم باید به سمت علمی‌ترشدن برویم و نیازمند تجربه هستیم، برای علمی‌تر شدن باید از دانشگاه‌ها کمک بگیریم و این نیازمند بررسی فضای عوامل داخلی و خارجی اتاق است.
برای تغییر ساختار اتاق باید به این نکته توجه کنیم که نگاه دولت به اتاق، نگاه پدر و فرزندی بوده و احساسش این است که هر چه امرو نهی می‌کند در اتاق اتفاق می‌افتد، بسیاری از افراد مشغول به‌کار در اتاق بازرگانی از بخش دولتی هستند و باید بپذیریم کسی که در گذشته به‌عنوان مدیرکل کارنامه موفقی داشته، هیچگاه نمی‌تواند در بخش‌خصوصی هم کارنامه درخشانی برجای بگذارد، متاسفانه نوآوری و خلاقیت در اتاق وجود ندارد و همه این‌ها به خاطر عوامل داخلی و خارجی است. برای رفع این مشکل نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم، نگاه جامعه به اتاق خیلی مثبت نبوده و احساس برخی‌ها این است که با دریافت کارت بازرگانی می‌توانند کار خود را پیش ببرند و ارتباط آن‌ها با اتاق در همین حد است.
سیادت: نقش کمرنگ
اجرایی و عملیاتی اتاق
در شرایط فعلی انتقادکردن بهتر از تعریف‌کردن است؛ اما بخشی از گرفتاری‌های ما در تشکل‌های مختلف بخش‌خصوصی، ناشی از ضعف عمومی حاکم در کشور در بحث فرهنگ صنعت، فرهنگ خدمات و فرهنگ تجارت و معدن است. بخش‌خصوصی ضعف‌های بسیاری دارد و یکی از مشکلات اتاق چگونگی دفاع از اعضا در مقابل رفتارهای غیر اصولی و غیرحرفه‌ای است، آیا تشکل در هر شرایطی و در مقابل هر خطا و رفتار غیرحرفه‌ای موظف به دفاع از اعضای خودش است؟pic4
وقتی می‌گوییم اتاق به وظایفش عمل نمی‌کند ابتدا باید ببینیم اهداف اتاق چیست؟ اتاق در قانون چه نقشی دارد؟ و آیا ابزارهای لازم برای اجرای نقش خود را داشته است؟ اتاق‌های بازرگانی ما امروز بیشتر به عنوان مشاور سه قوه هستند و کمتر نقش اجرایی و عملیاتی دارند، عملکرد اتاق بازرگانی ایده‌آل نیست، اما نمی‌تواند خارج از فضای عمومی جامعه حرکت کند. در بسیاری موارد اتاق در جامعه خط‌شکنی‌هایی داشته؛ مسائلی را در سطح منطقه‌ای وملی پیگیری کرده و توانسته موضوع را به یک مطالبه اجتماعی تبدیل کند و فضای اقتصاد را از طریق آن مطالبات برای کارآفرینان و فعالان اقتصادی بهبود بخشد.
اگر بخواهیم نقد منصفانه‌ای داشته باشیم باید به دنبال مصادیق بگردیم و این هوشمندی مورد انتظار است که چه بخشی از مشکلات اقتصادی ما مربوط به ناکارایی و یا کم‌کاری اتاق‌ها و تشکل‌هاست؟ اگر به اصل 20- 80 اعتقاد داشته باشیم، بیش از 80 درصد مشکلات حوزه اقتصادی ناشی از شاخص، عملکرد و علامت‌های اقتصاد کلان است. در اقتصادی که صادرکنندگان و تولیدکنندگان کالا و خدمات، گرفتار اقتصاد رانتی هستند و هرزمان دولت و سیاست‌گذاران خواستند، از طریق دلارهای نفتی در آن اخلال ایجاد می‌کنند و نمی‌گذارند روندهای عادی خود را انجام دهد، امکان ندارد هر چیزی در جای خودش قرار بگیرد.
