استانبول،‌ شهری در میانه شرق و غرب
روح‌الله‌هاشمى طاهرى سفر من به استانبول در قالب یک ماموریت و برای شرکت در یک امتحان شغلی اتفاق افتاد. زمان اندکی برای گشت‌وگذار در این شهر داشتم اما در این دوره محدود نیز تلاش کردم سری به مکان‌های دیدنی این شهر بزنم؛ اگر شما هم زمان اندکی در سفرتان به استانبول دارید، این سفرنامه می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد. روز اول
سه شنبه صبح به همراه چند نفر از همکارانم با پرواز اطلس جت به سمت استانبول راه افتادیم. هتل The Parma که برای ما رزرو شده بود، در نزدیکی میدان تقسیم قرار داشت؛ میدانی که در طول ناآرامی‌های این کشور شهرت جهانی یافت و نمادی از مبارزه نام گرفت. The Parma گرچه چهار ستاره است اما به واسطه تمیزی و نظافت برای گردشگرانی که حساسیت‌های زیادی دارند نیز مکان مناسبی برای اقامت به شمار می‌آید. در روز اول سفرمان به واسطه امتحانی که داشتیم بخش اعظم روز را در هتل به درس خواندن گذراندیم. در اطراف میدان تقسیم رستوران‌ها، صرافی‌ها، اقسام مغازه‌ها و کافی‌شاپ‌ها به چشم می‌خورد که می‌تواند یک موقعیت وقت‌گذرانی جذاب برای گردشگران باشد. یکی از معروف‌ترین خیابان‌های اطراف میدان تقسیم خیابان استقلال است که در آن انواع برندهای پوشاک، کافی‌شاپ‌ها و فست‌فودها است که در تمام ساعت‌های شبانه‌روز به ویژه در شب‌ها مملو از جمعیت است.


روز دوم
روز بعد برای گذراندن آزمون به محله Bakirkoy در نزدیکی فرودگاه آتاتورک رفتیم و از آنجا چرخی در منطقه اطراف آن زدیم. مرکز خرید Carousel در این منطقه واقع شده است که به لحاظ شکلی به کوچه‌های برلن‌ و رفاهی تهران بسیار شبیه است. در Carousel شما کوچه پس کوچه‌های باریک و پر مغازه را می‌بینید که در آن انواع و اقسام اجناس به فروش می‌رسد. میدان جمهوری از دیگر مناطق دیدنی در این بخش است که شما می‌توانید سری به آن بزنید. متاسفانه ما در این سفر به واسطه خستگی زیاد موفق به بازدید از آن نشدیم اما در گفت‌وگویی که با افراد آشنا با استانبول داشتیم متوجه شدیم که در این بخش مغازه‌ها و مکان‌های دیدنی بیشتری یافت می‌شود.
عصر این روز از طریق مترو که در وسط میدان تقسیم واقع شده است به مرکز خرید جواهیر
(Cevahir) رفتیم. شما هم چنانچه قصد رفتن به این مرکز خرید را دارید بهتر است از مترو استفاده کنید در غیر این صورت در ترافیک‌های سنگین خیابان‌های استانبول زمان زیادی از سفرتان را از دست خواهید داد ضمن اینکه ارقام تاکسیمتر در این شهر بسیار بالا است و علاوه بر زمان، ‌باید به لحاظ مالی نیز هزینه‌های بیشتری را بپردازید. قیمت بلیت مترو در استانبول ۴ لیر است که آن را می‌توانید از طریق دستگاه‌های مخصوصی که در آنجا است، تهیه کنید.
مرکز خرید جواهیر در ایستگاه مجیدیه کوی (Sisi-Mecidiyekoy) واقع شده که در آن انواع مارک‌های پوشاک یافت می‌شود. طبیعتا به واسطه افزایش نرخ ارز به جز چند مارک لباس،‌ بقیه آنها قیمت بالایی دارند و چنانچه قصد خرید دارید، باید با جیب پر پول از این منطقه بازدید کنید.
