«دنیای‌اقتصاد» عملکرد یکی از شرکت‌های بورسی در گروه محصولات غذایی را بررسی می‌کند
شرایط نوسانی «غشاذر»
محصولات شرکت
موضوع فعالیت شرکت غشاذر تولید محصولات لبنی مانند شیر، دوغ، خامه، پنیر و همچنین تولید محصولات غیر‌لبنی مانند آبمیوه است. محصولات شرکت پگاه آذربایجان غربی در گذشته شامل فروش داخلی و صادراتی می‌شد که این فروش صادراتی بیشتر به عراق بود. اما از ابتدای سال 1400 این صادرات دیگر ادامه نداشته و سهم تقاضای خارجی به شرکت‌های داخلی داده شده است. فروش شرکت مذکور بیشتر شامل محصولاتی مانند انواع پنیر، انواع شیر، انواع آبمیوه و انواع خامه می‌شود که هرکدام به ترتیب 33درصد، 25درصد، 14درصد و 10درصد از مبلغ فروش را شامل می‌شوند. مواد اولیه این شرکت شامل مواردی همچون شیرخام و مواد بسته‌بندی می‌شود که به ترتیب 65درصد و 22درصد از مبلغ مصرف مواد را شامل می‌شوند. شیرخام تهیه شده توسط شرکت دارای سه گرید A , B و C است که نرخ هرکدام به دلیل کیفیت ماده اولیه متغیر است.
آمار تولید، فروش و سود شرکت طی چند سال می‌تواند نقشه راه نسبی برای آینده آن ترسیم کند. بنابراین در ادامه به بررسی این آمار و ارقام طی 4 سال گذشته پرداخته می‌شود. مقدار تولید و فروش شرکت طی 4 سال اخیر ابتدا روند صعودی اما از سال 1399 به بعد روند نزولی را تجربه کرده است. برای سال 1401 نیز روند تولید شرکت، نزولی پیش‌بینی شده است. درآمد فروش شرکت هر سال نسبت به سال گذشته شاهد رشد بوده و دلیل آن تنها ناشی از افزایش نرخ محصولات شرکت بوده است. این امر باعث رشد مبلغ فروش شرکت شده؛ زیرا همان‌طور که گفته شد تعداد فروش شرکت طی چند سال اخیر افت داشته است. مهم‌ترین دلیل افزایش نرخ ناشی از حذف ارز 4200 تومانی بوده که باعث شده نرخ شیرخام که ماده اولیه اصلی شرکت بوده نزدیک به 100درصد رشد قیمتی را تجربه کند.
یکی از اقلام مهم در تحلیل، بررسی خالص ورود یا خروج محصولات از انبار است. در شرکت «غشاذر» به جز سال 1397 که شرکت به طور خالص از انبار فروخته است، در سال‌های بعد از آن شرکت مذکور بیشتر اقدام به انبار کردن محصول کرده تا اینکه فروش را از آن محل تامین کند.
از دیگر مواردی که بررسی آن به شناخت و تحلیل شرکت کمک می‌کند سود‌های شرکت است. ارقام صورت سود و زیان حاکی از رشد سود شرکت طی 4 سال اخیر بوده که ناشی از رشد فروش شرکت است. همان‌طور که اشاره شد این شرکت رشد مقداری تولید و فروش نداشته و این افزایش سود‌آوری تنها ناشی از افزایش نرخ محصولات شرکت در پی رشد نرخ دلار و تورم بوده است. این شرکت تا زمانی که میزان تولید خود را با اجرای طرح‌های توسعه و ایجاد خطوط تولید با ظرفیت عملیاتی بالا افزایش ندهد، نمی‌تواند خیال سهامداران را از بابت رشد پایدار فروش و سود خالص راحت کند. زیرا اگر در آینده روند رشد نرخ‌های فروش مانند سال‌های قبل صعودی نباشد، شرکت غشاذر نمی‌تواند رشد فروش و سود را محقق کند. اگر نرخ فروش شرکت رشد نکند به دلیل افزایش هزینه‌ها که ناشی از تورم است، شرکت حتی ممکن است زیان‌ده شود.
بررسی ارقام سود خالص و سود عملیاتی شرکت در سال 1400 نشان می‌دهد که مقدار سود عملیاتی کمتر از سود ناخالص بوده است. دلیل این امر ناشی از سایر درآمد‌های شرکت در بخش سود حاصل از سرمایه‌گذاری بوده که نسبت به سال 1399 رشد بیش از 3هزار و 100درصدی داشته است. همان‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد بخش عمده این سود ناشی از فروش دارایی‌های ثابت مشهود توسط شرکت بوده که درآمدی بالغ بر 13میلیارد تومان را محقق کرده است. این عامل باعث شد که مبلغ سود خالص شرکت نسبت به سود عملیاتی آن 9درصد بیشتر باشد.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران شرکت پگاه‌‌‌آذربایجان‌‌‌غربی عبارتند از: شرکت صنایع شیر ایران، شخص حقیقی و شرکت بیمه ملت که به ترتیب 7/ 77درصد، 4/ 2درصد و 8/ 1درصد از شرکت را تحت مالکیت دارند.