ورود دولت به اتاق بازرگانی چه کارکردها و چه آسیب‌های احتمالی به‌دنبال دارد؟
متین راد: نباید کرسی اتاق ایران را
از دست بدهیم
در بستر اقتصاد کلان باید اتفاق‌هایی بیفتد و این اتفاقات تاثیر متقابلی بر اتاق‌های بازرگانی در استان‌ها می‌گذارد، اما اتفاقات هشت سال گذشته و عملکرد بخش‌خصوصی را باید در آن بررسی کنیم. هر چه اقتصاد دولتی‌تر شود یعنی اتاق بازرگانی تضعیف شده و نتوانسته عملکرد خوبی نشان دهد، وقتی رئیس‌جمهور وقت قانون فضای کسبوکار را در کشوی میز خود می‌گذارد و برای اجرای آن اقدامی نمی‌کند، این یعنی ۸۰ درصد اقتصاد دولتی شده است.
در مقطع کنونی اگر اعضای اتاق ایران مدافع بخش‌خصوصی هستند، باید قانون فضای کسبوکار را به‌طور جدی پیگیری می‌کردند و یا حداقل پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در دو سال اخیر این موضوع را دنبال می‌کردند؛ اما امروز می‌بینیم که 66 درصد سندهای زیردستی مربوط به اجرای این قانون هنوز اجرا نشده و در این دولت هم مغفول مانده و بخشی به عهده اتاق بازرگانی گذاشته شده است. به نظر می‌رسد اتاق ایران به‌خاطر تشکل‌هایی که در آن‌ها نماینده دارد، بسیار ضعیف عمل کرده و اگر تشکل‌ها ساماندهی شود، می‌توان عملکرد اتاق را بررسی کرد.
افرادی که به دنبال کاندیداتوری برای عضویت در هیأت نمایندگان اتاق هستند، باید مطالبه‌گر بوده و شجاعتی همراه با صراحت و صداقت داشته باشند و حداقل رئیس اتاق باید شجاع‌تر از سایرین باشد، همه کمک‌ها به اتاق استان باید به‌گونه‌ای باشد که کرسی اتاق ایران را از دست ندهیم باید با تعامل خوب بدانیم چه کنیم که آن کرسی را از دست ندهیم، چون سال‌های زیادی تلاش کردیم که شخصی را چند سال نایب رئیس و چند سال به عنوان رئیس در اتاق ایران داشته‌ایم و باید تلاش کنیم تا در انتخابات امسال این موضوع حداقل به شکل نایب رئیسی
تکرار شود.
زمانیان: خروجی تصمیمات اتاق
باید ملموس باشد
دولت و بخش‌خصوصی هر یک وظایفی دارند و ورود دولت به اتاق مزایا و معایبی به دنبال دارد، اینکه دولت از طریق اتاق به راحتی از مشکلات بخش‌خصوصی آگاه می‌شود، مثبت بوده و از مزایا به‌شمار می‌رود؛ اما اینکه از این مشکلات به عنوان حربهای برای جلوگیری از روند کار استفاده کند از معایب و نکتهای منفی است. باید نگاه بخش‌دولتی را به این سمت سوق داد که فکر اتاق بازرگانی می‌تواند در مسیر رشد و توسعه
اثرگذار باشد.
اتاق، تشکلی خصوصی است و نباید با کسی تعارف داشته باشد و نباید نگاه محافظه کارانه را که در همه اقشار وجود دارد، داشته باشد، زیرا مدافع حقوق اعضایش است. اتاق بازرگانی خدمات خوبی انجام داده؛ اما خروجی تصمیمات آن برای من به عنوان یکی از اعضای اتاق و صنعتگران باید ملموس باشد.
قندچی: اتاق تبدیل به پایگاه
مدیران بازنشسته شده
اتاق پایگاهی شده که هر مدیرکل بازنشسته و یا مدیری که تاریخش میگذرد را به آنجا میفرستند؛ اما اتاق بازرگانی زمانی می‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد که خصوصی بوده و با دولت ارتباطی نداشته باشد و نگاه آن به سوی حل مشکل باشد. دولتمردان باید بدانند
با وجود اینکه رابطه اتاق با دولت خوب است و افرادی دولتی در آن فعالیت می‌کنند، اما کسانی هستند که نگران منافع شخصی خود نبوده و می‌توانند حق بخش‌خصوصی را بگیرند.pic۵
محمدنژاد: ورود مدیر دولتی
به اتاق جفایی بزرگ است
متاسفانه نگاه برخی به عنوان اعضای اتاق بازرگانی این است که اگر می‌خواهیم به کسی در انتخابات اتاق رای بدهیم، آن فرد، دولتی باشد، چون به خاطر ارتباطاتی که دارد، می‌تواند کاری انجام دهد و این درحالی‌است که مدیردولتی در بخش‌خصوصی کارایی نخواهد داشت. ورود یک مدیر دولتی به اتاق جفای بزرگی است و باید تفکر در این زمینه عوض شود تا مدیری که ۳۰ سال در بخش‌دولتی بوده، اجازه ورود به اتاق را پیدا نکند. بسیاری از ما در جلسات، جرأت انتقاد در برابر مقامی دولتی را نداریم و باید این رویکردها عوض شود تا به راحتی انتقاد کنیم و انتقادپذیر باشیم.
