فرصتی برای تبادل افکار
محمدمهدی بهکیش اقتصاددان اکسپو یک رویداد جهانی است که از سال 1851 برگزار می‌شود. اولین اکسپو در لندن برپا شد و پس از آن فرانسه میزبان اکسپو بود. در حال حاضر اکسپو هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود که ایران پیش از این در شش دوره آن شرکت داشته است. اصولا اکسپو محلی برای تعاملات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. عرضه محصول برای فروش در اکسپو امکان‌پذیر نیست؛ بلکه بازدیدکنندگان برای آشنایی با فرهنگ، روابط اجتماعی و اقتصادی سایر کشورها به این نمایشگاه می‌آیند. هنگامی‌که بازدید‌کننده‌‌ای وارد یک غرفه می‌شود، بیشترین موضوعی که جلب‌نظر می‌کند، فضای فرهنگی آن جامعه است. اکسپوی گذشته که در شانگهای چین برگزار شد و شش ماه برقرار بود، حدود 70 میلیون نفر از سراسر دنیا بازدیدکننده داشت که می‌توان گفت تعداد قابل‌توجهی است؛ بنابراین چنانچه در این رویداد بزرگ، کشورهای مختلف غرفه خود را به‌نحو مطلوبی مدیریت کنند، می‌توانند تبادلات اجتماعی و فرهنگی بزرگی را در طول برقراری اکسپو ایجاد کنند. هرچند اکسپو محل خرید و فروش کالا نیست، اما می‌تواند به‌وجود آورنده مبانی مبادلات باشد. به‌عبارتی فرهنگ هر کشور می‌تواند امتیازی برای آن کشور محسوب شود؛ چراکه مشخصات آن جامعه و مسائل مربوط به آن فرهنگ را در این رویداد نشان خواهد داد. اکسپو، راه گفت‌وگوی ملیت‌های مختلف را با یکدیگر هموار می‌سازد. جوامعی که رویکرد آنها به اکسپو، ‌رویکردی صرفا اقتصادی است، نمی‌توانند عملکرد موفقی را از خود نشان دهند. متاسفانه در دوره گذشته اکسپو، در شانگهای چین، ایران نتوانست فعالیت رضایت بخشی از خود ارائه دهد و در معرفی ایران و فرهنگ ایرانی عملکرد خوبی نداشت؛ زیرا در گذشته، درون‌نگر بودیم و مسایل بیرونی از اهمیت زیادی برخوردار نبود. اما در حال حاضر اینگونه نیست. امروز ایرانی متفاوت در اکسپو حضور خواهد داشت. امید می‌رود در اکسپو میلان، ایران بتواند ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی کشور را به نمایش گذاشته و به دنیا معرفی کند. به خصوص اینکه مدت ها در تحریم بوده است. در نتیجه خوب است در اکسپو سرمایه‌گذاری شود تا به این وسیله ابهامات به‌وجود آمده در اذهان جهانی و نگرش های منفی آنها به ایران اصلاح شود. باید تلاش شود در این اکسپو، چهره واقعی ایران معرفی شود. در چند سال اخیر، مشکلات و معضلات ایران چند برابر واقعیت موجود در جهان انعکاس پیدا کرده بود؛ بنابراین باید در نگاه اول، ابعاد مثبت کشور را به دنیا بشناسانیم. علاوه‌بر این باید از حضور کارشناسان در حوزه‌های مختلف در غرفه نمایشگاه اکسپو بهره‌مند شد. کارشناسان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی می‌توانند معرفی بهتری از ایران ارائه داده و به سوالات بازدیدکنندگان پاسخ دهند. همچنین حضور مسوولان کشور در این نمایشگاه نیز به نوبه خود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مطالعه سایر غرفه‌ها و بازدید از آنها می‌تواند در روابط ما تاثیرگذار باشد. همان‌طور که تحریم ها موجب شد بسیاری از کشورها با ایران در تعامل نباشند، ایران نیز برخی از مشخصه های کشورهای دیگر را به فراموشی سپرده است. حال این اکسپو چنین فرصتی را در اختیار ما قرار می‌دهد تا با فرهنگ امروز دنیا از نزدیک آشنا شویم.هر چند حجم مبادلات تجاری ایران با کشورهای اروپایی دیگر به 20 یا 30 سال گذشته برنمی‌گردد، اما حضور ایران در اکسپو میلان در شرایط کنونی بسیار موثر خواهد بود. اکسپو محلی برای تبلیغ نیست؛ اما می‌تواند بازدیدکنندگان را با جامعه ایران آشنا کند. باید به این نکته توجه داشت که هرچه درک متقابل از فرهنگ‌های کشورها بیشتر باشد، عقد قراردادهای اقتصادی نیز مطمئن‌تر خواهد بود.