سلاح غذا در جنگ زمان
دنیای اقتصاد، الهه میرزاده- یافتن اکسیری برای جوانی آرزوی دیرین بشر بوده و هست، میل بشر به بقا سبب شده همیشه به دنبال راهی برای گریز از کهنسالی باشد. در این میان توجه به تغذیه، یکی از راه‌کارهایی است که نقش آن در سلامتی و طول عمر انسان ثابت شده است. خواسته یا ناخواسته با بالا رفتن سن، علائم و نشانه‌های پیری به سراغ هرکسی می‌آید اما آنچه حائز اهمیت است شناخت خوراکی‌هایی با خواص «ضدپیری» است، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان برای سلامت بدن، تقویت سیستم ایمنی و همچنین افزایش طول عمر و به تعویق انداختن فرآیند پیری ضروری است. ترکیبات آنتی‌اکسیدان‌ها بسیاری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن را به تأخیر انداخته و از بیماری‌های غیر واگیر از جمله بیماری‌های قلبی‌-‌عروقی، دیابت و انواع سرطان‌ها پیشگیری می‌کند. این مواد نه تنها در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر نقش دارند بلکه در حفظ سلامت پوست و کند شدن روند پیری در پوست نیز موثر هستند. برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌ها شناخته شده‌اند.
آنتی‌اکسیدان چیست؟
در بدن انسان روزانه میلیون‌ها فرآیند به وقوع می‌پیوندد که برای انجام آن‌ها بدن نیاز به اکسیژن دارد. این عمل اکسیداسیون نام دارد و طی آن مولکول‌ها الکترون از دست می‌دهند و باعث تولید ترکیبات فعالی به نام اکسیدها یا رادیکال‌های آزاد می‌شوند که در برخی مواقع سبب آسیب به سلول‌ها و از بین رفتن آن‌ها می‌شود. برخی از بیماری‌های تحلیل‌برنده نظیر سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی‌- عروقی، آلزایمر، بیماری‌های عملکرد سیستم ایمنی و برخی از بیماری‌های چشمی با رادیکال‌های آزاد ارتباط دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق ترکیب شدن با اکسیدهای مضر (رادیکال‌های آزاد) موجب حفاظت سلول‌های بدن در مقابل آسیب‌های ناشی از فعالیت اکسیدها می‌شوند. همچنین آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند آسیب‌هایی را که قبلا توسط رادیکال‌های آزاد در سلول‌ها ایجاد شده، بهبود بخشند. شناخت خوراکی‌هایی که غنی از ترکیبات آنتی‌‌اکسیدان هستند و موادی که به هر طریقی نقش آن‌ها در کند کردن روند پیری به اثبات رسیده است، می‌تواند راهی باشد برای محقق کردن آرزوی دیرین بشر یعنی تأخیر در روند پیری.

گیاهان دارویی ضدپیری
درصورتیکه احساس می‌کنید بدون علت و زودتر از سن خود در حال پیر شدن هستید و یا دارای بیماری مزمنی می‌باشید به این رژیم غذایی توصیه شده عمل کنید.
۱. میوه و سیزیجات بخورید
باید بدانید که میوه و سبزیجات در صف اول موادی قرار دارند که می‌توانند پیری را به تعویق اندازند. زیرا با خوردن آن‌ها می‌توان بیشترین مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها را جذب بدن کرد. سعی کنید از همه انواع میوه و سبزی در روز مصرف نمایید. این مواد خون را از آنتی‌اکسیدان‌های قوی که با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌نمایند، اشباع می‌سازد. با مصرف میوه و سبزی در مرحله جوانی از بسیاری از آسیب‌ها از جمله انسداد شریان‌ها و تخریب سلولی می‌توان جلوگیری کرد. حتی در پیری نیز با مصرف این مواد به سلول‌های بدن در مقابله با پیشرفت بیماری‌ها می‌توان یاری رساند. توجه کنید، سبزیجاتی نظیر کلم بروکلی، گل‌کلم، اسفناج، جوانه‌ها و برگ‌های کرفس می‌توانند علیه توکسین‌ها مبارزه کنند و به تناسب اندام شما کمک کنند. این سبزیجات زمانیکه به‌طور منظم و مناسب استفاده شوند، می‌توانند از روند پیری پوست جلوگیری کنند. همیشه سعی کنید ساقه آن‌ها را با پختن به‌صورت ملایم و کم بخورید تا از همه خواص آن بهره‌مند شوید.
