چرا تصـادف می‌کنیم؟ - ۱۲ مرداد ۹۱
طبق آمارهای جهانی هر سال نزدیک به ۵۰ میلیون نفر در جهان در اثر حوادث رانندگی مجروح و دو میلیون نفر نیز کشته می‌شوند. این در حالی است که میزان حوادث جاده‌ای در ایران به دلیل آمار بالای تصادفات جاده‌ای، هفت برابر کشورهای توسعه یافته پیش‌بینی شده است. هم‌اکنون در ایران هر خانواده ایرانی به نوعی داغدار حوادث رانندگی است. این در حالی است که برخلاف کشورهای پیشرفته که از رانندگان به عنوان عامل ۸۰ درصد تصادفات نام می‌برند، در ایران خودروسازان و مسوولین راه و ترافیکی نیز سهم قابل توجهی را در این زمینه به خود اختصاص داده‌اند.
طبق آمارهای جهانی هر سال نزدیک به 50 میلیون نفر در جهان در اثر حوادث رانندگی مجروح و دو میلیون نفر نیز کشته می‌شوند. این در حالی است که میزان حوادث جاده‌ای در ایران به دلیل آمار بالای تصادفات جاده‌ای، هفت برابر کشورهای توسعه یافته پیش‌بینی شده است. هم‌اکنون در ایران هر خانواده ایرانی به نوعی داغدار حوادث رانندگی است. این در حالی است که برخلاف کشورهای پیشرفته که از رانندگان به عنوان عامل 80 درصد تصادفات نام می‌برند، در ایران خودروسازان و مسوولین راه و ترافیکی نیز سهم قابل توجهی را در این زمینه به خود اختصاص داده‌اند. برخی از کارشناسان حتی بنا بر کیفیت خودروهای تولیدی در کشور سهمی 30 تا 40 درصدی برای خودروسازان در نظر می‌گیرند و آنها را عامل مهمی در بروز حوادث جاده‌ای می‌خوانند، اما گذشته از اینکه راننده، خودرو، جاده و علائم رانندگی در بروز حوادث رانندگی کشورمان به چه میزان سهم دارند، در این گزارش به بررسی علل تصادف در کشورهای اروپایی می‌پردازیم. به اعتقاد کارشناسان در این قاره سبز بیشتر تصادفات جاده‌ای نتیجه ناتوانی راننده در آگاهی یافتن، ارزیابی و واکنش نسبت به موقعیت‌های خطر آفرین است. در چنین وضعیت
غافلگیرکننده‌ای راننده زمان و فضایی کافی برای گریز از خطر ندارد. تحلیل تصادفات و آزمایش‌هایی در این زمینه موجب شده متخصصین موفق به رسم نمودار اشتباهات شوند و کارشناسان نیز در پی یافتن راه‌هایی برای جبران این اشتباهات.
در این زمینه حوزه ارتباطات شرکت رنوپارس در نشریه‌ای که شرکت رنو به چاپ رسانده به معرفی بانک اطلاعاتی پرداخته که هم‌اکنون مرجعی معتبر و شناخته شده در مورد کلیه تصادفاتی است که در جاده‌های اروپا به وقوع می‌پیوندد، بانک مذکور مطالعات ساختار شناختی انجام داده که نتیجه آن به شناسایی نوع اشتباهات راننده و دلایل این اشتباهات انجامیده است.
به اعتقاد این بانک بیشترین اشتباه شایع در رانندگی مربوط به ناتوانی در دریافت موقعیت‌های خطر آفرین است. نیمی از تمامی رانندگان دچار همین اشتباه می‌شوند که منجر به بروز تصادف می‌شود. در این‌چنین تصادفاتی واقعا چه اتفاقی می‌افتد؟
راننده یا اصلا خطر را مشاهده نکرده است یا آن را به‌طور صحیح ندیده یا اینکه دیر هنگام متوجه خطر شده است.