روز سوم
روز سوم سفر ما به بازدید از محل‌های معروف و دیدنی استانبول گذشت، با توجه به اطلاعاتی که یکی از همکارانم از بخش توریستی هتل گرفته بود، متوجه شدیم چند منطقه تاریخی هم در این شهر وجود دارد که همه آنها را می‌توانیم تنها در عرض چند ساعت ببینیم. خوشبختانه از آنجا که سفر ما 4 یا 5 نفره بود توانستیم با تاکسی با قیمت مناسب به ایاصوفیه و سایر نقاط برویم و در هزینه‌های سفرمان صرفه‌جویی کنیم. کرایه تاکسی از میدان تقسیم تا ایاصوفیه حدود 25 تا 30 لیر است که با احتساب هر لیر نزدیک به 1300 تومان رقمی معادل 39 هزار تومان می‌شود. نکته‌ای که باید درباره تاکسی‌های ترکیه به آن اشاره کنم درآمد آنها است که بیشتر از طریق گردشگری تامین می‌شود. بنابراین از آنجا که آنها از تاکسیمتر برای تعیین مبلغ کرایه استفاده می‌کنند برخی از راننده تاکسی‌ها شما را از مسیرهای طولانی‌تر و پرترافیک‌تر می‌برند تا مبلغ کرایه را بالاتر ببرند. به شما توصیه می‌کنم در مسیرهایی که از تاکسی استفاده می‌کنید از هتل بخواهید برای شما تاکسی بگیرد و حدود قیمت تا مقصد را هم از ابتدا بپرسید تا زمانی که بیرون هتل خواستید تاکسی بگیرید پیش از سوار شدن قیمت را با آنها نهایی کرده باشید.
اولین مکانی که در این روز دیدیم مسجد ایاصوفیه بود. اگر قصد دارید از این مسجد بازدید کنید هزینه بلیت آن ۳۰ لیر است اما متناسب با موزه‌هایی که می‌خواهید ببینید باید بلیت‌های دیگری را نیز تهیه کنید.
در فاصله 300 تا 400 متری ایاصوفیه مسجد بسیار زیبایی وجود دارد که به دوره سلطان احمد مربوط می‌شود.این مسجد یکی از زیباترین مساجد دنیا است و یکی از آثار شگفت‌انگیز به جا مانده از دوره عثمانی محسوب می‌شود. به دلیل کاشی‌های آبی که در طراحی مسجد به کار رفته است،‌ این بنا را به نام مسجد آبی نیز می‌شناسند. یکی از نکات جالب در بازدید از مسجد آبی شرایط ویژه آن برای گردشگران است. تمام گردشگران زن که قصد ورود به این بنا را دارند باید حجاب خود را رعایت کنند؛ به همین منظور در ابتدای درب ورودی مسجد جامه و روسری به آنها داده می‌شود و در بازگشت این وسایل گرفته می‌شود. در ایران امامزاده‌ها چنین قوانینی را دارند و این امر برای گردشگران ایرانی عنصری آشنا محسوب می‌شود.
نزدیک ایاصوفیا مکان تاریخی دیگری به نام قصر یئره باتان (Yerebatan Sarniciو قصر باسیلیکا سیسترن،Basilica Cistern) نیز وجود دارد که در زیرزمین بوده و یکی از منابع بزرگ ذخیره آب شهر استانبول محسوب می‌شده است. این بنا در قرن ۶ میلادی ساخته شده و آب قصرهای توپ کاپی و قصر بزرگ را در آن دوران فراهم می‌کرده است. قصر بزرگ نزدیک به یک هکتار است که ظرفیت آن نزدیک به ۸۰ هزار متر مکعب می‌شود. ضخامت‌ دیوارهای این قصر نزدیک به ۵ متر است و برای ساخت آن نزدیک به ۳۶۶ ستون استفاده شده است. ستون اشک متفاوت‌ترین ستون این قصر است که در توضیحی که برای آن نوشته شده است، از عنوان «حوضچه آرزوها» (Wish Pool) استفاده شده است، گردشگران زیادی برای رسیدن به آرزوهای خود سکه در این حوضچه پرت می کنند و به این ترتیب کف آن از سکه پوشیده شده است. مشابه چنین چیزی را شما می‌توانید در حمام فین کاشان مشاهده کنید که گردشگران برای رسیدن به آرزوهایشان سکه در حوضچه این بنا می‌اندازند. دو ستون متفاوت دیگر این قصر نیز داستان متفاوتی دارند. سرستون‌هایی که در پایین ستون و به صورت برعکس قرار دارند، به موساد یا مدوزا از اسطوره‌های یونان قدیم مربوط می‌شوند. اما در توضیح اینکه چرا سرهای مدوزا به صورت برعکس قرار داده شده به اعتقاد مردم بازمی‌گردد که هر کس به این اسطوره بنگرد به سنگ تبدیل می‌شود. برخی نیز معتقدند کنستانتین در دوره بحرانی این قصر را می‌ساخته و زمان زیادی برای اتمام آن نداشته است بنابراین، ‌این امر که سنگ‌های آورده شده حتما در بالا قرار گیرند از اهمیت خاصی در زمان ساخت برخوردار نبوده است. اگر با این توضیحات قصد بازدید از این قصر را دارید قیمت ورودیه آن ۲۰‌لیر است.
