علل موثر بر رشدهفتگی۱۳/ ۸درصدی شاخص بررسی شد
تنفس کوتاه بورس
به طور طبیعی، سال‌هاست که عوامل بیرونی و درونی متعددی بر روند بازار سرمایه اثرگذار بوده است و از یک‌سو، عوامل برون‌‌‌زا و از سوی دیگر، عوامل درون‌‌‌زا برآیند عملکرد بورس را تحت‌تاثیر قرار داده‌‌‌اند. بنابراین، تنوع زیادی در متغیرهای اثرگذار بر بورس وجود دارد که بخشی از آنها برای اشخاص مختلف آشکار نیست. طبق تجربه‌‌‌های فراوان بورس ایران، متغیرهایی همچون عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نقش مهمی در این زمینه بازی کردهاند. از جمله، پارامترهای کلان اقتصادی مانند تورم، بیکاری و جریان تجارت به‌عنوان عوامل برون‌‌‌زای اقتصادی نقشی پررنگ داشته‌‌‌اند. شرایط سیاسی نیز اوضاع را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده و گاهی دچار دگرگونی کردهاند.
در این میان، برخی عوامل همیشه پای ثابت روند تغییرات بورسی بوده‌‌‌اند، به طوری که در همین راستا عوامل سیاسی بر عوامل اقتصادی تاثیر گذاشته‌اند و این مساله موجب تغییرات بورس شده است. با اینکه این اتفاق، نیاز چندانی به تشریح و توصیف ندارد و فعالان این حوزه به‌کرات این موضوع را تجربه کردهاند، اما اشاره به آن جایز و همچنان واجب است؛ زیرا نوسانات بی‌‌‌شمار، موجب مسموم‌شدن فضای بازار سهام و مانع از پایداری و ثبات نسبی در آن شده است. به‌طور مثال، موضوعات مربوط به سیاست بین‌الملل همواره پای ثابت تحولات بازار سرمایه در ایران بوده است. همچنین روش‌های تامین کسری بودجه دولتی و شیوه کار بانک‌مرکزی از کانال تغییر متغیرهای پولی، روند شاخص‌‌‌های مهم بورسی را تحت‌تاثیر قرار داده است. با این تفاسیر، اطمینان و اعتماد کردن به تغییر شرایط بازارهای مالی در ایران از سایر بازارها دشوارتر است؛ به‌خصوص آنکه براساس ویژگی بازارهای مالی، نوسانات هیجانی در این نوع بازارها به مراتب بیشتر از سایر بخش‌‌‌های اقتصادی است. با توجه به تغییر حال و هوای فضای بورس، کارشناسان به‌سرعت سراغ کشف عوامل اصلی موثر بر تغییرات رفته‌‌‌اند تا بتوانند با شناخت متغیرهای اصلی این تغییر، دید بهتری نسبت به آینده بازار داشته باشند.
احتمال تغییر قیمت حاملهای انرژی
عده‌‌‌ای از کارشناسان، آزادسازی منابع ارزی بلوکه‌شده و عضویت ایران در بریکس را مهم‌ترین پارامترهای موثر بر بورس دانسته‌‌‌اند. آنها استدلال میکنند که مثبت شدن جو روانی، تاثیر بسزایی بر این ماجرا داشته است. از طرف دیگر، تعدادی از کارشناسان تغییرات متغیرهای اقتصادی، به‌ویژه تغییرات متغیرهای بازار پول را مدنظر گرفته‌‌‌اند. اما به طور طبیعی دسته‌‌‌ای از اشخاص کاربلد و کارکشته، علاوه بر رصد متغیرهای اقتصادی و سیاسی، همواره گوشه‌چشمی نیز به سیاستگذاری‌‌‌های کلان دارند. البته، این اشخاص برخلاف اظهارات عامیانه در کف خیابان، در چارچوب نظری، تحلیل‌‌‌های خود را به صورت فنی بیان میکنند. بر این اساس، از منظر کارشناسی، تغییر روند و فضای بورس، به فضای سیاستگذاری بی‌‌‌ربط نیست. با وجود اینکه هیچ احتمالی را نمی‌‌‌توان به‌طور صددرصد و قطعی فرض کرد، اما به جهت شناخت روند بازار سرمایه، باید همه احتمالات را بیان کرد و آنها را در نظر داشت که سیاستگذاری در مورد قیمت کالای مکمل می‌‌‌تواند یکی از عوامل اثرگذار بر