مهارت‌های مدیریت هزینه خانواده

انسان برای پیشرفت در زندگی وتوفیق در آینده نیازمند برنامه‌ریزی است. کارشناسان اقتصاد خانواده در تعریف برنامه‌ریزی مالی می‌گویند، مجموعه‌ای از پیش‌بینی‌های مالی که هر فرد را برای یک زندگی با آرامش و آسایش در آینده نزدیک و دور آماده می‌کند. این برنامه‌ریزی شامل جنبه‌های مختلفی است که فقط به پس‌انداز کردن و سرمایه‌گذاری هنگفت در سرمایه‌گذاری‌های خاص خلاصه نمی‌شود. این سرمایه‌گذاری‌ها فقط بخش کوچکی از یک برنامه‌ریزی جامع هستند. در یک برنامه‌ریزی مالی کامل و دقیق، وضعیت مالی امروز فرد یا خانواده بررسی شده و اهداف مالی در آینده نزدیک و دور نیز مورد نظر قرار خواهد گرفت و با توجه به آنها روش یا روش‌های حصول این اهداف و قابل دسترس بودن آنها مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تردیدی وجود ندارد که بودجه‌ریزی در خانواده و برنامه‌ریزی در کارها ویژگی افراد موفق است. کارشناسان اقتصاد خانواده معتقدند فردی که بودجه‌ریزی می‌کند و در کارش برنامه‌ریزی دارد اهدافش را می‌داند، بنابراین دچار بی‌نظمی نمی‌شود. از این رو با بودجه‌ریزی درست و اصولی می‌توانید کارهایتان را برنامه‌ریزی کنید که همین امر باعث می‌شود تا بتوانید در مدیریت زندگی، مدیریت زمان و مدیریت برنامه‌های شخصی موفق شوید. با بودجه‌ریزی و عمل به آن است که می‌توان به همه نیازهای ضروری و غیر ضروریمان در دراز مدت رسید. به گفته کارشناسان اقتصاد خانواده بودجه‌ریزی اولین و تنها راهی است که می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند. اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا با درآمد کم می‌شود پس‌انداز کرد یا خیر.

فرقی نمی‌کند که جزو خانواده‌های کم درآمد هستیم یا پر درآمد. اگر حساب دخل و خرج را نداشته باشید نمی‌توانید پس‌انداز کنید و با برنامه‌ریزی می‌توانید درست مدیریت کنید و پس‌انداز داشته باشید و با پس‌انداز به خواسته‌هایتان برسید. پس‌انداز هر چقدر هم که کوچک باشد مهم است؛ چراکه اگر بخشی از درآمد خانواده را نادیده بگیرید و پس‌انداز کنید در درازمدت روی هم جمع می‌شود و مبلغ قابل‌توجهی می‌شود و شما می‌توانید با مبلغ جمع شده سرمایه‌گذاری کنید و کم‌کم با پولی که پس‌انداز کردید به خواسته‌های دراز مدت خود برسید. آینده‌نگری باعث پس‌انداز می‌شود تا برای روز مبادا و حوادث پیش‌بینی نشده دچار مشکل نشوید و بتوانید مشکلات‌تان را حل کنید. چراکه پول در زندگی همه افراد نقشی اساسی دارد و اهمیت آن برای تمام کسانی که زندگی اجتماعی دارند، مشخص است. هر چند که نباید تمام زندگی را در پول دید و خوشبختی را با میزان پولی که به دست می‌‌آورید مقایسه کرد، اما باید قدر و ارزش واقعی پول را بدانید و باید تلاش کنید تا مانع بروز مشکلات ناشی از بی‌پولی در زندگی شوید. پس باید سعی کنید و یاد بگیرید که مخارج و هزینه‌های خود را کنترل کنید.

