انسان یا کامپیوتررانندگی کدام بهتر است؟
پنج سال پیش گوشی‌های تلفن همراه پیشتاز عرصه فناوری بودند. در سال ۲۰۱۰ فناوری دیجیتال بر تولید و توسعه تبلت‌ها متمرکز شد و حالا میلیاردها ین، دلار و پوند صرف تجهیز عرصه تازه‌ای برای فناوری‌های دیجیتال می‌شود: خودرو. در حال حاضر صنعت خودرو پس از گوشی‌های تلفن همراه و تبلت‌ها سومین حوزه رو به رشد در دنیای فناوری دیجیتال است. استفاده از تلفن همراه به هنگام رانندگی تقریبا ۱۰ سالی هست که در اغلب کشورهای دنیا ممنوع شده است، اما امروز خودروسازان دنیا امیدوارند پیشرفت فناوری‌های مربوط به «گوشی‌های هوشمند» نحوه استفاده ما را از خودرویمان به کلی متحول کند؛ از جستجوگری برای یافتن جای پارک و نرم‌افزاری برای رزرو رستورانی در نزدیکی گرفته تا سیستمی برای مسیریابی که روی شیشه جلو ظاهر می‌شود.
پنج سال پیش گوشی‌های تلفن همراه پیشتاز عرصه فناوری بودند. در سال 2010 فناوری دیجیتال بر تولید و توسعه تبلت‌ها متمرکز شد و حالا میلیاردها ین، دلار و پوند صرف تجهیز عرصه تازه‌ای برای فناوری‌های دیجیتال می‌شود: خودرو. در حال حاضر صنعت خودرو پس از گوشی‌های تلفن همراه و تبلت‌ها سومین حوزه رو به رشد در دنیای فناوری دیجیتال است. استفاده از تلفن همراه به هنگام رانندگی تقریبا 10 سالی هست که در اغلب کشورهای دنیا ممنوع شده است، اما امروز خودروسازان دنیا امیدوارند پیشرفت فناوری‌های مربوط به «گوشی‌های هوشمند» نحوه استفاده ما را از خودرویمان به کلی متحول کند؛ از جستجوگری برای یافتن جای پارک و نرم‌افزاری برای رزرو رستورانی در نزدیکی گرفته تا سیستمی برای مسیریابی که روی شیشه جلو ظاهر می‌شود. موفقیت چنین روندی در گرو اتصال تمامی خودروها به شبکه اینترنت، دریافت اطلاعات بدون نیاز به فشردن دکمه‌های زیاد یا جستجوهای طولانی و همچنین امکان به‌کارگیری صوت (صدای راننده) برای اعمال دستورات است.
همین حالا نرم‌افزارهایی (Application) وجود دارند که نزدیک‌ترین پمپ بنزین را به شما نشان می‌دهند و همچنین به شما می‌گویند که مثلا بنزین خودرویتان برای رسیدن به آن کافی هست یا نه و یا اینکه آیا اصلا نیازی به سوخت‌گیری در این پمپ بنزین دارید یا نه. نرم‌افزار دیگری هست که به کمک حسگرهای الکترونیکی و بررسی سریع (اسکن) فضاهای اطراف خودرو، رانندگان را در شهرهای بزرگ برای یافتن جای پارک یاری می‌کند و یا نرم‌افزاری که به راننده می‌گوید (هم از نظر مسافت و هم از نظر زمانی) تا چراغ قرمز بعدی چقدر فاصله دارد.
این امکانات تازه هرگز ارزان به دست نیامده‌اند و برای طراحی و کاربردی شدنشان هزینه‌های بسیاری صرف شده است. شرکت معظم اینتل به تنهایی قصد دارد ظرف 5 سال آینده 100 میلیون دلار را صرف بررسی این فناوری‌ها و شتاب بخشیدن به روند اتصال خودروها به اینترنت کند. فولکس واگن، آئودی، مرسدس بنز، تویوتا، جنرال موتورز، بی‌ام‌و و گوگل هم در تحقیق و بررسی برای استفاده بیشتر از این فناوری‌ها کاملا جدی به نظر می‌رسند. جک برگ‌کوئیست از اعضای شرکت معروف IHS می‌گوید برخی خودروسازان تا یک سوم کل بودجه‌شان را به توسعه این فناوری‌ها اختصاص داده‌اند و بنابراین انتظار می‌رود تا سال 2014 هر خودرویی که تولید می‌شود به نحوی امکان اتصال به شبکه جهانی اینترنت را داشته باشد.