بخش‌دولتی بخشی غیرچابک بوده و هدفش در بخش خصوصی چابک شدن است و این باعث بروز مشکلات می‌شود.
اتاق‌ها در پازل اقتصادی ایجاد شده، با تغییر دولت کمرنگ و پررنگ می‌شوند. دولت روحانی با شعار به بخش‌خصوصی توجه می‌کند که امیدواریم عمل هم داشته باشد. این دیدگاه ممکن است در دولت دیگری عوض شود؛ اما اگر تاثیرگذاری اتاق در نظریهپردازیها اثبات شود، موفق‌تر خواهیم بود.
روشنک: نمی‌توان گفت دولت
حق دخالت در اتاق را ندارد
برای سنجش کارکردها و آسیب‌های حضور دولت در اتاق، ابتدا باید دولت را تعریف کنیم. اینکه منظور از دولت حاکمیت است یا رئیس‌جمهوری و کابینه‌اش و یا اگر دولت را به معنای عام در نظر بگیریم بخش‌عمومی مربوط به سه قوه و تشکل‌های جانبی آن است. وقتی اتاق از فضای دولت استفاده کند خودبه‌خود دولت هم به دنبال استفاده از فضای اتاق است و وقتی بر اساس قانون می‌خواهیم از دولت برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنیم باید انتظار متقابل دولت را هم در نظر بگیریم.
در گذشته همه در اتاق بازرگانی به دنبال گپ‌زدن بودند و وقتی اینگونه باشد، دولت حق دخالت در اتاق را ندارد؛ اما نمی‌توانیم بگوییم دولت در برابر اتاق امروز حق دخالت ندارد، زیرا ابتدا اتاق در دولت ورودپیدا کرد و از آن اختیار، اجازه و امتیازاتی را خواست، اما دولت هم متقابلا ممکن است چنین درخواستی داشته باشد.
متین راد: دولت را من انتخاب کرده‌ام و به نوعی متعلق به بخش‌خصوصی است. دولت چیزی از خودش به من نمی‌دهد، من انتخابش کردم و می‌گویم، می‌خواهم اینگونه از تو استفاده کنم!
روشنک: منظور من درباره ورود دولت بود و اینکه تا چه حد حق مداخله دارد، بحث دیگری است، اتاق تشکیلاتی میانی است، نه دولتی بوده و نه خصوصی. شاید تشکیلات مردم‌نهاد بتواند از دولت جدا شود؛ اما اتاق نمی‌تواند، چون مبنای کار آن دولتی بوده و وابسته به دولت است. براساس قانون، دولت در هیأت نمایندگان اتاق تهران و ایران 40 نماینده دارد و وقتی دولت اختیاراتی به اتاق داده در مقابل اختیاری هم گرفته و هر چه از دولت بیشتر اختیار و سهم بخواهیم دولت هم سهم بیشتری می خواهد.
نباید اتاق را با دیگر تشکل‌ها مثل انجمن مدیران صنایع و خانه صنعت مقایسه کنیم، زیرا آن‌ها مردم‌نهاد بوده و نمی‌توانند از منبع قانونی برای منافع اداری خود بهره بگیرند؛ اما اتاق می‌تواند چنین کاری انجام دهد. با این حال این‌ها دلیل نمی‌شود که دولت در اتاق نفوذ شکلی داشته باشد و اراده خود را درباره اینکه چه کسی رئیس باشد، تحمیل کند.
حسینی: استفاده از رانت در اتاق ایران
در گذشته برچسب‌های زیادی به بخش‌خصوصی می‌زدند و حالا از اتاق به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی نام برده می‌شود، وظایف پارلمانی در دنیا تعریف شده، به‌طور مثال اتاق بازرگانی آلمان جایگاه بالا و عملکردی بسیار توانمند داشته و رئیس آن در بسیاری از موارد کمتر از صدر اعظم این کشور نیست، وقتی از اتاق به عنوان پارلمان بخش‌خصوصی در ایران یاد می‌شود، دولت و بخش‌خصوصی هم باید با همین دیدگاه به آن توجه کنند.