۲. ماهی بخورید
حداقل دو یا سه وعده در هفته ماهی بخورید. همه انواع ماهی‌ها مفید هستند اما ماهی‌های پرچربی مانند ماهی آزاد، خال‌مخالی، ساردین، شاه‌ماهی و تن حداکثر مقدار اسیدهای چرب امگا۳ را دارند.
۳. چای بنوشید
از میان انواع نوشیدنی‌ها، چای به‌خصوص نوع سبز آن به‌علت داشتن مقادیر فراوانی از آنتی‌اکسیدان‌های ضدپیری توصیه می‌شود.
۴. غذاهای حاوی سویا بخورید
درصورتیکه خوردن غذاهای حاوی سویا برای یکبار در روز برایتان مقدور نیست، ۲ یا ۳ بار در هفته از آن‌ها استفاده کنید. این ماده غذایی مفید دارای آنتی‌اکسیدان‌های بسیاری است که مانع ابتلا به برخی سرطان‌ها می‌شود.
۵. از مصرف غذاهای پرکالری بکاهید
تا اندازه‌ای کالری مصرف کنید که برای رشد و تغذیه مطلوب مناسب باشد. اگر پس از دوران بلوغ از مصرف کالری‌ها بکاهید و وزنی کمتر از حد عادی داشته باشید در این صورت به حفظ جوانی و طولانی نمودن عمر خود کمک زیادی کرده‌اید. توجه نمایید که کودکان روبه‌رشد یا افراد پیر و بیمار به میزان کالری بیشتری نیاز دارند.
۶. از مصرف چربی‌های مضر خودداری کنید
از مصرف چربی‌های تخریب‌کننده سلول‌ها مانند چربی گوشت قرمز و محصولات لبنی به‌ویژه چربی‌های اشباع چند زنجیره‌ای وچربی‌های هیدروژنه موجود در مارگارین، روغن‌های گیاهی و چربی غذاهای آماده پرهیز کنید و منحصرا از روغن زیتون، روغن کانولا و سایر روغن‌های غیراشباع تک‌زنجیره‌ای مانند ماکادامیا و روغن میوه‌های مغزدار مثل فندق و گردو استفاده کنید.
۷. از مصرف گوشت بکاهید
از مصرف گوشت اجتناب کرده یا از میزان مصرف آن بکاهید و یا آن را به طریقی بپزید که از تولید رادیکال‌های آزاد جلوگیری شود.
۸. مضرات الکل را درنظر داشته باشید
از مصرف الکل که خود عامل تولیدکننده رادیکال‌های آزاد است، اکیدا بپرهیزید.
۹. از مصرف شیرینی فراوان بکاهید
از مصرف بی‌رویه شکر یا دیگر هیدرات‌های‌کربن نظیر فروکتوز بکاهید. زیرا سبب افزایش میزان انسولین خون شده و به شریان‌ها آسیب می‌رساند.
۱۰. سیر بخورید
سیر حاوی آنتی‌اکسیدان‌های گوناگونی است که براساس تحقیقات انجام شده، می‌تواند از سرطان، اختلالات مغزی ناشی از پیری و انسداد شریان‌ها جلوگیری نماید. مصرف یک حبه سیر در روز به‌صورت خام یا پخته مقدار موردنیاز این آنتی‌اکسیدان‌ها را به بدن می‌رساند.