حوادث رانندگی؛ کمتر یا بیشتر؟
دنیایی را تصور کنید که خیابان‌ها و جاده‌هایش پر است از خودروهایی که بدون نیاز به راننده راه و مقصد را پیدا می‌کنند و آنهایی هم که کاملا بی‌نیاز از راننده نیستند، به کمک برخی نرم‌افزارها و تجهیزات الکترونیکی کار حمل و نقل را ساده‌تر می‌کنند. همه‌چیز بی‌نقص و فوق‌العاده به نظر می‌رسد، اما پرسشی بزرگ در کار است: آیا استفاده از این پدیده‌های تازه واقعا به معنی تصادفات رانندگی کمتر خواهد بود؟ بر اساس آخرین برآوردها، 90 درصد حوادث رانندگی معلول خطای انسانی هستند، اما آیا گرفتن اختیار خودرو از انسان و سپردن آن به کامپیوتر امنیت را تضمین می‌کند؟ انسان یا کامپیوتر، کدام‌یک راننده بهتری است؟
ناظران صنعت خودرو که شاهد این تحولات و فرایند طراحی و به‌کارگیری این فناوری‌ها هستند، همین حالا هم از برخی مشکلات احتمالی جدا ابراز نگرانی کرده‌اند. اگر کامپیوتری که خودرو را هدایت می‌کند مختل شود، فرض کنید ناگهان از کار بیفتد یا به قول اهل فن «هنگ کند»- چه بر سر خودرو و سرنشین بی‌خیالش خواهد آمد؟ مسئله دیگری که تقریبا پاسخی برایش وجود ندارد، حضور همیشگی هکرهاست. بعید است هزاران هکری که این روزها ظاهرا به سرعت و سهولت به پیچیده‌ترین ساختارهای نرم‌افزاری نفوذ می‌کنند، از دستکاری نرم‌افزارهای راهبری خودرو صرف‌نظر کنند. اگر هکری کنترل خودرو را به دست بگیرد، چه خواهد شد؟ ممکن است حتی بتوانند موتور خودرو را از کار بیندازند و یا برعکس روشنش کنند و آن را به هر کجا که دوست دارند ببرند. یا مثلا اگر بتوانند از طریق اینترنت سیستم هشدار بنزین خودرویی را در جاده‌ای در میان بیابانی بی‌آب و علف طوری دستکاری کنند که اطلاعات غلط منتقل کند، راننده نگون‌بخت چه باید کند؟
مساله فقط این نیست. دکتر هول روانشناسی است که می‌گوید «واقعیت این است که محیط رانندگی بسیار پیچیده است و رانندگی درست و امن در آن نیازمند تصمیم‌گیری‌هایی متنوع است، از تصمیمات استراتژیک گرفته تا تصمیمات عملی و ناگهانی. انسان حتما دچار خطا و یا اشتباه در محاسبه می‌شود، با این حال مغز او برای تصمیم‌گیری درست یا بروز واکنشی سریع و متناسب با ویژگی‌های رانندگی در دنیای امروز از هر ماشینی سریع‌تر و مطمئن‌تر است.» ممکن است مدافعان این فناوری‌ها بگویند می‌توان سیستمی اضطراری طراحی کرد که در لحظه بحرانی خودرو را از حرکت بازدارد و مانع برخورد شود، اما چه کسی است که بتواند تضمین کند در آن لحظه که معلوم نیست خودرو به نسبت خودروها و اشیای اطرافش در چه موقعیتی است، متوقف شدنش بهترین گزینه است؟
مدافعان می‌گویند از نظر تئوری بروز همه اینها ممکن است، اما خودروسازان به این خطرات به خوبی واقفند و در صورت توسعه استفاده از این فناوری‌ها تمام خطرات احتمالی را هم در نظر می‌گیرند و راهکارهایی برای مقابله می‌اندیشند. آنها می‌گویند در حال حاضر بخشی از هزینه‌های فعلی برای عملی شدن استفاده از این فناوری‌ها صرف رفع این ایرادها و آسیب‌ها می‌شود. تا‌کنون بخش‌هایی از این راهکارها فاش شده‌اند، اما واقعیت این است که تا اینجای کار هرگز موجب آسودگی خیال نشده‌اند.