طبیعی است که رفتارهای ما در اتاق بازرگانی به‌گونه‌ای بوده که دولت را بر آن داشته که می‌تواند دخالت کند. فردی که در تشکلی اجتماعی عضویت دارد، منتخب اکثریت مردم بوده و در آن جایگاه نماینده همه گروه‌ها، بخش‌ها و تشکل‌ها است. باید با بررسی عملکرد اتاق ایران در سال‌های گذشته ببینیم تا چه حد نقش خود را ایفا کرده، چقدر جناحی و یا رانتی برخورد کرده است. اگر کسی مدعی شود که در اتاق ایران از رانت‌های موجود استفاده نمی‌شود، من چنین اعتقادی ندارم، زیرا افراد به اتاق وارد می‌شوند تا از رانت‌ها استفاده کنند و این مشکل بخش‌خصوصی است.
بخش‌خصوصی در مشهد سالم و پاک است و طبعا در جامعه شش هزار نفری صنعت، اینکه تعداد اندکی از افراد مشکلاتی داشته باشند، امری طبیعی است؛ اما در مجموع بخش کارآفرینی و صنعت استان خراسان بهترین شاخص‌ها را در کشور دارد، با این حال بیشترین ظلم را واحدهای صنعتی استان ما در رفتار بانک‌ها و خروج منابع از خراسان تحمل می‌کنند. یکی از افتخارات ما در بخش‌خصوصی استان، خروجی افراد آن به عنوان اشخاصی ملی است که در تشکل‌های ملی هم رای آورده و صاحب‌نظر هستند و این به معنای عملکرد خوب بخش‌خصوصی استان و تصمیم‌سازی‌های آن است.
اینکه برخی‌ها معتقدند ما جرأت انتقاد از دولت را نداریم، من این را قبول ندارم چون ما خیلی بیشتر از انتقاد حرکت می‌کنیم ضمن اینکه ما به عنوان بخش‌خصوصی فقط نباید انتقاد کنیم چون نه در برابر دولت، بلکه در کنار آن هستیم.
روشنک: انتقادی که در این زمینه وارد شده بود به دلیل نتایج انتقادات افراد صنعتی از هر بخش دولتی است.
حسینی: تشکل‌ها برای این به‌وجود آمده‌اند که فرد در برابر دولت قرار نگیرد؛ اما یکی از مشکلات برخی از تشکل‌ها این است که گاهی مسائلی توسط آن‌ها مطرح می‌شود که یا به خودشان و یا به رشته‌شان مرتبط است و این خوب نیست چون تشکل نماینده همه افراد خود است. این نکته را نباید فراموش کرد که خیلی نباید از بخش‌خصوصی تعریف کرد؛ زیرا این بخش هم دارای اشکالاتی بوده و بهتر است ببینیم اگر ما توانمندی‌های دولت را داشتیم چه بر سر مردم می‌آوردیم.
سیادت: تشکل‌ها زمینه‌های فساد در روابط بخش‌خصوصی با دولت را کاهش می‌دهند
pic6
تاریخچه روابط دولت با بخش‌خصوصی و تشکل‌ها روشن است و ضرورت ایجاد تشکل‌ها جایی است که روابط دولت با بخش‌خصوصی کارساز نبوده و دچار مشکل می‌شود، گاهی دولت‌ها سلطه‌طلبی کرده و دنبال رانت‌جویی هستند و گاهی بخش‌خصوصی. تجربه‌های دهه‌های قرن ۱۹ نشان می‌دهد که غالبا روابط مستقیم این دو با یکدیگر فسادآمیز است، وقتی بخش‌خصوصی برای حل مشکلات خود به صورت منفرد به بدنه دولت مراجعه می‌کند، زمینه بیشتری برای فساد اداری ایجاد می‌شود. در یک زمان دولت‌های متمرکز و قدرتمند در دنیای صنعتی مورد پذیرش و تأیید بوده و در زمان دیگری آزادی مطلق. از سال‌های ۱۹۷۰ به بعد این نتیجه به دست می‌آید که نه دولت سلطه‌طلب و نه دولت ضعیف هیچ یک مناسب نبوده، بلکه دولت مقتدر، خیرخواه و ملی کارساز است، مانند دولت کره‌جنوبی که بسیاری از محدودیت‌ها را برای بخش‌خصوصی قائل می‌شود.