همین طور خوب خواهد بود اگر از سنین خردسالی به کودکان بیاموزید که چگونه پول خود را خرج کنند. این یکی از مهارت‌‌های اصلی زندگی در عصر حاضر است؛ مهارتی که باید از همان دوران کودکی به فرزندانتان آموزش دهید. با کنترل کردن مخارج و درآمدها می‌‌توان راحت‌‌تر زندگی کرد و دارایی را افزایش داد. گاهی اوقات مخصوصا با پیش آمدن هزینه‌های پیش‌بینی نشده، صرفه‌‌جویی به سختی راه رفتن روی آب است. پس همیشه باید به فکر هزینه‌های مختلف زندگی باشید. هزینه‌هایی که هر لحظه ممکن است از راه برسند. با دقت در مقدار پولی که اینک در اختیار دارید و میزان پولی که به دست خواهید آورد، می‌‌توانید الگویی برای خرج کردن خود پیدا کنید. برای کنترل هزینه‌ها و مخارج زندگی، اگر نگوییم این نکات بسیار ضروری است باید توجه داشته باشید که دانستن آنها می‌‌تواند کمک بزرگی به شیوه هزینه کردن شما باشد.در حقیقت مدیریت خرج کردن با پس‌انداز تمام درآمد و صرفه‌‌جویی محض تفاوت دارد.آن ‌چه همه باید بدانند این است که با پول خود چه کار کنند و آن را چگونه هزینه کنند، نه اینکه فقط پول را پس‌انداز کنند. در مدیریت بودجه‌‌بندی و کنترل هزینه‌ها، همیشه هم ممکن است موفق نشوید. اگر بی‌توجه به مقدار پولی که دارید، هر چقدر می‌‌خواهید خرج کنید، بدانید و مطمئن باشید که موفق نخواهید بود. همین طور حتما باید اول هزینه‌ها را بنویسید و اولویت آنها را مشخص کنید؛ عدم انجام این کار یا عدم توجه به آن نیز باعث شکست در برنامه‌‌های کنترل هزینه‌‌های شما می‌‌شود. همچنین همیشه هزینه‌هایی پیش‌بینی نشده وجود دارند که سر زده از راه می‌‌رسند که عدم توجه به آنها هم دردسر آفرین خواهد بود.

اولویت‌‌بندی مخارج

مدیریت هزینه‌‌ها و بودجه‌‌بندی شخصی را می‌توان با نوشتن فهرست مخارج و اولویت‌بندی آنها شروع کرد. زمانی که شما برای مخارج خود برنامه‌ریزی می‌کنید، در مراحل اولیه، طبیعی خواهد بود که مخارج شما بیشتر از درآمدتان باشد. اما همیشه اولویت‌‌های اصلی را در نظر بگیرید؛ سپس برای سایر مخارج خود برنامه‌ریزی کنید. هزینه‌هایی مانند هزینه بیمه اتومبیل، نوسازی منزل و... فقط سالی یک‌ بار یا در برخی موارد شش ماه یک‌ بار هستند، ولی نباید از آنها غافل شد. اما همیشه سخت‌‌ترین بخش کنترل هزینه‌‌ها، مربوط به هزینه‌‌های ماهانه است، مانند قسط وام‌‌ها، اجاره محل (یا محل کار) پرداخت قبض‌‌های آب و برق و... که باید برنامه‌ریزی دقیقی برای پرداخت آنها داشته باشیم. اما هزینه‌‌هایی هم هستند که معمولا نسبت به سایر هزینه‌ها ناچیز به نظر می‌‌رسند و هفته‌‌ای یک‌ بار یا روزی یک‌ بار صورت می‌‌گیرند. مثل خرید مایحتاج منزل، هزینه ایاب و ذهاب و... در کنار همه این هزینه‌ها، برخی از مخارج هم وجود دارند که به میل خود شما انجام می‌‌شوند. در حقیقت شما می‌‌توانید بدون آنها هم زندگی کنید، اما ترجیح می‌دهید که آنها را داشته باشید؛ مواردی مثل خرید لوازم منزل، کتاب، مجله و... از این گونه هزینه‌ها هستند. عدم دقت و توجه در این گونه مخارج معمولا دردسر ساز خواهند بود. همچنین هزینه‌های پیش‌بینی نشده مانند تعمیرات ضروری در منزل، هزینه‌های درمانی و بیمارستانی یا تعمیرات ماشین شخصی نیز هر لحظه ممکن است در زندگی پیش آید. باید همیشه به این گونه هزینه‌‌ها هم دقت کنید و به فکر آنها باشید.