رژیم غذایی برای شادابی پوست
درمیان مباحثی که درباره پیری مطرح می‌شود، پیری پوست بیشتر مورد توجه است. حتما برای شما پیش آمده است که جلوی آینه به دنبال چین و چروک‌هایی که روی صورتتان ایجاد شده و در حال اضافه شدن هستند، بگردید و دنبال راهکاری برای از بین بردن این خطوط روی پوست خود باشید، اما قبل از هرگونه اقدام برای انجام عمل‌های زیبایی یا استفاده از کرم‌ها و لوسین‌های گران‌قیمت به رژیم غذایی نگاهی بیندازید و اصلاحاتی در آن ایجاد کنید.

فلفل‌دلمه‌ای‌ها: فلفل‌دلمه‌ای قرمز سرشار از ویتامین A و E است که به رطوبت و زیبایی پوست کمک فراوانی می‌کند. ویتامین E روند پیری پوست را به تأخیر می‌اندازد. فلفل دلمه‌ای قرمز تند است و نمی‌تواند به‌صورت مستقیم تأثیری داشته باشد بلکه باید به‌عنوان یکی از مواد اصلی در غذاها به‌کار رود، بنابراین شما می‌توانید از منافع فراوان آن بهره ببرید.
انواع توت‌ها: فرقی نمی‌کند توت‌فرنگی یا توت سفید؛ همه انواع توت‌ها سرشار از ویتامین C هستند که به گردش خون در بدن کمک می‌کنند و مانند یک آنتی‌اکسیدان در روند پیری پوست و ایجاد چین و چروک در پوست شما دخالت کرده و با آن مبارزه می‌کنند.
آواکادو: آواکادو، سرشار از ویتامین E است. برای داشتن پوستی شفاف و بدون چین وچروک میوه آواکادو را مصرف کنید. همچنین ویتامین E موجود در آواکادو از پیر شدن سلول‌های پوستی جلوگیری می‌کند.
کاکائو: نوشیدن کاکائوی داغ منجر به افزایش جریان خون در زیر پوست‌ شده و به نرمی و لطافت پوست شما کمک فراوانی می‌کند. همچنین چین و چروک‌های پوست را کم می‌کند. کاکائو همچنین اثرات مخرب اشعه‌های UV و روند پیری پوست را کاهش می‌دهد. خوردن شکلات تلخ روند پیری پوست را به‌خاطر داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها مختل می‌کند. اما زیاد شکلات نخورید که کلسترول بدنتان بالا رود و باعث ایجاد مشکلات دیگری برای بدن شما شود.
ماست خانگی: ماست‌های رقیق و کم‌چرب می‌تواند برای پوست مفید باشد. این ماست‌ها به کاهش چین و چروک پوست کمک فراوانی می‌کند. ماست پوست را نرم‌تر کرده و بدین‌وسیله آن را جوان‌تر نشان می‌دهد. مزایای ماست تنها به پوست و زیبایی آن محدود نمی‌شود بلکه برای سلامت بدن نیز بسیار مفید است. همچنین می‌توانید آن را به عنوان ماسک صورت نیز استفاده کنید.
آجیل‌ها: استفاده منظم از آجیل‌ها مانند گردو می‌تواند برای سلامتی پوست شما بسیار مفید باشد. روند پیری پوست می‌تواند به‌وسیله استفاده منظم از آجیل‌ها کنترل شود.
لوبیا: لوبیا منابعی غنی از پروتئین و مواد آلی هستند. استفاده منظم و مناسب از لوبیاها باعث بهبود سیستم ایمنی بدن می‌شود. لوبیاها حاوی مقادیری اسیدهیالورونیک هستند که برای زیبایی پوست، جلوگیری از روند پیری پوست و کاهش چین و چروک‌های پوستی شما بسیار مفید هستند.