آنچه عرف است تشکل‌ها روابط بین بخش‌خصوصی و دولت را تنظیم می‌کنند و به جای مطرح کردن مسائل شخصی و موردی، به دنبال حل مسائل کلی هستند و این نقش تشکل‌هاست که باعث کاهش زمینه‌های فساد در روابط بخش‌خصوصی با دولت می‌شود.
نکته دیگر این است که به طور واقع‌بینانه ۷۰ تا ۸۰ درصد اقتصاد ایران دولتی است، اگر به استان خراسان نگاه کنیم، ظلمی تاریخی به این استان شده است، در ۵۰ سال گذشته و در ادوار مختلف، استان خراسان به بهانه‌هایی از صنعت، توسعه صنعت و برخی جلوه‌های تکنولوژی محروم بوده، به این دلیل که مشهد شهری زیارتی است و تصور مرکزنشینان این است که نیازی به درآمدهای دیگر ندارد، اما سوال اینجاست که اگر قرار است برخی بخش‌ها مغفول مانده و زیارت و توریسم را محور اقتصاد استان بدانیم چند درصد دانشجویان استان در این بخش تحصیل می‌کنند؟ در این زمینه تناقض آشکاری وجود دارد. براساس گزارش آمایش سرزمین در سال ۵۴ به مشهد اینگونه نگاه نمی‌شود و صنایع خاصی را برای توسعه مشهد درنظر گرفته‌اند و بر آن اساس حرکت‌هایی انجام شده، اما بعد مسیر
عوض شده است.
ما می‌گوییم روابط بخش‌خصوصی با دولت باید توسط تشکل‌ها تنظیم شود، بزرگترین مطالبه تشکل‌ها باید این باشد که استراتژی توسعه اقتصادی کشور چیست؟ و چه بخش‌هایی باید رشد کنند و میزان این رشد چقدر باشد؟ متاسفانه استراتژی نداریم و چیزی به عنوان رویکرد کلی ندیدیم. طرح آمایش استان مورد انتقاد بخش‌های خصوصی بود و اعلام کردیم که این طرح قابلیت اجرایی لازم را نداشته و جامع‌نگر نیست؛ اما با وجود اعتراض‌های این بخش، این طرح تصویب و ابلاغ شد که امیدواریم در مرحله اجرا بازنگری شود.
کار تشکل‌ها رسیدگی به مسائل جزئی و کلی است و اتاق بازرگانی به عنوان تشکل تشکل‌ها نمی‌تواند خارج از چارچوب‌های قانونی عمل کند. شاید برای برخی از تشکل‌های خصوصی منفرد قانون جامعی نداشته باشیم و همه تشکل‌ها به استناد بند قانون عام ثبت شوند؛ اما آنچه مجموع این تشکل‌ها را به لحاظ قانونی می‌تواند پوشش دهد اتاق بازرگانی است که تنظیم‌کننده روابط بخش‌خصوصی و دولت بوده و تابع چارچوب‌های مشخصی است.
با توجه به درپیش بودن انتخابات اتاق، نقش دیگر تشکل‌های خصوصی و همچنین جناح‌های سیاسی که در اتاق حضور دارند، چیست و آن‌ها چه فوایدی دارند؟
متین‌راد: مطالبات بخش‌خصوصی
حرف‌درمانی نباشد
ما باید برای مطالبات خود و چگونگی طرح کردن آن برای هر دولتی یک خط‌مشی داشته باشیم که فقط حرف‌درمانی نباشد و باید نتایج آن را ببینیم. به نظر من احساس مسئولان دولتی که حقوقشان در پایان ماه واریز می‌شود و مدیران هزینه هستند با بخش‌خصوصی که خود باید به کسب درآمد بپردازد، فرق می‌کند.
باید ببینیم نقش تشکل‌ها در اصلاح بافت اتاق ایران چیست؟ و اینکه آیا ما باید خود را به عنوان اعضای اتاق فکر بدانیم و یا به عنوان ابزاری برای توجیه عملکرد برخی مسئولان؟ سوال اینجاست که تشکل باید مطالبه‌گر قانونی باشد و یا تعاملی؟ در بحث مطالبه قانونی، اگر اتاق بتواند قانون بهبود فضای کسبوکار را به‌درستی انجام دهد خیلی چیزها سر جای خود خواهد بود و هر سال برای اصلاح این قانون می‌تواند
پیشنهاد داشته باشد.