با این وصف نگاه خوش‌بینانه به این ماجرا می‌تواند مایه دلگرمی باشد. هرچه باشد توسعه فناوری‌های کامپیوتری، دیجیتالی و الکترونیکی - با همه گاف‌ها و آسیب‌هایش- زندگی در دنیای امروز را ساده‌تر، سریع‌تر و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر کرده و چرا نباید امیدوار باشیم که عرصه خودرو و رانندگی هم از این امتیاز بهره‌مند شود؟ با سرعت شگفت‌انگیز رشد و پیشرفت این فناوری‌ها تا رسیدن به پاسخ نهایی راه چندانی باقی نمانده است.
همین حالا نرم‌افزارهایی (Application) وجود دارند که نزدیک‌ترین پمپ بنزین را به شما نشان می‌دهند و همچنین به شما می‌گویند که مثلا بنزین خودرویتان برای رسیدن به آن کافی هست یا نه و یا اینکه آیا اصلا نیازی به سوخت‌گیری در این پمپ بنزین دارید یا نه. نرم‌افزار دیگری هست که به کمک حسگرهای الکترونیکی و بررسی سریع (اسکن) فضاهای اطراف خودرو، رانندگان را در شهرهای بزرگ برای یافتن جای پارک یاری می‌کند و یا نرم‌افزاری که به راننده می‌گوید (هم از نظر مسافت و هم از نظر زمانی) تا چراغ قرمز بعدی چقدر فاصله دارد.
این امکانات تازه هرگز ارزان به دست نیامده‌اند و برای طراحی و کاربردی شدنشان هزینه‌های بسیاری صرف شده است. شرکت معظم اینتل به تنهایی قصد دارد ظرف 5 سال آینده 100 میلیون دلار را صرف بررسی این فناوری‌ها و شتاب بخشیدن به روند اتصال خودروها به اینترنت کند. فولکس واگن، آئودی، مرسدس بنز، تویوتا، جنرال موتورز، بی‌ام‌و و گوگل هم در تحقیق و بررسی برای استفاده بیشتر از این فناوری‌ها کاملا جدی به نظر می‌رسند. جک برگ‌کوئیست از اعضای شرکت معروف IHS می‌گوید برخی خودروسازان تا یک سوم کل بودجه‌شان را به توسعه این فناوری‌ها اختصاص داده‌اند و بنابراین انتظار می‌رود تا سال 2014 هر خودرویی که تولید می‌شود به نحوی امکان اتصال به شبکه جهانی اینترنت را داشته باشد.