پس از بازدید از این قصر به سمت سرای توپکاپی (Topkapi) حرکت کردیم. همچنین از آنجا که این قصر در میانه دو معماری بیزانسی و اسلامی قرار دارد،‌ می‌تواند پلی میان این دو دوره باشد. یکی از جذابیت‌های این بنا باغ بسیار بزرگ و باشکوه آن است. در سمت راست کاخ مزبور درختان سرو قرار گرفته‌اند و در نزدیک آنها نیز مطبخ‌ها تعبیه شده‌اند. در این محل امروزه نمایشگاهی از ظروف مختلف اعم از کریستال، چینی و نقره قرار دارند که همگی آنها نیز از دوره امپراتوری عثمانی به یادگار مانده‌اند. بخش چپ کاخ جایی است که حرمسرای سلطانی درآن واقع شده است. همسران و فرزندان سلطان در این بخش زندگی می‌کردند و عموما در انزوا به سر می بردند. سالن اجتماعات، کتابخانه احمد سوم و نمایشگاه لوازم شخصی خانواده سلطانی و شخص سلطان در کنار جواهرات قیمتی مربوط به خانواده سلطان و دست‌نوشته‌ها از دیگر مجموعه‌هایی است که در این کاخ به چشم می‌خورد و بازدید از آنها می‌تواند هر گردشگر سختگیری را نیز راضی کند. نکته قابل توجه این است که 200 هزار سند و 86 هزار کتاب و 20 سالن شاهکار تاریخی این کاخ را به یکی از موزه‌های بزرگ جهان تبدیل کرده است.
در این موزه همچنین آثار ارزشمندی از جمله تخت نادر شاه،‌ تابلوهای نفیس نقاشی،‌ پوشاک سلاطین و مینیاتورهایی نفیس از قبیل شاهنامه فردوسی به چشم می‌خورد. موزه سرای توپکاپی همچنین به واسطه قرار گرفتن اشیای آن از جمله موزه‌های مقدس جهان اسلام نیز محسوب می‌شود،‌ نگهداری اشیای پیامبران در کنار خلفای راشدین نظیر عمر و ابوبکر نشانی از اهمیت این موزه است؛ ضمن اینکه خود قصر نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و نمی‌توان روی آن
قیمت گذاشت.
ما روز آخر سفرمان را به بازدید از جزیره بیوک آدا (Buyukada) اختصاص دادیم. برای رفتن به این جزیره باید ابتدا با تاکسی و صرف هزینه ای بالغ بر ۲۰ تا ۲۵ لیر به بندر Kabatas بروید و از آنجا با یک کشتی و خرید یک بلیت ۶ لیری به سمت جزیره بیوک آدا حرکت کنید. این جزیره بزرگترین جزیره در بین ۹ جزیره اطراف استانبول در دریای مرمره محسوب می‌شود که در آن عبور و مرور وسایل نقلیه موتوری به جز خودروهای عمومی نظیر شهرداری یا پلیس ممنوع است. از این رو مردم برای تردد بیشتر از درشکه‌هایی که با اسب کشیده می‌شوند یا دوچرخه استفاده می‌کنند. اگر از انرژی زیادی برخوردار نیستید پیشنهاد ما به شما انتخاب دوچرخه است زیرا لازم نیست برای چرخ زدن در جزیره تمام طول راه را رکاب بزنید. ما در این سفر برای یک گردش ۷۵ دقیقه‌ای نزدیک به ۸۰ لیر پرداختیم؛ البته گردش‌های ۴۵ دقیقه‌ای نیز وجود دارند که هزینه آنها چیزی معادل ۴۵ لیر می‌شود. مسیر گردش شما در جزیره از میان ویلاهای سبز با نماهای زیبا می‌گذرد. شما در میانه مسیر در یک منطقه جنگلی توقف کوتاهی خواهید داشت و در نهایت به محل اولیه خود بازمی‌‌گردید. صرف غذا در رستوران‌های ساحلی یکی از پیشنهادهای دیگر ما به شماست .در آنجا می‌توانید غذاهایی دریایی و کباب لذیذی را میل کنید.