زمانیان: ورود جناح‌های سیاسی
به اتاق آفت است
تشکل‌ها اتاق فکر اتاق بازرگانی هستند، چون در هر بخشی از افراد متخصص تشکیل شده و بهتر می‌توانند مسائل را لمس کرده و وارد شوند، اتاق بازرگانی باید از این اتاق فکر خود استفاده کند؛ زیرا تشکل‌ها می‌توانند مشکلات را منعکس کنند و اگر غیر از این باشد فقط عدهای در اتاق بازرگانی دور یکدیگر جمع می‌شوند. pic۷
ورود جناح‌های سیاسی به اتاق، آفت و سم است، زیرا اتاق اقتصادی بوده و ورود جناح سیاسی به آن مشکلاتی را به‌دنبال دارد. افراد فعال در بخش‌های اقتصاد، صنعت، کشاورزی و خدمات باید به اتاق وارد شوند، اتاق در تصمیم‌گیری بسیار توانمند است و باید از تشکل‌ها استفاده کند؛ اما یکی از مشکلاتی که وجود دارد خروجی نداشتن مسائل مطرح شده در کمیسیونهای اتاق بازرگانی است. مانند موضوع مالیات در سال 92 که سازمان امور دارایی مالیاتهای سنگینی بدون کارشناسی لازم و با مبلغی بیش از هفت تا هشت میلیارد تومان در حوزه ترانزیت خارجی برای شرکت‌های ما اعلام کرد، ما این موضوع را به اتاق ارجاع دادیم و در کمیسیون حمل‌ونقل اتاق مطرح شد؛ اما متاسفانه این جلسات خروجی لازم را نداشته است.
قندچی: اتاق نباید دولت‌هراس باشد
جلسات اتاق بیشتر به محل گپ زدن تبدیل شده است، مسائل زیادی در آن مطرح می‌شود؛ اما هیچ نتیجه‌ای ندارد، چون احتمالا گروهی و یا کسی برای اجرای نتایج وجود ندارد. به همین دلیل مطالبات تشکل‌ها در اتاق مشهد به‌طورجدی پیگیری نمی‌شود.
اتاق نباید نگاه دولتی داشته باشد، اگر دچار دولت‌هراسی باشد، کاری از پیش نمی‌رود، در اتاق مشهد باید تغییر نگرشی ایجاد شود تا تشکل‌ها به جایگاه واقعی خود برسند.
محمدنژاد: نگاه اتاق به تشکل‌ها
صرفا در زمان انتخابات است
ادامه حیات و بقای اتاق به نقش تشکل‌ها از نظر سیستماتیک بستگی دارد، تشکل‌ها می‌توانند علاوه بر تصمیم‌سازی، در تصمیمات کلان بخش‌خصوصی و دولتی نیز نقش داشته باشند و اگر به عوامل داخلی و خارجی اتاق توجه کنیم، نگاه اتاق به تشکل‌ها صرفا در زمان انتخابات است.
متاسفانه ما در بخش‌خصوصی مشکل داریم و هنوز به این نتیجه نرسیده‌ایم که تشکل چقدر می‌تواند در ایده‌پردازی خلاقیت داشته باشد و بازخورد آن را هم ندیدیم. در اتاق کنترل و ارزیابی وجود ندارد و اگر یک گزارش فنی ارائه می‌شود صرفا جنبه نمادین و تبلیغاتی دارد و متاسفانه تشکل‌ها می‌بینند که برای ارائه کوچکترین نظر در اتاق باید هزینه کنند و بازخوردی هم نمی‌بینند و در سیاست‌های کلان نیز خود را در چرخه اتاق احساس نمی‌کنند، اتاق تنها در برخی از موارد از تشکل‌ها نظرخواهی می‌کند و تا زمانی‌که اینطور باشد و گزینشی با ما رفتار شود، وضعیت همین است.
