خودران‌ها؛ انقلابی در حمل و نقل عمومی!
اخبار خودروهای خودران و بدون راننده این روزها بخش اعظمی از اخبار دنیای ماشین‌ها را به خود اختصاص داده است و تلاش‌های زیادی برای رشد و تکامل این نوع خودروها توسط خودرو‌سازان مطرح دنیا صورت گرفته است. شرکت تسلا به کمک مدیر‌عامل نابغه‌اش توانسته است ظرف مدت کوتاهی در دنیای ماشین‌های برقی مطرح شود و تحولی در آن ایجاد کند. ایلان ماسک به‌عنوان مدیر‌عامل این شرکت خودرو‌ساز و پیشتاز، لقب استیو‌جابز در دنیای ماشین‌ها را با خود یدک می‌کشد و اخیرا اعلام کرده است که به‌دنبال ایجاد سیستم حمل‌ونقل‌ عمومی از نوع خودران است که به‌عنوان پروژه‌ای نوین در نروژ قرار است پیاده‌سازی و آزمایش شود.
این نوع سرویس‌های حمل‌ونقل‌ عمومی به‌عنوان نسل آینده مطرح شده است که می‌تواند حمل و نقل عمومی را متحول کرده و انقلابی در آن ایجاد کند. ایلان ماسک در این رابطه گفته است: «ما به‌دنبال ساخت سیستم حمل و نقلی هستیم که شبیه اتوبوس‌های امروزی نیست اما می‌تواند مشکل ازدحام جمعیت شهر‌ها را حل کند اما واقعیت این است که ما نیاز داریم به فکر تحول در سیستم حمل و نقل عمومی باشیم و در رابطه با آن تجدید نظر کنیم و چیزی را در اختیار مردم قرار دهیم که بیشتر دوست داشته باشند و تمایل بیشتری برای استفاده از آن از خود نشان دهند». همچنین او این موضوع را از پروژه هایپرلوپ جدا می‌داند و به عقیده او داشتن خودروها یا ماشین‌هایی که می‌توانند افراد را جا‌به‌جا کرده و به مقصدشان برسانند در زندگی شهری امروز اهمیت زیادی دارد و در این طرح، هدف رسیدن به ایستگاه‌های اتوبوس نیست و باید در آن افراد قادر باشند دقیقا به نقطه‌ای که نیاز دارند، برسند. در رابطه با خودران‌ها در سطح شهر‌ها حساسیت‌های خاصی وجود دارد و سوالات زیادی مطرح می‌شود. اولین موضوعی که از ایلان ماسک در این رابطه توسط مقامات نروژ سوال شده است، موضوع اعتماد عمومی به خودران‌ها بوده که به عقیده ماسک؛«تجربه تسلا نشان می‌هد افراد به سرعت به این سامانه‌ها اعتماد می‌کنند و بازخوردها کاملا مثبت بوده است.»

با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت آنها، مشکلات مربوط به این تغییرات بر دوش حمل و نقل شهری قرار دارد. از طرف دیگر موضوع آلودگی‌های شهری با افزایش حمل و نقل‌ها شخصی و عمومی، چالش بزرگی برای کلانشهر‌ها به‌حساب می‌آید که داشتن سیستم‌های حمل‌ونقل‌ سبز بدون آلایندگی تاثیر زیادی روی زندگی افراد در شهر‌ها خواهد گذاشت و پیشقدم شدن افرادی مانند ایلان ماسک در این حوزه نشان از اهمیت این موضوع در ادامه حیات انسان‌ها بر روی این کره خاکی دارد. رسیدن به شهری با تاکسی‌ها و اتوبوس‌های بدون راننده و یا خودروهایی شبیه آنها در کنار حل کردن بسیاری از چالش‌ها و کنترل بهتر ترافیک معضلات و مشکلات خاص خودش را نیز می‌تواند به همراه داشته باشد. در کنار اقبال عمومی برای استفاده از این خودران‌ها، موضوعاتی مانند هک شدن سیستم‌های کنترل‌کننده این سامانه‌ها توسط خرابکارها موضوعی است که می‌توانند دردسرهای جبران‌ناپذیر زیادی را ایجاد کند، اشتباهات نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری ممکن است جان افراد را در این نوع حمل و نقل به خطر بیندازد و این خودرو‌ها خود می‌توانند عامل ایجاد ترافیک از نوع جدید باشند. اما از طرف دیگر با کاهش هزینه دستمزد راننده‌ها، حمل‌ونقل‌ شهری ارزان‌تر از گذشته می‌تواند در دسترس عموم قرار بگیرد. بر اساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته رسیدن به قطارها یا اتوبوس‌های بدون راننده در دسترس‌تر از تاکسی‌های خودران است چرا‌که این وسایل افراد بیشتری را می‌توانند جابه‌جا‌ کنند و به نسبت افرادی که جابه‌جا‌ می‌شوند فضای کمتری در خیابان‌ها را اشغال می‌کنند که این موضوع خود باعث کمتر شدن ترافیک شهری می‌شود. در تاکسی‌های آینده به دلیل حضور نداشتن راننده فضای بیشتری در اختیار مسافران قرار می‌گیرد و می‌توان مدل‌های مناسبی از سوار شدن مسافران را در آنها در نظر گرفت که آسایش و آرامش بیشتری را می‌توانند در اختیار افراد قرار دهند.

طرح‌های مختلفی برای این نوع سیستم به‌صورت فرضیه ارائه شده است که در تمام آنها با حذف راننده هزینه هر سفر درون شهری با کاهش قابل‌توجهی همراه خواهد بود و البته با این شرط که سامانه‌هایی که جایگزین راننده می‌شوند هزینه معقولی داشته باشند. شرکت تسلا با معرفی محصول تمام برقی و پر سرعتش توانسته است ثابت کند می‌تواند خودروهای ارزان‌قیمت با کارایی بالا تولید کند که خود باعث افزایش اعتماد به مدیران این شرکت و طرح‌هایشان می‌شود. با همه این مزایا و قابلیت‌ها، توسعه خودران‌ها چیزی نیست که تنها از دست طراحان و مهندسان شرکت‌های خودروسازی بر‌بیاید چرا‌که برای به حرکت در‌آمدن جدی آنها در سطح جاده‌ها نیاز به زیرساخت‌هایی است که دولت‌ها باید آنها را فراهم کنند. از سوی دیگر برای تردد این خودروها نیاز به قوانین حقوقی جدید است. مثلا مسوولیت تصادف با چه کسی یا چه چیزی خواهد بود؟ راننده؟ که در یک خودرو خودران با تعریف دقیق عملا راننده‌ای در کار نخواهد بود، یا خودرو که نمی‌توان مسوولیتی را به عهده‌اش گذاشت و یا شرکت سازنده که خودران بودن خودرو را تضمین کرده است؟