چند درصد «بی‌سواد»/«کم‌سواد» داریم؟

میثم هاشم‌خانی* آمارهایی کلیدی که نمی‌دانیم: دو جدول زیر که کلیه آمارهای آنها با محاسبات نگارنده بر مبنای نتایج سرشماری ۱۳۹۰ استخراج شده، می‌کوشند تا به شکلی بسیار خلاصه وضعیت «بی‌سوادی» و «کم‌سوادی» را در میان ایرانیان بالای ۱۷ سال به تصویر بکشند؛ تصویری که احتمالا با ذهنیت اولیه بسیاری از پایتخت‌نشینان در مورد «وضعیت عمومی تحصیلات ایرانیان»، تفاوت دارد. لازم به توضیح است که در استخراج اعداد و ارقام جداول پیش رو، جامعه ایرانیان بالای ۱۵ سال در سال ۱۳۹۰ (سال برگزاری سرشماری)، به تقریب معادل جامعه ایرانیان بالای ۱۷ سال در سال جاری در نظر گرفته شده است.

میثم هاشم‌خانی* آمارهایی کلیدی که نمی‌دانیم: دو جدول زیر که کلیه آمارهای آنها با محاسبات نگارنده بر مبنای نتایج سرشماری 1390 استخراج شده، می‌کوشند تا به شکلی بسیار خلاصه وضعیت «بی‌سوادی» و «کم‌سوادی» را در میان ایرانیان بالای 17 سال به تصویر بکشند؛ تصویری که احتمالا با ذهنیت اولیه بسیاری از پایتخت‌نشینان در مورد «وضعیت عمومی تحصیلات ایرانیان»، تفاوت دارد.

لازم به توضیح است که در استخراج اعداد و ارقام جداول پیش رو، جامعه ایرانیان بالای 15 سال در سال 1390 (سال برگزاری سرشماری)، به تقریب معادل جامعه ایرانیان بالای 17 سال در سال جاری در نظر گرفته شده است.

جدول شماره (۱) ماتریس تحصیلات ایرانیان را به تفکیک جنسیت نشان می‌دهد. براساس اعداد و ارقام این جدول مشاهده می‌شود که حدود ۲۱ میلیون نفر از جمعیت بالای ۱۷ سال کشور، «بی‌سواد» و «کم‌سواد» (دارای تحصیلات ابتدایی) بوده و ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر هم تحصیلات راهنمایی دارند. همچنین در مجموع حدود ۳۰ میلیون و ۲۶۰ هزار نفر از کل جمعیت بالای ۱۷ سال کشور، تحصیلاتی حداکثر در حد سیکل دارند (شامل ۱۴ میلیون و ۵۹۰ هزار مرد و ۱۵ میلیون و ۶۷۰ هزار زن).

جدول شماره (۲) هم، ماتریس تحصیلات ایرانیان بالای ۱۷ سال را با تشریح بیشتر به تصویر می‌کشد و جمعیت ایرانیان در هر رده «سن_جنس_تحصیلات» را نشان می‌دهد. برای مثال «زنان ۵۱-۳۲ ساله بی‌سواد یا ابتدایی»، حدودا ۴.۶۸۰.۰۰۰ نفر هستند و ۱/۸ درصد از کل ایرانیان بالای ۱۷ سال را تشکیل می‌دهند.