رئیس انجمن فیزیک ایران؛
علوم پایه بدون توسعه نگاه انتقادی پیشرفت نخواهد کرد
«کنفرانس ملی فیزیک ایران»، هفته‌گذشته، در دانشگاه اصفهان برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این کنفرانس، محمدرضا اجتهادی، رئیس انجمن فیزیک ایران، با بیان اینکه انجمن فیزیک از سال ۱۳۶۳ کنفرانس ملی فیزیک را در ایران راه‌اندازی کرد، اظهار کرد: در تمام این سال‌ها، این کنفرانس با وجود تمام مشکلات، در سال‌های جنگ و موشک باران شهرهای ایران، در زمان تلاطم‌های سیاسی و نیز با وجود پاندمی کرونا، به فعالیت خود ادامه داده است.
رئیس انجمن فیزیک ایران، یکی از کارکردهای اصلی کنفرانس‌ها را دیدار و گفت‌وگوی رو درروی انسان‌ها دانست و در این باره افزود: اینکه ما از طریق تکنولوژی می‌توانیم یکدیگر را ببینم اتفاق جالبی است، با این وجود باید بگویم که تکنولوژی نتوانست جای فضای ارتباطی و تعامل میان انسان‌ها را بگیرد. ما انسان هستیم و نیاز داریم تا یکدیگر را ببینیم و با هم در ارتباط باشیم، چرا که انسان یک موجود اجتماعی است.
وی ادامه داد: یکی از کارکردهای انجمن فیزیک این است که بتوانیم افراد را با مسیر پیشرفت فیزیک آشنا کنیم. به همین دلیل، برخی از انجمن‌های بین‌‍المللی مانند یونسکو، سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ را سال‌های «علوم پایه و توسعه پایدار» نامگذاری و سعی کردند تمام سیاستگذاران دنیا را به این امر واقف کنند که علوم پایه تا چه اندازه می‌تواند در آینده اهمیت داشته باشد.
اجتهادی با تاکید بر اهمیت علم فیزیک، به ذکر مثال‌های در باب جایگاه این علم در زندگی انسان پرداخت و گفت: ورود ترمودینامیک باعث شد تا انقلاب صنعتی ایجاد شود و به واسطه آن ما لوکوموتیو، ماشین بخار و کارخانه داشته باشیم. اگر امروز ما به راحتی صدای یکدیگر را می‌شنویم به دلیل پیشرفت‌های علم فیزیک در علومی مانند علم نسبیت و کوانتوم مکانیک در یک قرن گذشته است.
وی ادامه داد: برای اینکه آینده ما حول توسعه پایدار شکل بگیرید، باید امروز بر علوم پایه سرمایه‌گذاری کنیم. سیاستمدارانی که این امر را متوجه می‌شوند آینده خود را می‌سازند، اما کسانی که این نکته را متوجه نمی‌شوند در آینده محتاج ورود تکنولوژی خواهند شد.
وی خاطر نشان کرد: متاسفانه در کشور ما در شرایط حاضر نگاه به علم، نگاهی تکنسینی و کاربردی است، برای پیشرفت علم باید برای آن سرمایه گذاری کرد و ریسک سرمایه‌گذاری را پذیرفت. نکته مهم اینکه در علوم پایه ریسک سرمایه‌گذاری از هر علمی پایین‌تر است، در این علوم در صورت موفقیت چیزی به دست می‌آید که تا پیش از آن شما نمی‌دانستید قرار است آن را داشته باشید و در صورت شکست نیز باعث تخریب نمی‌شوند.
رئیس انجمن فیزیک ایران، با تاکید بر اینکه علوم پایه بدون توسعه نگاه انتقادی پیشرفت نخواهد کرد، افزود: متاسفانه در طول تاریخ حکومت‌هایی را می‌بینم که مخالف نگاه انتقادی نسبت به علم بوده‌اند، برای مثال در زمان استالین، با علوم زیستی یا در زمان قرون وسطی با علم مخالفت می‌شد. عدم تحمل نگاه انتقادی و نگاه متفاوت یکی از آفت‌های پیشرفت علوم است. دانشگاه‌ها باید تحمل شنیدن هر صدایی را داشته باشند، چراکه داشتن سیاستِ تحمل نگاه انتقادی در تمام زمینه‌ها می‌تواند برای علم و کشور سیاستی سازنده باشد.
