درسنامه‌ای فارغ از ایدئولوژی

دانشجویان ایرانی هنگام شرکت در آزمون‏های دانشگاهی علوم اجتماعی به‏ویژه تاریخ و علوم سیاسی، معمولا با معضلی بزرگ مواجه می‏شوند: برخی کتاب‎هایی که به عنوان منبع امتحان خوانده‏اند، حاوی جهت‏گیری‏های ایدئولوژیک هستند و با وجود اینکه مطالب زیاد و بعضا ذی‌قیمتی به دانشجو می‏آموزند، شرکت‏کنندگان آزمون‏ها را هنگام پاسخ دادن به پرسش‏ها سر دو راهی قرار می‏دهند. این وضع در مورد مقاطع حساس تاریخی و سیاسی بیشتر دیده می‎شود. برخی نمونه‏ها عبارتند از: چند دستگی‏های دوران مشروطه‏خواهی و تحولات پس از آن که به فروپاشی سلسله قاجار و روی کار آمدن سلسله پهلوی انجامید، ماجرای کشف حجاب، علت اشغال ایران در شهریور ۲۰، تقابل گروه‏های سه‏گانه مذهبی و مارکسیست و ملی‏گرا در دهه ۲۰، ریشه‏های اختلاف دکتر محمد مصدق و آیت‏الله ابوالقاسم کاشانی، تاثیر این اختلاف بر شکل‏گیری کودتای ۲۸ مرداد، اصلاحات ارضی و موضع روحانیت، برنامه‏های عمرانی شاه و تاثیر آن بر فروپاشی رژیم پهلوی و نظایر اینها. این‌گونه مسائل نوعا خصلت دوگانه تاریخی- سیاسی دارند و لاجرم «مورد داوری قرار می‏گیرند» و همین داوری که ظاهرا از آن گریزی نیست، پرسش‏های آزمون‏ها را دو وجهی می‎کند و بعضا پرسش‏ها دارای گزینه‏هایی هستند که ممکن است بیش از یکی از آنها درست باشد. دانشجویی که تاریخ سیاسی را به یکی از روایت‏های صادق زیباکلام، جلال‏الدین مدنی، یرواند آبراهامیان و علیرضا ازغندی خوانده باشد، لاجرم گزینه مورد نظرِ همان روایت را درست می‏انگارد و چه بسا منظور طراح سوال چیز دیگری باشد.

این وضع در مورد حوزه‏های دیگر علوم سیاسی و روابط بین‏الملل، شکل تلطیف شده‏تری دارد و موارد اختلافی کمتر است؛ اما در همین بخش‏های کم مرافعه نیز اختلاف‏هایی جدی میان صاحب‏نظران وجود دارد. مثلا در حوزه فلسفه سیاست، یکی افلاطون را نمونه اعلای فضیلت سیاسی و مبدع نظریاتی درباب جامعه عادلانه می‏انگارد و دیگری او را خیال پردازی می‎داند که بنیان‏های توتالیتاریانیسم را ریخته و توجیه گر قدرت بی‏حصر حاکمان است. در حوزه روابط بین‏الملل نیز نویسنده و محققی، فروپاشی اتحاد شوروی را نتیجه ستیزه این رژیم با جهان آزاد و اعمال دیکتاتوری می‏داند، دیگری فروپاشی را به دسیسه امپریالیسم آمریکا نسبت می‏دهد و سومی فقدان ایمان مذهبی را عامل این فروپاشی می‏داند. نظریات تکنیکی و علمی مانند نظریه‏های سیاسی و روابط بین‏الملل کمتر به این بلیه دچارند، اما در این موارد هم نقدهای درون متنی برخی مولفان ایرانی بر آرا و نظریات موجب گسستگی مطالعه کتاب‎ها می‎شود. علاوه بر این موارد محتوایی، دانشجویان ایرانی به لحاظ شکلی هم با مضیقه کتاب مواجهند. بخش‏های زیادی از درسنامه‏ها تکراری و مشابه کتاب‎های دیگر است و دانشجویان با خواندن آنها اطلاعات تازه زیادی به دست نمی‌آورند.

در تالیف این کتاب همچنین تلاش شده است، مباحث فارغ از آرایه‏های ایدئولوژیک و صرفا بر اساس مشهورات علمی و تواتر موضوع نزد عالمان سیاسی، گردآوری شود. ممکن است این کتاب همه نیازهای داوطلبان شرکت در آزمون‏های کارشناسی ارشد و دکترا را بر آورده نکند؛ اما با حدی از اطمینان می‎توان گفت کمتر مساله مهمی در کتاب‎های علوم سیاسی و روابط بین‏الملل رایج در ایران هست که در این کتاب نتوان یافت. به علاوه کتاب به‏گونه‏ای تدوین شده است که برای کسانی که می‏خواهند به‌تازگی وارد رشته علوم سیاسی شوند‏ یا با آن آشنایی کلی پیدا کنند،‏ مفید باشد.

دوره های مالی و سرمایه گذاری دوره های مدیریت و اقتصاد دوره های ارتباطات و روزنامه نگاری
کتاب های اقتصادی کتاب های مدیریت و بازرگانی کتاب های سیاسی
کتاب های اندیشه و فرهنگ کتاب های کودک و نوجوان کتاب های ادبیات و هنر