گوجه‌فرنگی:گوجه‌فرنگی‌ها نیز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به سلامت نگه‌داشتن پوست شما کمک فراوانی می‌کنند. استفاده از گوجه‌فرنگی به کم کردن چین و چروک پوست کمک کرده و باعث می‌شود شما و پوست‌تان جوان‌تر به‌نظر برسید.
سیب‌زمینی شیرین: این غذا از نظر بتاکاروتن بسیار غنی است و بدن شما را از نظر ویتامین A تامین می‌کند. این یک اقدام مهم برای محاظفت از پوست شما در برابر سلول‌های مرده است.
ماهی سالمون: ماهی سالمون منبعی غنی از نیاسین است که ویتامین B را تامین می‌کند و به سالم ماندن و شادابی سلول‌های پوست کمک فراوانی می‌کند. سلنیوم آنتی‌اکسیدانی که پوست شما را در برابر صدمات ناشی از نور آفتاب محافظت می‌کند در این ماهی وجود دارد.

چه زمانی باید مصرف مکمل‌های ضد پیری را شروع کرد؟
پژوهشگران معتقدند از هنگام لقاح، پیری آغاز می‌شود لذا این که شما ۱۸ ساله باشید یا پیرتر مهم نیست؛ به‌هرحال شما حداقل ۷و۸ یا حتی ۹ دهه فرصت دارید تا از تخریب سلول‌ها که منجر به پیری زودرس می‌گردد جلوگیری کنید. قطعا بهتر است از سنین پایین‌تر شروع به مصرف مکمل‌های ضدپیری نمایید. پژوهش‌ها نشان داده است خوردن مکمل‌ها طی مدت ۱۵ سال، تاثیر بیشتری از مصرف یک‌ساله آن دارد. حتی مصرف گاه‌به‌گاه آن بهتر از هرگز مصرف نکردن آن است. ویتامین‌ها و مواد معدنی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود، روند پیری را کند می‌کند و از بسیاری از شکستگی‌های استخوان‌ها و ناتوانی‌های غیرقابل درمان حتی در افراد بالای ۸۰ سال جلوگیری می‌نمایند. لذا عاقلانه است که پیش از پیر شدن توجه خاصی به رژیم غذایی خود داشته باشیم و برمصرف مواد مغذی بیافزاییم.

توصیه متخصصان به کودکان
برخی از متخصصان معتقدند خوراندن آنتی‌اکسیدان‌ها اعم از ویتامین یا مواد معدنی به کودکان به‌صورت قرص یا شربت از همان دوران طفولیت ممکن است آن‌ها را از پیری زودرس و بیماری‌های مربوط به آن برحذر دارد. طبق تحقیقات انجام شده بسیاری از کودکان دچار کمبود ویتامین‌های عمومی هستند، لذا مصرف روزانه یک قرص مولتی‌ویتامین که حاوی صددرصد مقدار مجاز توصیه شده باشد، می‌تواند از بروز چنین اختلالاتی جلوگیری نماید. توصیه می‌شود ‌به‌هر حال جهت تشخیص نیاز کودکان خود به مکمل‌ها حتما با متخصص کودکان مشورت کنید.

زمان طلایی برای زنان
تحقیقات نشان داده است زمان مناسب برای جلوگیری از پیر شدن استخوان‌ها و تضمین قدرت آن‌ها، دقیقا قبل یا هنگام بلوغ است. از این رو مکمل‌های کلسیم برای دختران جوان، خصوصا از تضعیف و تجزیه استخوان‌ها در پیری جلوگیری می‌نماید. همچنین نکته شگفت‌آور اینکه از سنین ۱۴ تا ۲۵ سال، زمینه بروز سرطان پستان در خانم‌ها فراهم می‌شود. بنابر یافته‌های علمی، یک برنامه غذایی ضدسرطان شامل مقادیر زیاد میوه و سبزی و آنتی‌اکسیدان‌ها در اواخر بلوغ و اوایل جوانی می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به سرطان پستان قویا مؤثر باشد.