روشنک: نمایندگان اتاق استان ها
در انتخابات نباید زیر چتر تهران باشند
در چهار سال گذشته، تشکل‌ها در اتاق مشهد به خوبی به‌کارگیری شدند؛ اما نتیجه لازم از جلسات حاصل نشده است. قانون فضای کسبوکار هم که در اختیار اتاق است، مشروط به پیاده‌سازی و اجرای صحیح و قانونی هر وزارت‌خانه است که برای تحقق این امر و رسیدن به اهداف دیگر لازم است تغییر و تحولاتی در اتاق ایران ایجاد و انحصارها شکسته شود که مصادف با شکستن ابهت اتاق تهران نیز هست. اتاق تهران قبل از هشت سال گذشته، اتاق‌های بازرگانی استان‌ها را نمی‌دید؛ اما کم‌کم با تلاش‌ها به‌ویژه در اتاق خراسان رضوی فضا کمی تغییر کرد به‌گونه‌ای که سابقه نداشت کسی از استان‌ها در هیأت رئیسه اتاق ایران نماینده باشد که برای نخستین بار نمایندگانی قوی داشتیم و رئیس اتاق ایران فردی از شهرستان بود.pic۸
در مجموع دستاوردهای خوبی در این مدت داشته‌ایم؛ اما در مواردی همین دستاوردها از بین رفته است، شش سال قبل دو مصوبه در اتاق ایران داشتیم، اول اینکه اتاق تهران موظف است استان‌ها و شهرستان‌های خارج از تهران را مجبور کند که کارت‌های بازرگانی را از استان خود دریافت کنند و دیگر اینکه همچنان‌که اتاق استان‌ها برای دریافت سهم، بودجه خود را به اتاق ایران می‌دهند، اتاق تهران هم این کار را انجام دهد، اما متاسفانه اتاق ایران نتوانسته این قانون را اجرا کند، یا محافظه‌کاری کرده و یا انحصارطلب‌ها اجازه نداده‌اند، به‌همین دلیل در انتخابات هیأت نمایندگان اتاق ایران، استان‌ها باید افرادی را بفرستند که زیر چتر تهران نباشند وگرنه وضعیت همین است.
افرادی که در هیأت نمایندگان اتاق انتخاب می‌شوند باید در تشکل و رشته خود دارای جایگاهی باشند تا عملکرد آن‌ها برآیند فعالیت‌های مختلف اقتصادی بخش‌خصوصی استان باشد نه اینکه کسی که در تشکل خود حاضر نمی‌شود و یا اصلا در تشکلی عضویت ندارد وارد هیات نمایندگان شود بلکه نمایندگانی که در تشکل‌ها بیشترین نفوذ، فعالیت و توان را دارند باید وارد اتاق شوند.
نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد درآمدهای اتاق است که برحسب قانون قابل‌توجه بوده و باید کاری کنیم که درآمدی بیش از وزارت‌خانه‌ها داشته باشد. من انتقادی به میزان درآمد ندارم بلکه به نحوه مصرفی درآمد انتقاد دارم، اتاق بازرگانی باید بودجه‌بندی کرده و ارزش اقتصادی تشکل‌های خود را ببیند و سپس بودجه را در میان آن‌ها تقسیم کند و بخشی از این درآمد را برای خود حفظ کند تا برآیند تشکل‌ها شود، این ایراداتی است که باید مرتفع شود.
حسینی: در قانون بهبود محیط کسبوکار
برای ذی‌نفعان اقدامی نشده
کسانی که وارد تشکل‌های اقتصادی می‌شوند باید ویژگی‌هایی داشته باشند؛ از جمله اینکه دارای تفکری ملی باشند و هر جا که منافع ملی کشور در هر نقطه‌ای مورد تعرض واقع شده، دلسوزی کنند. به نظر من یک جایی بخش خصوصی باید این شهامت را پیدا کند که با خودش تعیین تکلیف کند، گاهی افرادی که وارد تشکلی می‌شوند، به صورت قشری به مسائل نگاه کرده و به دنبال مطرح کردن منافع خود و حفظ آن در سطح کشور و استان هستند و از برند تشکل برای طرح مشکلات کارخانه خود استفاده می‌کنند، متاسفانه این موضوع به وضوح دیده می‌شود و اینکه قبل از بیان مسائل عمومی جامعه تولید و صنعت، از منافع خود دفاع کنیم، نادرست است.pic9
اکنون که پایان دوره فعالیت اعضای کنونی هیأت نمایندگان اتاق استان است، بخش‌خصوصی و اتاق باید به یکدیگر گزارشی بدهند، مبنی بر اینکه در زمان فعالیت آن‌ها چه تغییراتی نسبت به گذشته ایجاد شده و چه اقداماتی انجام داده‌اند. متاسفانه نگاه یکسان به تشکل‌ها در اتاق استان اتفاق نیفتاده و گاهی حس می‌کردیم برخی تشکل‌ها به خاطر عملکردهایی مورد توجه قرارنگرفته‌اند. اتاق به عنوان
بزرگ تر و پدر همه تشکل‌ها باید همه را به یک دید نگاه کند؛ اما این اتفاق در استان ما نیفتاده و باید ببینیم از تشکل‌ها به عنوان اتاق فکر اتاق بازرگانی چه بهره‌وری حاصل شده است؟
قانون بهبود فضای کسبوکار قانون بسیار خوبی است؛ اما سوال اینجاست که اتاق تا چه حد از همین قانون برای ذی‌نفعان خود استفاده کرده؟ حداقل تشریفات گرفتن کارت بازرگانی باید کاهش یابد؛ اما در این قانون برای ذی‌نفعان کاری انجام نشده است.