اما اینکه کدامیک از هزینه‌‌ها باید حتما انجام شوند و کدامیک را می‌توان حذف کرد، نکته بسیار مهمی است که در موفقیت یا عدم موفقیت شما در کنترل بودجه زندگی، نقش اساسی دارد.معمولا همیشه مخارج سر پناه و غذا اولویت اول هستند. هر هزینه‌ای که مربوط به خانه باشد، از اجاره گرفته تا تعمیرات حتما باید انجام شود. پس از هزینه‌‌های منزل باید پرداخت قبوض آب و برق و گاز و... نیز جزو اولویت‌‌های اصلی باشد. در ضمن اگر شغل شما وابسته به ماشین و وسیله نقلیه شما برای کسب درآمد است، هزینه‌‌های ماشین نیز باید جزو هزینه‌های اساسی قرار گیرد. همچنین بیمه‌ها و نظیر آنها نیز باید جزو اولویت‌‌های اصلی مخارج و هزینه‌های شما باشد.حتما دقت کنید تا اول هزینه‌ها و مخارج واجب و ضروری را در نظر بگیرید و سپس بقیه مخارج را انجام دهید. پس از فهرست کردن این مخارج، اگر به این نتیجه رسیدید که برای تامین اولویت‌‌های اولیه زندگی خود درآمد کافی ندارید، باید فکری به حال درآمد خود بکنید یا از هزینه‌‌ها به نحوی بکاهید. یکی از شیوه‌‌ها می‌تواند این باشد که هزینه‌هایی را که فعلا واجب نیستند به ماه‌های آینده و زمانی که مخارج شما کمی تحت کنترل درآمده باشد، موکول کنید. همچنین بهتر خواهد بود در مواقعی که می‌‌توانید، مخارج و هزینه‌های خود را نقدی پرداخت کنید تا در کارت اعتباری شما پولی باقی بماند.

سعی کنید که در هزینه‌‌های آب و برق و گاز و تلفن نیز صرفه‌‌جویی کنید. با این کار هم در مصرف انرژی صرفه‌‌جویی کرده‌اید و هم مخارج خودتان را کاهش داده‌اید. کار مهم بعدی این است که تمام مخارجی را که طی ۳۰ روز (یک ماه) انجام می‌‌دهید، به دقت یادداشت کنید؛ بعد می‌‌توانید بر اساس آنها تصمیم بگیرید که چه مواردی را باید حذف کنید تا به شما و زندگی‌‌تان لطمه‌ای وارد نشود. همه ما باید از دوران کودکی به فرزندان‌ مان بیاموزیم که قدر پول را بدانند و بدانند که چگونه و کجا باید پول خود را خرج کنند.

کودک و پول

برای این کار و درک بهتر بچه‌‌ها از خرج کردن پول، خوب است زمانی که برای خرید می‌‌روید کودکان را نیز با خود همراه کنید. در این شرایط آنها شیوه هزینه کردن شما را خواهند دید و یاد خواهند گرفت که چگونه خرج کنند. اگر آنها به سنی رسیده‌اند که می‌توانند خودشان مبلغی را خرج کنند می‌‌توانید پولی به آنها بدهید تا خودشان خرید کنند و با این کار متوجه اشتباه‌های خود هم می‌‌شوند. اگر پولی در اختیارشان می‌‌گذارید، اهمیت پول را هم به آنها تفهیم کنید. می‌‌توانید به آنها یاد بدهید که پول خود را جمع کنند تا بتوانند وسایل بهتر و بزرگ‌تری مانند بازی‌‌های کامپیوتری، دوچرخه و... بخرند. کودکان زیاد نمی‌توانند حساب خرج‌‌های خود را داشته باشند. پس به آنها کمک کرده و پول و حساب خرج‌‌هایشان را به جای ماهانه، روزانه یا هفتگی کنید تا برای آنها نیز راحت‌تر باشد.یکی از شیوه‌های خوب این است که پول‌ کودک خود را داخل پاکتی گذاشته و به آنها بدهید و از بچه‌ها بخواهید هر مبلغی از پول را که خرج می‌کنند روی همان پاکت بنویسند. در ضمن می‌توانید برای خوب خرج کردن آنها نیز هدیه‌ای در نظر بگیرید. با این شیوه آنها هم می‌توانند متوجه لزوم داشتن الگویی برای خرج کردن خود بشوند.