در بیشتر از 15 درصد موارد یک قضاوت نادرست موجب بروز حادثه شده است. رانندگان ممکن است از خطر ناشی از سرعت خود آگاه نباشند، در ارزیابی فاصله خود با نقطه خطر دچار اشتباه شوند یا میزان چسبندگی چرخ‌های خودرو روی جاده را اشتباه تخمین بزنند.
در ۸ در صد تصادفات رانندگان مطلقا از حادثه‌ای که در شرف وقوع بوده آگاه نشده‌اند. در ۱۰ درصد نیز رانندگان از خطری که در شرف وقوع بوده آگاه شده‌اند - و می‌دانسته‌اند که اگر واکنشی سریع و صحیح نشان ندهند چه اتقاقی می‌افتد - اما زمانی که تلاش کرده‌اند کنترل اوضاع را به دست گیرند در تصمیم‌گیری دچار اشتباه شده‌اند در نهایت نیز در ۱۷ درصد موارد رانندگان موقعیت خطرآفرین را به درستی دریافته‌اند تصمیم صحیح را نیز اتخاذ کرده‌اند؛ اما در اجرای آن ناتوان بوده‌اند مثلا ترمز را به اندازه کافی محکم نگرفته‌اند یا فرمان را به اندازه کافی نچرخانده‌اند. بر همین اساس کارشناسان این بانک اطلاعاتی معتقدند که ۲۰ درصد از تصادفات حاصل ناتوانی رانندگانی است که دیر متوجه خطر می‌شوند یا اصلا متوجه آن نمی‌شوند حتی زمانی که فعالانه به رانندگی مشغول هستند.
همچنین در 40 درصد موارد ذهن خودروسواران در وضعیتی نیست که بتوانند متوجه وضعیت خطر آفرین شوند و اقدامی برای پیشگیری انجام دهند. مانند اکثر افراد در زمان رانندگی روزمره و تکراری در افکار دیگری سیر می‌کنند یا موضوع دیگری توجه شان را جلب کرده است. همچنین آن 40 درصد باقی مانده رانندگان نیز در پی واکنشی اشتباه تصادف می‌کنند. به این ترتیب که نتوانسته‌اند سلسله وقایعی را پیش‌بینی کنند یا پریشانی سراسیمگی ایشان در زمان خطر ایشان را به واهمه انداخته است، اما اینکه در وضعیت‌های اضطراری رانندگان نیز چه واکنشی نشان می‌دهند قابل‌توجه است. نتیجه تحقیقات نشان داده که رانندگان مختلف در موقعیت‌های مشابه رفتارهایی کاملا متفاوت از خود نشان می‌دهند. مثلا در وضعیتی که تصادف با خودروی روبه‌رو قابل پیش‌بینی و قابل پیشگیری بود هیچ یک از رانندگان نتوانستند از قابلیت‌های خودروهای خود به طور کامل بهره گیرند، دو سوم این رانندگان پدال ترمز را به اندازه کافی فشار ندادند بلکه آن را به تناوب گرفتند و رها کردند. چنین واکنش اشتباهی در نیمی از موارد موجب شده تا سیستم ضد قفل ترمزهای بی‌اس وارد عمل نشود. از این بدتر این است که بیش از سه چهارم رانندگان حتی تلاشی برای فرار از تصادف انجام نداده‌اند حال آنکه اقدامات پیشگیرانه در 85 درصد مواقع به نتیجه مطلوبی می‌انجامد.
در این زمینه حوزه ارتباطات شرکت رنوپارس در نشریه‌ای که شرکت رنو به چاپ رسانده به معرفی بانک اطلاعاتی پرداخته که هم‌اکنون مرجعی معتبر و شناخته شده در مورد کلیه تصادفاتی است که در جاده‌های اروپا به وقوع می‌پیوندد، بانک مذکور مطالعات ساختار شناختی انجام داده که نتیجه آن به شناسایی نوع اشتباهات راننده و دلایل این اشتباهات انجامیده است.