روز چهارم
در روز چهارم با اتمام زمان سفرمان به ایران بازگشتیم در حالی که مجموعه‌ای از تاریخ و تصاویر دیدنی را در دوربین خود داشتیم.





ایاصوفیه یا حاجیا صوفیه در قرن ششم میلادی به فرمان امپراتور کنستانتین اول و در دوره امپراتوری بیزانس ساخته شد. در ابتدا در محل مسجد کلیسایی بنا شده بود که در حال حاضر اثری از آن به جا نمانده است.
کلیسا در زمان ساخت ایاصوفیا محل عبادت مسیحیان بود اما در ژانویه سال 532 میلادی که شورشی عظیم در استانبول درگرفت و اهالی این شهر درگیر آن شدند؛ خسارت‌های زیادی به این بنا وارد شد که یکی از مصیبت‌بارترین آنها آتش زدن ایاصوفیا و نابودی آن در جریان این شورش بود. در قرن پانزدهم میلادی که ترک‌های آتامان استانبول را تصرف کردند سلطان محمد دوم دستور به تغییر کاربری کلیسای ایاصوفیا به مسجد را داد و در آن اولین خطبه نماز جمعه برپا شد.
پس از این دوره بود که لوحه‌هایی دور تا دور سقف این بنا تعبیه شد که بر آن نام‌های الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی, حسن و حسین حک شده است. در زمان آتاتورک که ترکیه به جمهوری تبدیل شد، این رئیس‌جمهور دستور داد مسجد به موزه‌ تبدیل شود که تاکنون نیز به همین صورت باقی مانده است و هر ساله با بازدید انبوه گردشگران از آن رونقی به گردشگری ترکیه می‌دهند. ارتفاع گنبد ایاصوفیا ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر است.
pic1
pic۲


سرای توپکاپی از جمله کاخ‌های سلاطین عثمانی است که نزدیک تنگه بسفر و در محل تلاقی دریای مرمر با خلیج شاخ طلایی قرار گرفته است. این کاخ به قرون 15 و دوره سلطان محمد فاتح مربوط می‌شود و یادگاری از دوران عظمت امپراتوری عثمانی است. این سلطان پرآوازه تا سال‌های پایانی قرن پانزدهم زندگی می کرد و در طول چهار قرن سلاطین و دولتمردان عثمانی به واسطه شکل خاص و ویژگی‌های منحصر به فردش از آن به عنوان محل سکونت خود استفاده می‌کردند.
pic۳


مسجد آبی در اوایل قرن هفدهم میلادی به دستور سلطان احمددر مدت زمان 7 تا 9 سال ساخته شد،‌ ساختار مسجد آبی مکعبی است که مجموعه‌ای از گنبدها و شبه‌گنبدها فضای بیرونی آن را پوشانده و یک ‌هارمونی زیبا را شکل داده‌اند. در بخش پایینی صحن این بنا نزدیک به 20 هزار کاشی سرامیک دست‌ساز به کار رفته،‌ همچنین 200 پنجره نیز نور خورشید را به درون صحن انتقال می‌دهند اما با این حال برای روشن کردن فضای داخلی مسجد آبی از لوسترهای بزرگی نیز استفاده کرده‌اند که نورپردازی ویژه‌ای را به وجود آورده است. علاوه بر اینها مسجد آبی به گونه‌ای طراحی شده است که همه نمازگزاران می‌توانند امام جماعت را ببینند و صدای او را نیز بشنوند.
pic۴
pic5
درباره دلیل قرار گرفتن مسجد آبی روبه‌روی ایاصوفیه برخی کارشناسان معتقدند آنها می‌خواستند نشان دهند حریفان سرسختی برای رقبای مسیحی خود هستند؛ با این حال با وجود تلاش‌های زیاد معمار، قبه‌های ایاصوفیه بزرگ‌تر از مسجد آبی باقی ماند. بنابراین معمار ناچار شد با تنظیم موقعیت قبه‌ها، مناره‌ها و شبه‌قبه‌ها به لحاظ بصری شکلی منحصر به فرد را ایجاد کند که باز هم تلاشی ناموفق بود و ابعاد ساختمان نیز از ایاصوفیه کوچک‌تر شد، مجموعه این عوامل که در نهایت به شکست هدف اصلی انجامید خشم سلطان احمد را به دنبال داشت.
pic6