تحلیل سود سال آینده
اگر بخواهیم برآورد دقیقی از سود شرکت برای سال 1401 داشته باشیم باید بتوان از متغیر‌های اثر‌گذار بر شرکت، تخمین خوبی داشت. مهم‌ترین متغیر‌های موثر بر سود شرکت عبارتند از: نرخ انواع پنیر و نرخ شیر خام که به ترتیب مهم‌ترین محصول فروش و مهم‌ترین ماده اولیه شرکت محسوب می‌شوند. میانگین قیمت دو کالای ذکرشده برای سال 1401 به ترتیب 90میلیون تومان و 14میلیون تومان برای هر تن در نظر گرفته شده که با گزارش ماهانه منتهی به شهریور ماه به‌روز شده است. نرخ مقدار تولیدات شرکت منفی 7درصد در نظر گرفته شده ؛ زیرا آن‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد طی دو سال گذشته هر سال افت اندکی را تجربه کرده و این کاهش مقداری تولید از گزارش فصلی 3 ماهه شرکت نیز مشهود است. بر اساس گزارش‌های طرح توسعه شرکت انتظار می‌رود از دی‌ماه سال 1401 از این طرح بهره‌برداری شده که تاثیر قابل‌توجهی بر رشد تولید سال 1401 نخواهد داشت اما اگر این طرح تا پایان سال احداث شود می‌تواند تاثیر مثبتی بر فروش سال 1402 داشته باشد. از دیگر نرخ‌ها می‌توان به نرخ افزایش حقوق، نرخ تورم و رشد نرخ حمل‌ونقل اشاره کرد که به ترتیب برابر با 40درصد، 40درصد و 35درصد است. در پایان نرخ دلار باید بررسی شود اما به دلیل اینکه برای شرکت فروش صادراتی پیش‌بینی نشده است، نوسان این نرخ بر سود سال 1401 تاثیر محسوسی نخواهد گذاشت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که با محقق شدن این مفروضات، فروش سال آینده شرکت غشاذر به بیش از 1100میلیارد تومان خواهد رسید که از این مقدار درآمد، سود ناخالصی معادل 129میلیارد تومان خواهد ساخت. در نهایت شرکت مذکور قادر خواهد بود که سود خالصی برابر با 62میلیارد تومان را محقق کند که بیانگر رشد 71درصدی نسبت به سال گذشته است. اگر سرمایه شرکت را برابر بایک میلیون و232هزارو 423 برگ سهم در نظر بگیریم سود هر سهم شرکت برابر با 508 ریال تخمین زده شده است. با توجه به اینکه آخرین قیمت سهم در تابلوی بورس 513 تومان بوده، می‌توان نسبت p/ E 1/ 10 را برای غشاذر برآورد کرد. بررسی‌ها نشان داده است که نسبت قیمت بر سود به تنهایی قابل اتکا نبوده و باید با تاریخچه این نسبت در سهم مورد نظر، مقایسه شود. با نگاهی به تاریخچه p/ E در غشاذر، نوسانی بودن این نسبت مورد توجه قرار می‌گیرد. هنگامی که داده‌ها بیش از حد پر نوسان باشد، نمی‌توان از میانگین یا میانه آنها استفاده کرد؛ زیرا اعداد به دست آمده قابل اتکا نیست.
برای ترسیم جدول تحلیل حساسیت از دو متغیر مهم شرکت باید استفاده کرد که نشان دهد با تغییر آنها سود شرکت چقدر قابل نوسان خواهد بود. اصلی‌ترین نرخ‌های موثر بر شرکت نرخ انواع پنیر و نرخ شیر خام بوده و با ترسیم جدول می‌توان پی برد که اگر نرخ پنیر از حدی کمتر یا نرخ شیر خام از حدی بیشتر شود، شرکت حتی قابلیت زیان‌ده شدن را پیدا خواهد کرد.
ریسک‌های شرکت
شرکت غشاذر دارای ریسک‌های متنوعی در پیش روی خود است که از میان آنها به چند مورد اشاره خواهد شد. ریسک بازار از ریسک‌هایی بوده که اکثر شرکت‌های تولیدی را به چالش می‌کشد. این ریسک به معنای این است که با وجود رقبای مختلف برای شرکت‌ها، احتمال کاهش مشتریان وجود خواهد داشت. در خصوص این ریسک شرکت مذکور برنامه‌ای متشکل از افزایش تنوع و کیفیت محصولات لبنی را دارد.
در خصوص ریسک نرخ ارز باید عنوان کرد که این شرکت با توجه به اینکه از سال گذشته تا به امروز فروش صادراتی نداشته و تنها محصولات خود را در داخل عرضه می‌کند نوسان نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر درآمد آن نمی‌گذارد. این نکته را نیز باید عنوان کرد که شرکت ذکر شده مواد اولیه خود را از داخل تهیه کرده و به لحاظ مواد اولیه نرخ ارز اثر مستقیمی بر آن ندارد.
ریسک نرخ شیر خام می‌تواند مهم‌ترین ریسک برای این شرکت تلقی شود. به دلیل اینکه شیر خام اصلی‌ترین ماده اولیه شرکت بوده، هر عاملی که بتواند در روند تولید و عرضه آن اختلال ایجاد کند یا باعث نوسان نرخ آن شود می‌تواند تاثیر مهمی بر سود شرکت داشته باشد. از طرف دیگر قیمت‌گذاری دستوری از دیگر موارد بوده و می‌تواند عملکرد عرضه و تقاضا را که منجر به تعیین قیمت می‌شود دچار اختلال کند که در نهایت سود را کاهش می‌دهد.