به اعتقاد این بانک بیشترین اشتباه شایع در رانندگی مربوط به ناتوانی در دریافت موقعیت‌های خطر آفرین است. نیمی از تمامی رانندگان دچار همین اشتباه می‌شوند که منجر به بروز تصادف می‌شود. در این‌چنین تصادفاتی واقعا چه اتفاقی می‌افتد؟
راننده یا اصلا خطر را مشاهده نکرده است یا آن را به‌طور صحیح ندیده یا اینکه دیر هنگام متوجه خطر شده است.
در بیشتر از 15 درصد موارد یک قضاوت نادرست موجب بروز حادثه شده است. رانندگان ممکن است از خطر ناشی از سرعت خود آگاه نباشند، در ارزیابی فاصله خود با نقطه خطر دچار اشتباه شوند یا میزان چسبندگی چرخ‌های خودرو روی جاده را اشتباه تخمین بزنند.
در ۸ در صد تصادفات رانندگان مطلقا از حادثه‌ای که در شرف وقوع بوده آگاه نشده‌اند. در ۱۰ درصد نیز رانندگان از خطری که در شرف وقوع بوده آگاه شده‌اند - و می‌دانسته‌اند که اگر واکنشی سریع و صحیح نشان ندهند چه اتقاقی می‌افتد - اما زمانی که تلاش کرده‌اند کنترل اوضاع را به دست گیرند در تصمیم‌گیری دچار اشتباه شده‌اند در نهایت نیز در ۱۷ درصد موارد رانندگان موقعیت خطرآفرین را به درستی دریافته‌اند تصمیم صحیح را نیز اتخاذ کرده‌اند؛ اما در اجرای آن ناتوان بوده‌اند مثلا ترمز را به اندازه کافی محکم نگرفته‌اند یا فرمان را به اندازه کافی نچرخانده‌اند. بر همین اساس کارشناسان این بانک اطلاعاتی معتقدند که ۲۰ درصد از تصادفات حاصل ناتوانی رانندگانی است که دیر متوجه خطر می‌شوند یا اصلا متوجه آن نمی‌شوند حتی زمانی که فعالانه به رانندگی مشغول هستند.
همچنین در 40 درصد موارد ذهن خودروسواران در وضعیتی نیست که بتوانند متوجه وضعیت خطر آفرین شوند و اقدامی برای پیشگیری انجام دهند. مانند اکثر افراد در زمان رانندگی روزمره و تکراری در افکار دیگری سیر می‌کنند یا موضوع دیگری توجه شان را جلب کرده است. همچنین آن 40 درصد باقی مانده رانندگان نیز در پی واکنشی اشتباه تصادف می‌کنند. به این ترتیب که نتوانسته‌اند سلسله وقایعی را پیش‌بینی کنند یا پریشانی سراسیمگی ایشان در زمان خطر ایشان را به واهمه انداخته است، اما اینکه در وضعیت‌های اضطراری رانندگان نیز چه واکنشی نشان می‌دهند قابل‌توجه است. نتیجه تحقیقات نشان داده که رانندگان مختلف در موقعیت‌های مشابه رفتارهایی کاملا متفاوت از خود نشان می‌دهند. مثلا در وضعیتی که تصادف با خودروی روبه‌رو قابل پیش‌بینی و قابل پیشگیری بود هیچ یک از رانندگان نتوانستند از قابلیت‌های خودروهای خود به طور کامل بهره گیرند، دو سوم این رانندگان پدال ترمز را به اندازه کافی فشار ندادند بلکه آن را به تناوب گرفتند و رها کردند. چنین واکنش اشتباهی در نیمی از موارد موجب شده تا سیستم ضد قفل ترمزهای بی‌اس وارد عمل نشود. از این بدتر این است که بیش از سه چهارم رانندگان حتی تلاشی برای فرار از تصادف انجام نداده‌اند حال آنکه اقدامات پیشگیرانه در 85 درصد مواقع به نتیجه مطلوبی می‌انجامد.
ارسال نظر