درک تفاوت نیاز و خواسته

شما به عنوان والدین و مدیران مالی خانواده باید تفاوت بین نیاز‌ها و خواسته‌های اعضای خانواده را به خوبی درک کنید تا بتوانید آن را به سایر اعضا نیز منتقل کنید. امروزه رسانه‌های تبلیغاتی، با روش‌های مختلف می‌خواهند خواسته‌های خانواده‌ها را به نیاز تبدیل کنند، آنها به‌گونه‌ای در تبلیغات خود، اعضای خانواده را جادو می‌کنند که گویی هر آنچه بیان می‌کنند برای خانواده لازم و ضروری است. از همان دوران کودکی بچه‌ها، می‌توانید به روش‌های مختلف، تفاوت بین نیاز و خواسته را برای آنها بازگو کنید.نیازها شامل آن دسته از احتیاجاتی است که برای داشتن یک زندگی معمولی و به عبارت دیگر گذراندن زندگی لازم است، ولی خواسته‌ها آن دسته از مایحتاج است که نبود آن در زندگی تاثیر آنچنانی ندارد، اما اگر آنها را تهیه کنید، کیفیت زندگی می‌تواند بهتر شود، هر خانواده‌ای ابتدا باید مطمئن شود که توان مالی تهیه نیاز‌های خود را دارد و سپس اگر پول بیشتری در دسترس بود با برنامه‌ریزی به خواسته‌های اعضای خود رسیدگی کند.

این نکته را بدانید که با تسلیم شدن در برابر خواسته‌های کودکانتان به هیچ وجه به آنها لطف نمی‌کنید؛ بلکه روش زندگی مالی غلط را به آنها آموزش خواهید داد. به همین خاطر قبل از اینکه چیزی را بخواهید بخرید، ابتدا از خود و سپس از کودکتان بپرسید که آیا آن چیز واقعا مورد نیاز شما است یا اینکه فقط دوست دارید آن را داشته باشید؟آیا می‌دانید همین سوال ساده چقدر می‌تواند در میزان پس‌انداز خانواده شما موثر باشد؟ و با این پس‌اندازها، شما می‌توانید برای آینده مالی کودکانتان سرمایه‌گذاری‌های جدی داشته باشید. بنابراین یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در زندگی مالی که شما می‌توانید آن را به اعضای خانواده خود آموزش دهید، به تاخیر انداختن خوشی‌ها و رضایتمندی‌های کوتاه‌مدت است. کودکان باید بیاموزند که اگر امروز از یکسری خوشی‌ها و شادی‌های زودگذر و هزینه‌زا چشم‌پوشی کنند، در آینده می‌توانند چیزهای بهتر و باارزش‌‌تری را نصیب خود کنند. باید در ذهن کودک خود اهداف بلندمدت ترسیم کنید تا او انگیزه کافی برای مدیریت پول خود داشته باشد. شما باید به اعضای خانواده خود کمک کنید تا فهرستی از اهداف مالی‌شان تهیه کنند. این اهداف می‌تواند به‌صورت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت طراحی شود. سپس به آنها در مدیریت رسیدن به این اهداف کمک کنید، باید بعضی از چیزها را از برنامه کوتاه‌مدت آنها حذف کنید تا اهداف بلندمدت دست‌یافتنی شوند. سعی کنید اهداف کوتاه‌مدت و میان‌مدت کمی ساده و قابل دسترس باشند، این انگیزه آنها برای رسیدن به هدف‌های بزرگ را دو چندان می‌کند.

مهارت‌های مدیریت هزینه خانواده