سیادت: امیدواریم روزی برسد که شعارها و رفتار عملی ما در تشکل‌ها، بخش‌خصوصی، دولت و مجموعه حاکمیت کشور با هم یکی شود؛ اما متاسفانه خیلی وقت‌ها منفعت‌طلبی‌های شخصی بر منافع ملی ترجیح داده می‌شود. نخستین شرط برای عضویت در هیأت نمایندگان اتاق برای یک انتخابات خوب، سالم بودن است و کسی که در این کار توانمند نیست نباید ورود پیدا کند.
اتاق ایران در دو دوره گذشته نسبت به دوره‌های پیشین متحول شده، بافت اتاق از یک بافت سنتی با جنبه تجاری به سمت بخش‌های ایجادکننده ارزش اقتصادی مثل بخش‌های کشاورزی، صنعتی، معدنی و خدماتی ارزش‌آفرین می‌رود و نقش این‌ها پررنگ‌تر می‌شود و این یکی از امتیازات اتاق است.
از سویی اکثر صاحب‌نظران دولت در هشت سال گذشته در اتاق فعالیتی داشته و اکنون در حال فعالیت در دولت هستند، من به این موضوع به صورت جناحی نگاه نمی‌کنم و می‌توان با دیدی مثبت به قضیه نگاه کرد، طبیعی است که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی به دنبال کسانی هستند که فضا را برای فعالیت کارآفرینان مهیا کنند.
از نظر سلامت عملکرد، اتاق ایران با هیچ اداره دولتی قابل مقایسه نیست، در مجموع حاشیه‌ای به عنوان مفاسد اقتصادی در اتاق ایران و شهرستان‌ها مشاهده نشده، شاید برخی از دوستان با ذهنیت‌های نه چندان واقعی با مساله بودجه اتاق مواجه می‌شوند؛ اما این بودجه غیر از دو سال گذشته آنقدر کم بود که نمی‌توانستیم کار تحقیقاتی ارزشمند انجام داده و یا همایش مفیدی برگزار کنیم. اعضای اتاق مجبورند پول‌های فراوانی را به ادارات دولتی در حواشی کار خود پرداخت کنند؛ اما پرداخت هزینه‌ای اندک برای تشکل خود، برایشان سخت است و این باعث ناتوانی و ضعف تشکل‌ها می‌شود. کسانی در اتاق می‌توانند خدمت بزرگی کنند که ضمن سالم و شجاع بودن، به افزایش منابع مالی اتاق کمک کنند تا برای انجام کارهای بزرگتر توانمند شود، چون اتاق ضعیف و کوچک نمی‌تواند کار بزرگی انجام دهد.
در حاشیه:
- این میزگرد در سالن کنفرانس دفتر روزنامه «دنیای اقتصاد» در شهرک صنعتی توس برگزار شد.
- روشنک به عنوان یکی از اعضای هیأت نمایندگان اتاق مشهد پیامک دریافتی خود از سوی اتاق بازرگانی را برای حاضران در جلسه خواند؛ مضمون پیامک این بود که جناب روشنک درخواست شما توسط کارشناس اتاق بررسی شد و دارای ایراد می‌باشد، طبق درخواست شما پرونده عودت داده می‌شود و مناسب است ظرف حداکثر یک هفته با ورود به سایت اتاق مشهد درخواست خود را اصلاح و تکمیل فرمایید.
ارسال نظر