تشویق فرزندآوری؛ کدام خانواده‌ها؟ - ۴ آبان ۹۱
یاسر میرزایی
دبیر گروه اندیشه
می‌خواهیم زاد و ولد را در بین خانواده‌های دارای سرپرست کم‌سواد و فقیر افزایش دهیم؟ یا در میان خانوارهایی با سرپرست باسواد و دارای وضعیت معیشتی متوسط؟ می‌خواهیم خانوارهای تک فرزند را به بچه‌دار شدن بیشتر تشویق کنیم؟ یا خانوارهایی با هشت الی 10 فرزند را؟ می‌خواهیم میانگین تعداد فرزندان در میان کشاورزان افزایش یابد؟ یا در میان کارمندان؟ در میانکم درآمدها یا پر درآمدها؟ یا . . . ؟محمود احمدی‌نژاد، به‌عنوان رییس شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، در پایان هفته پیش، بسته سیاست‌های مشوق فرزندآوری را به طور رسمی ابلاغ کرد. 16 راهبرد تشویقی که در این بسته سیاستی ذکر شده‌اند، می‌کوشند تا دغدغه‌های موجود در مورد چشم‌انداز احتمالی کاهش «نسبت جمعیت جوان از کل جمعیت کشور» را، کاهش دهند.
این راهبردها در مجموع بسیار معقول‌تر از طرح‌هایی مانند «پرداخت هدیه یک میلیون تومانی برای هر نوزاد» به نظر می‌رسند. برای مثال، یکی از نقاط قوت مهم راهبردهای فوق، آن است که مقوله ارتقای کیفیت خدمات بهداشت و سلامت به کودکان و مادران، به شکل مناسبی مورد تاکید قرار گرفته است. همچنین یک نقطه قوت مهم دیگر در راهبردهای ۱۶گانه، این است که هیچ مشوقی برای افزایش فرزندان در خانوارهای پرفرزند (بالای چهار فرزند) در نظر گرفته نشده است.
اما نکته کلیدی در مورد این بسته سیاستی، که نقطه عطف مهمی در سیاست‌های جمعیتی کشور محسوب می‌شود، آن است که هر یک از راهبردهای 16 گانه آن، بر برخی از خانوارها تاثیرگذار است و بر برخی دیگر، کم‌تاثیر. بنابراین پاسخ دقیق به سوالات طرح‌شده در ابتدای این یادداشت، می‌تواند نقش مهمی در ترجیح و اولویت‌بخشی به تعدادی از این راهبردها داشته باشد