روند بورس باشد. البته، قطعا سایر پارامترهای اساسی بیتاثیر نبودند؛ اما این همه ماجرا نیست. تکلیف و وظیفه یک کارشناس یا مشاور، پرداختن به موضوعات مختلف و توصیف اوضاع موجود است، به نحوی که مدیران و سرمایه‌گذاران تصمیمات بهینه و مفیدتری اتخاذ کنند. به عبارت دیگر، بیان نظرات کارشناسی و مشورتی، دلیلی بر تایید یا رد تصمیمات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیست. بلکه این کار، به پذیرش بهتر تصمیمات کمک کرده و پیامدهای حاصل از تصمیمات را آشکار می‌کند. بنابراین، لازم است با دید بازتری به این موضوع نگاه شود. در همین راستا ممکن است، مثبت‌شدن فضای بورس کمک شایانی به پذیرش تدابیر و تمهیدات لازم برای تغییر قیمت حاملهای انرژی کند. هرچند نباید از پیامدهای این تصمیم بر سایر بخش‌‌‌ها غفلت کرد؛ چرا که پیش از آنکه تدابیر و تمهیدات لازم برای سایر بخش‌‌‌های کشور گرفته نشده است، عجله کردن برای انجام این کار، هزینه‌‌‌های بیشتری خواهد داشت. اما درباره این موضوع، بیان نظرات مختلف و گفت‌‌‌وگو در مورد آن، ممکن است به شکل گسترده‌‌‌ای گره‌‌‌گشا شود و به تصمیمات هوشمندانه‌‌‌تری بینجامد.
کدام صنایع پیشران شدند
اوضاع کلی بورس ایران، پس از مدت‌‌‌ها روز شنبه هفته اخیر مثبت شد. به این جهت، در تاریخ 4 شهریورماه 1402، شاخص بورس به رقم یک‌میلیون و 993هزار واحدی رسید. این روند تا آخر هفته یعنی روز چهارشنبه نیز ادامه یافت و شاخص بورس طی تمام روزهای هفته مثبت بود. در روز آخر یعنی 8شهریورماه نیز شاخص بورس به کانال 2میلیون و 104هزار واحدی دست یافت. در این میان، در هفته‌‌‌ای که گذشت، صنایع حفاری، تولید کود و ترکیبات نیتروژن و چوب بیشترین بازدهی را نسبت به سایر صنایع داشتند. در مقابل، تامین سرمایه، نساجی و چاپ و نشر، کمترین بازدهی را از خود به نمایش گذاشتند. با توجه به آمار و ارقام موجود، بازدهی اسمی برای صنعت حفاری 32/ 18درصد،صنعت کود21/ 16برای صنعت چوب 12/ 15درصد بود.
در طرف مقابل، کمترین میزان بازدهی بورسی برای تامین سرمایه 04/ 0درصد، برای نساجی منفی 2درصد و برای چاپ و نشر به میزان منفی10درصد به ثبت رسید. از این‌رو جا دارد به اختلاف نسبتا بالای بازدهی میان شرکت‌های فعال بورسی، در هفته گذشته اشاره شود؛ چرا که بازدهی صنایع مختلف در بازه زمانی هفتگی با یکدیگر اختلاف داشتند. بنابراین، می‌‌‌توان این‌گونه برداشت کرد که رشد شاخص بورس، عمدتا به دلیل رشد بازدهی چند شرکت در بازار رخ داده است؛ به‌ویژه آنکه اخبار پایانی هفته پیش، اثر قابل ملاحظه‌‌‌ای بر جو حاکم بر بورس ایران داشته‌‌‌اند. یکی از خبرهای مهم، به خودروییها و آزادسازی قیمت آنها ربط پیدا می‌کند و احتمال خروج از قیمت‌گذاری دستوری، نکته قابل‌‌‌توجهی برای بازار سرمایه بوده است. در ابتدای شهریورماه و پیش از آغاز روز معاملاتی، حرف‌‌‌هایی مبنی بر آزاد شدن قیمت‌گذاری و آزادتر شدن بستر عرضه خودرو بیان شد. همچنین، علاوه بر سه صنعت یادشده به‌عنوان پربازده‌‌‌ترین‌‌‌های هفته، صنایع مخابرات، خودرو و قطعات خودرو، بعد از صنایع یادشده پربازده‌‌‌ترین‌‌‌های این هفته بودند و به ترتیب بازدهی‌‌‌های 88/ 12درصدی، 81/ 12درصدی و 69/ 12درصدی داشتند. در همین راستا، بازدهی فرآورده‌های نفتی به میزان 11/ 12درصد بوده است.