توصیه به زنان باردار
قطعا خوردن ویتامین‌ها به‌خصوص اسیدفولیک در روزهای اول بارداری و حتی پیش از آنکه فرد متوجه بارداری خود شود، می‌تواند در جلوگیری از بیماری‌هایی نظیر اسپینا بیفیدا کمک کند. این بیماری در اثر اتصال ناکامل مغز و طناب نخاعی ایجاد می‌شود. از این رو همه زنان باردار باید در دوران بارداری حداقل یک قرص مولتی‌ویتامین که حاوی ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک می‌باشد، مصرف کنند. نوع مکمل مصرفی در دوران بارداری باید توسط متخصص زنان و زایمان تجویز گردد. برخی از متخصصان مصرف مکمل مولتی‌ویتامین حاوی مواد معدنی را در طول بارداری توصیه می‌کنند ولی باید توجه نمود مقادیر زیاد ویتامین A از نوع رتینول ( نه بتاکاروتن) در دوران بارداری مضر بوده و از مصرف آن باید خودداری کرد. نظریه‌های گوناگون نشان می‌دهد تماس آنتی‌اکسیدان‌ها با جنین در رحم مفیداست. با این وجود از آنجاکه اطلاعات دقیقی درمورد تأثیر آنتی‌اکسیدان‌ها بر روی جنین انسان در دست نیست، به درستی مشخص نیست که چه مقادیری از آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر مکمل‌ها مفید یا مضر می‌باشد لذا متخصصین توصیه می‌نمایند زنان باردار از میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها استفاده نمایند و جهت مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های گوناگون جز با توصیه پزشک متخصص اقدام به مصرف ننمایند. به‌خصوص درصورتیکه زنان باردار دارو مصرف می‌کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که ممکن است مکمل‌ها و داروهای مصرفی بر یکدیگر اثر متقابل داشته باشند لذا مشورت با پزشک قبل از اقدام به مصرف مکمل‌ها توصیه می‌شود.

توصیه آخر
یادمان باشد که پیری زودرس با تغذیه نادرست ارتباط مستقیم و حیاتی دارد. شما با دانستن نکاتی درباره مضرات برخی مواد غذایی می‌توانید روند پیری خود را کاهش چشمگیری دهید. از این میان مصرف نمک و شکر به مقدار زیاد سبب ایجاد چین و چروک خواهد شد و فست‌فودها حاوی مقدار زیادی از این مواد هستند. همچنین استفاده از مواد غذایی حاوی چربی‎های هیدروژنه باعث پیر شدن پوست خواهد شد. در کیک‌ها و بیسکویت‌ها مقدار زیادی از این چربی یافت می‌شود که در صورت مصرف، باعث بروز جوش و لکه چربی خواهد شد. مصرف بیش از حد قهوه موجب افزایش فشار خون خواهد شد و با افزایش ضربان قلب و فعالیت زیاد قلب منجر به کاهش امید به زندگی می‌گردد. مصرف قهوه به تنهایی باعث پیری زودرس نیست اما اگر بیش از حد از این نوشیدنی استفاده شود، مضر است. سعی کنید از شکر به‌طور متعادل در رژیم غذایی خود استفاده نمائید. افزایش گلوکز، افزایش تولید انسولین را درپی دارد و این به شدت مضر است، زیرا با افزایش انسولین دچار پیری زودرس خواهید شد. اگر علاقه زیادی به خوردن غذاها و خوراکی‌های شور دارید، باید بدانید که در حال صدمه زدن به پوست خود هستید. سدیم موجود در غذاهای شور به کلاژن طبیعی پوست آسیب می‌رساند و سبب بروز چین و چروک اطراف چشم می‌شود. توصیه ما این است که میوه‌های خشک و دانه‌ها را جایگزین این تنقلات نمایید.