حوادث رانندگی؛ کمتر یا بیشتر؟
دنیایی را تصور کنید که خیابان‌ها و جاده‌هایش پر است از خودروهایی که بدون نیاز به راننده راه و مقصد را پیدا می‌کنند و آنهایی هم که کاملا بی‌نیاز از راننده نیستند، به کمک برخی نرم‌افزارها و تجهیزات الکترونیکی کار حمل و نقل را ساده‌تر می‌کنند. همه‌چیز بی‌نقص و فوق‌العاده به نظر می‌رسد، اما پرسشی بزرگ در کار است: آیا استفاده از این پدیده‌های تازه واقعا به معنی تصادفات رانندگی کمتر خواهد بود؟ بر اساس آخرین برآوردها، 90 درصد حوادث رانندگی معلول خطای انسانی هستند، اما آیا گرفتن اختیار خودرو از انسان و سپردن آن به کامپیوتر امنیت را تضمین می‌کند؟ انسان یا کامپیوتر، کدام‌یک راننده بهتری است؟
ناظران صنعت خودرو که شاهد این تحولات و فرایند طراحی و به‌کارگیری این فناوری‌ها هستند، همین حالا هم از برخی مشکلات احتمالی جدا ابراز نگرانی کرده‌اند. اگر کامپیوتری که خودرو را هدایت می‌کند مختل شود، فرض کنید ناگهان از کار بیفتد یا به قول اهل فن «هنگ کند»- چه بر سر خودرو و سرنشین بی‌خیالش خواهد آمد؟ مسئله دیگری که تقریبا پاسخی برایش وجود ندارد، حضور همیشگی هکرهاست. بعید است هزاران هکری که این روزها ظاهرا به سرعت و سهولت به پیچیده‌ترین ساختارهای نرم‌افزاری نفوذ می‌کنند، از دستکاری نرم‌افزارهای راهبری خودرو صرف‌نظر کنند. اگر هکری کنترل خودرو را به دست بگیرد، چه خواهد شد؟ ممکن است حتی بتوانند موتور خودرو را از کار بیندازند و یا برعکس روشنش کنند و آن را به هر کجا که دوست دارند ببرند. یا مثلا اگر بتوانند از طریق اینترنت سیستم هشدار بنزین خودرویی را در جاده‌ای در میان بیابانی بی‌آب و علف طوری دستکاری کنند که اطلاعات غلط منتقل کند، راننده نگون‌بخت چه باید کند؟
مساله فقط این نیست. دکتر هول روانشناسی است که می‌گوید «واقعیت این است که محیط رانندگی بسیار پیچیده است و رانندگی درست و امن در آن نیازمند تصمیم‌گیری‌هایی متنوع است، از تصمیمات استراتژیک گرفته تا تصمیمات عملی و ناگهانی. انسان حتما دچار خطا و یا اشتباه در محاسبه می‌شود، با این حال مغز او برای تصمیم‌گیری درست یا بروز واکنشی سریع و متناسب با ویژگی‌های رانندگی در دنیای امروز از هر ماشینی سریع‌تر و مطمئن‌تر است.» ممکن است مدافعان این فناوری‌ها بگویند می‌توان سیستمی اضطراری طراحی کرد که در لحظه بحرانی خودرو را از حرکت بازدارد و مانع برخورد شود، اما چه کسی است که بتواند تضمین کند در آن لحظه که معلوم نیست خودرو به نسبت خودروها و اشیای اطرافش در چه موقعیتی است، متوقف شدنش بهترین گزینه است؟
مدافعان می‌گویند از نظر تئوری بروز همه اینها ممکن است، اما خودروسازان به این خطرات به خوبی واقفند و در صورت توسعه استفاده از این فناوری‌ها تمام خطرات احتمالی را هم در نظر می‌گیرند و راهکارهایی برای مقابله می‌اندیشند. آنها می‌گویند در حال حاضر بخشی از هزینه‌های فعلی برای عملی شدن استفاده از این فناوری‌ها صرف رفع این ایرادها و آسیب‌ها می‌شود. تا‌کنون بخش‌هایی از این راهکارها فاش شده‌اند، اما واقعیت این است که تا اینجای کار هرگز موجب آسودگی خیال نشده‌اند.
با این وصف نگاه خوش‌بینانه به این ماجرا می‌تواند مایه دلگرمی باشد. هرچه باشد توسعه فناوری‌های کامپیوتری، دیجیتالی و الکترونیکی - با همه گاف‌ها و آسیب‌هایش- زندگی در دنیای امروز را ساده‌تر، سریع‌تر و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر کرده و چرا نباید امیدوار باشیم که عرصه خودرو و رانندگی هم از این امتیاز بهره‌مند شود؟ با سرعت شگفت‌انگیز رشد و پیشرفت این فناوری‌ها تا رسیدن به پاسخ نهایی راه چندانی باقی نمانده است.
ارسال نظر