پای لنگ صنعت کفش
حال ناخوش صنعت کفش اصفهان
۴ تا ۵ دهه قبل ،بهترین روزگار کفش اصفهان بود .دورانی که تولیدات این استان حرفی برای گفتن داشت و به‌عنوان قطب تولید کفش پس از تبریز ،جایگاه برتر را به خود اختصاص داده بود و حتی در کشورهای اروپایی که خود صاحب تولیدات چرمی هستند کفش اصفهان هم عرضه می‌شد.
در آن زمان کفش ملی سرآمدتر از همه بود و به‌تدریج با تولید و عرضه گسترده تر، به جایی رسید که پاساژهایی برای عرضه کفش تأسیس شد.
افتخار و سپه از جمله بازارهایی بودند که بهترین و باکیفیت‌ترین و به‌روزترین کفش‌ها را در آنجا مشاهده می‌کردیم، تولیداتی که فقط منحصر به داخل بود و وارداتی‌ها به‌ویژه چینی چندان جایگاهی نداشت .
به‌تدریج تعداد این بازارها بیشتر شد و بازارچه‌های بروزتر در خیابان نظر و چهارباغ بالا هم عرضه‌کننده کفش شدند.
تا زمانی که پای کفاشی‌های راسته شهدا به میان آمد. محلی برای عرضه تولیدات بی‌کیفیت ، به نسبت ارزان‌تر و اغلب چینی که از همان ابتدا کفش اصفهان را زیر سؤال می‌برد. هرچند در لابه‌لای این بی‌کیفیت‌ها ، گاه تولیدات مرغوبی هم دیده می‌شود اما تعداد اندک است.
در این حال به‌تدریج کفش‌های نامرغوب چینی در فروشگاه‌های اصفهان جای خود را باز کرد و باوجود شرایط اقتصادی ، توان مالی مردم و از طرفی هم‌گرانی تولیدات داخلی ، این وارداتی‌ها پر استقبال شد ، به‌گونه‌ای که کفش داخلی به حاشیه رانده و امروز بنا به گفته باسابقه‌های این صنعت ،سهمیه تولید در صنعت کفش اصفهان از چیزی حدود ۵۰میلیون جفت به ۱۱ میلیون جفت کفش یا دمپایی و… رسیده است. موضوعی که نشان از شرایط ناخوش این صنعت دارد.
کفش ایرانی گران و خارج از توان خرید مردم شده است
قدیمی‌های صنعت کفش اصفهان از روزگاری سخن می‌گویند که این استان دارای بیش از یک هزار کارگاه تولید کفش بود و در بین تولیدکنندگان کفش کشور، از رتبه ویژه‌ای برخوردار بود. اما امروز در موقعیتی قرارگرفته که تقریباً دوسوم این کارگاه‌های تولیدی تعطیل‌شده‌اند.
افزایش قیمت مواد اولیه و تأثیر بر نرخ تولیدات داخل، چالش بزرگ کفش ایرانی بشمار می‌آید. این گرانی به دلیل افزایش قیمت ارز، موجب بالا رفتن نرخ نهایی تولید و عرضه کفش شده است . پس‌ازآن به‌روز نبودن تجهیزات و ماشین‌آلات از مشکلات جدی این صنف است که موجب شده تولید کفش تحت تأثیر قرار بگیرد، آنچه تولیدات خارجی را علی‌رغم معایبی مانند بی‌کیفیتی ، غیراستاندارد بودن قالب‌ها و.... با طرفداران فراوان روبرو کرده است.
حتی عده‌ای بزرگ‌ترین مشکل این سال‌های صنعت کفش را نه گرانی مواد اولیه بلکه قبضه شدن بازار توسط چینی‌ها دانسته که موجب تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های کوچک و سنتی تولید کفش بیکاری کارگران آن‌ها شده است .فقط به این دلیل که کفش چینی ارزان‌تر و البته ازلحاظ رنگ و لعاب هم جذاب‌تر است از طرفی هم کفش چرم ایرانی گران و در توان خرید مردم نیست.
حال‌آنکه اگر فعالان هم خواستار کاهش قیمت‌ها باشند باوجود گرانی ارز و تاثیر بر نرخ مواد اولیه دچار زیان می‌شوند. ازاین‌روست که بسیاری از همین فعالان با آگاهی نسبت به بی‌کیفیتی و مشکلات کفش‌های وارداتی اما خود عرضه‌کننده چینی‌ها شده‌اند زیرا صرفه را در این موضوع می‌بینند.
قابل‌تأمل آنکه به‌غیراز چالش‌های تولیدات چینی، بخش زیادی از این محصولات عرضه‌شده در فروشگاه‌ها از طریق قاچاق وارد می‌شود .
به‌گونه‌ای که بر طبق گزارش‌های موجود ،بعد از قاچاق لوازم‌خانگی دومین محصول قاچاق به اصفهان کفش است.
