نجفی و سازمانی که باید از نو سازمان یابد

محمدعلی نجفی، کار خود را در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آغاز کرده است؛ سازمانی که طی ۸ سال گذشته یکی از پر فراز و نشیب‌ترین سازمان‌ها بود و تغییرات عمده‌ای را از صدر تا ذیل خود تجربه کرد. حالا پس از آن ۸ سال که این سازمان عرصه‌ای برای خودنمایی‌های سیاسی بود و بسیاری از متخصصان را از خود راند، نجفی با شعاری دیگرگون گام به این صحنه گذاشته است. گرچه انتخاب او برای این سمت برخی از فعالان این حوزه را درباره متخصص نبودن وی نگران کرد، اما تاکید او در بهره‌گیری از تجارب متخصصان و کارشناسان امور به زودی از این نگرانی‌ها کاست. حالا پس از یکی دو هفته‌ای که از تصدی نجفی بر سازمان میراث می‌گذرد، او در روزهای گذشته در قالب یادداشتی بر رویکرد فرهنگی سازمان تاکید کرده است. در این یاداشت او مساله و مشکل اصلی سازمان را عدم توازن و هماهنگی سه بخش اصلی آن (میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) و همچنین کاهش منزلت یا ابهام در تعریف جایگاه این سازمان می‌داند؛ نکته‌ای که بسیاری از متخصصان و فعالان این حوزه به آن خرده می‌گیرند و نگرانند حضور همزمان سه حوزه مختلف زیر مجموعه یک سازمان، باعث شده که فعالیت‌های آنها تحت‌الشعاع یکدیگر قرار گیرد. در قسمت دیگری از یادداشت، نجفی می‌نویسد: «هر سه پاره گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی را باید به عنوان اجزای به هم پیوسته یک پیکره سازمانی «جور دیگر» ببینیم. این سه پاره به تعبیر سعدی باید سه عضوی باشند که اگر هر یک به درد می‏آیند، دیگری بی‏قرار شود». او همچنین اضافه می‌کند که در این حوزه باید از تبعیض و بخشی‌نگری دور شد و نگاهی برابر به این هرسه بخش داشت. اما آنچه در این مبحث اهمیت پیدا می‌کند نحوه برخورد رییس جدید با بخش‌های مختلف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. او معتقد است که ساختار کنونی اصلاح‌پذیر است و می‌توان با پذیرش اصل آن، اصلاحاتی را در قسمت‌های مختلف اعمال کرد. شاید بتوان گفت چالشی که حالا او با آن روبه‌رو است، عقیده برخی از متخصصان گردشگری است که می‌گویند بخش متبوعشان زیر سایه میراث و صنایع دستی قرار گرفته و اساسا این سه مقوله به هم ربطی ندارند. بنابراین در ادامه نجفی ناگزیر است درصدد رفع این چالش‌ها برآید. اما دکتر نجفی در گوشه گوشه یادداشت خود، به فرهنگی کردن فضای سازمان تاکید می‌کند و گفته که درنظر دارد از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان پلی بین صنعت و فرهنگ بهره ببرد. البته وی سابقه ایجاد شورایی را برای فرهنگ و صنعت در وزارت صنایع نیز دارد. با توجه به اینکه او با تمام قوا از غیرسیاسی کردن سازمان سخن می‌گوید، حالا می‌توان امیدوار بود که این سازمان ابزار سیاسی‌گری‌ها نشود و تنها با تکیه بر این رویکرد فرهنگی در جهت توسعه گردشگری با بهره‌گیری از میراث فرهنگی و تاریخی و همچنین صنایع دستی گام بردارد. باید پذیرفت که طی چند سال گذشته یا در جهت توسعه پایدار و رسیدن به گردشگری موثر در درآمد ملی گام چندانی برداشته نشده یا هر تلاشی در این زمینه زیر سایه سیاسی‌کاری‌ها پنهان شده است. حالا این رویکرد اگر فقط شعار نباشد، می‌تواند نویدبخش دوره‌ای جدید باشد. نجفی درخصوص گردشگری معتقد است که باید به آن از منظر «خیر» نگاه کرد و نه «خطر». او در یادداشت خود بر رهایی از نگاه افراطی یا تفریطی تاکید دارد؛ نه گردشگری را تهدیدی برای امنیت و اخلاق کشور بدانیم و نه خود را تسلیم آن کنیم. چنین دیدگاه اعتدالی البته در شعارها و برنامه‌های کلی دولت دکتر روحانی قرار گرفته است، اما باید منتظر ماند و دید آیا محقق خواهد شد یا خیر؟ رییس جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روزهای سختی را در پیش خواهد داشت. با اینکه او به عنوان مدیری توانمند شناخته می‌شود، اما همچنان این دغدغه وجود دارد که او در حوزه‌ای که تاکنون به آن ورود نداشته است چگونه عمل خواهد کرد. نجفی طی روزهای گذشته در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های خود کلیاتی از استراتژی جدید سازمان عنوان کرده است، اما به نظر می‌رسد همچنان راهکارهای سازمان برای رسیدن به اهدافش در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. وضعیت ایده‌آل از این پس این است که تجربه مدیریتی نجفی در کنار تجارب متخصصان امر قرار گیرد و راه را به سوی پیشرفت گردشگری هموار کند.