قاچاقچیان با ورود غیرقانونی این کفش‌ها و انگیزه سود بیشتر کالایی را وارد می‌کنند که علاوه بر ضربه به تولیدات داخل ، آسیب‌زننده بر سلامت افراد هم است. اغلب غیراستاندارد و به دلیل مواد اولیه نامرغوب، ایجادکننده بیماری‌های پوستی هم می‌شوند. در ارتباط با شرایط این روزهای بازار کفش اصفهان اکبر زاهدی از فعالان باسابقه این صنعت از تعطیلی و نیمه تعطیلی واحدهایی خبر می‌دهد که قبلاً از شرایط مناسبی برخوردار بودند.
وی تصریح می‌کند: حدود ۳۰کارخانه بزرگ کفش و بیشتر از ۲۰۰ کارگاه تولیدی در اصفهان فعالیت می‌کنند، که البته بخشی از آن‌ها با توجه به رکود بازار و وضعیت نامناسب اقتصاد تعطیل‌شده‌اند تا جایی که تولید کفش در اصفهان نسبت به گذشته حدود ۴۰ میلیون جفت کاهش داشته است.
این فعال با اشاره به رکود فعلی بازار کفش اصفهان می‌گوید: تاکنون با چنین بی‌رونقی در این زمان از سال مواجه نبوده‌ایم و ادامه می‌دهد: بزرگ‌ترین مشکلات این صنف، مواد اولیه ، ماشین‌آلات فرسوده و نبود نقدینگی است شرایطی که باعث شده است صنعتی با اشتغال‌زایی بالا امروز با کسادی همراه شود.
رئیس سابق اتحادیه کفش در رابطه با تأثیر تولیدات چینی بر رکود بازار داخل بیان می‌کند: باوجود نرخ ارز ، کفش‌های وارداتی هم چندان ارزان‌تر از داخلی‌ها نیست و در مواردی تولید داخل باقیمت مناسب‌تر و مرغوبیت بالاتر هم عرضه می‌شود.
ضمن آنکه اکنون کفش ایرانی ازلحاظ دوخت و انواع مدل قابل‌رقابت با کفش‌های خارجی است.
وی تصریح می‌کند: مشکل اصلی نبود نقدینگی و شرایط اقتصادی مردم است که توان خرید را از آن‌ها گرفته است.
یکی دیگر از فعالان این صنف با انتقاد نسبت به بی‌رونقی بازار می‌گوید :کسادی این بازار به‌قدری آزاردهنده شده است که عده‌ای از فعالان حتی سابقه‌داران ، فعالیت خود را تعطیل و یا تغییر شغل داده‌اند.
این فعال بیان می‌کند: از قدیم ،مهرماه وعید نوروز ،زمان تحرک بازارهایی مانند کیف و کفش و پوشاک بوده است. اما امسال نه‌تنها در مهرماه، رونقی در این بازار نبود بلکه اکنون به نظر می‌رسد برای نوروز هم با شرایطی متفاوت روبرو نباشیم. زیرا به‌طورمعمول خریدها از اوایل اسفندماه آغاز می‌شد که هنوز هیچ خبری در این بازار نیست.
وی معتقد است فعلاً ایرانی و چینی هر دو بدون مشتری است. اما اگر افرادی مصمم به خرید هم شوند به‌طورمعمول از تولیدات خارجی که ارزان‌قیمت‌تر است انتخاب می‌کنند هرچند برخی از همان کفش‌های چینی هم با نرخ‌هایی گران عرضه می‌شود.
این فعال دلیل اصلی ایجاد این شرایط را گرانی ارز ،هزینه دستمزدها ،قیمت حامل‌های انرژی و نرخ اجاره می‌داند که موجب افزایش قیمت بالای کفش در بازار شده است.
او تاکید می‌کند: تا زمانی که محصولی گران‌تر از تولیدات خارجی عرضه شود مردم هم از وارداتی‌ها استقبال بیشتری نشان می‌دهند ،همچنین بازارهای هدف صادراتی و مشتریان خارجی خود را از دست می‌دهد.
جایگاه صنعت کفش ،احیا شود
مشکلات صنف کفاشان اصفهان فراوان است. از گرانی مواد اولیه تا قبضه بازارها توسط چینی‌ها که هریک به‌نوبه خود نفس این بازار را هم گرفته است.
اما هنوز هم هستند افرادی که معتقدند با اجرای برنامه‌ها و حمایت‌های لازم می‌توان جایگاه این صنعت را به‌مانند گذشته نمود و سهم آن در داخل و خارج از کشور، بسیار بالاتر ازآنچه شود که اکنون است.
از طرفی نیاز این صنعت ارتقای فنّاوری و دستگاه‌های بروزتر برای تولیدات بهتر و بیشتر و توجه تولیدکننده به طراحی‌های متنوع و هم‌خوان باسلیقه و نیاز جامعه است و از سویی حمایت‌های دولتمردان ضرورت دارد در راستای تزریق نقدینگی و سرمایه برای صنعتی که می‌تواند با صادرات بیشتری ارزآوری خوبی را به ارمغان آورد.ضمن آنکه اشتغال‌زایی در این زنجیره تولید تا توزیع ، نقش بسزایی را در کاهش بیکاری ایفا خواهد نمود.
