مترجم: مهدی نیکوئی* بدون داشتن جاذبه‌ها، صنعت گردشگری نیز وجود نخواهد داشت. جاذبه‌ها مولفه‌های کلیدی سیستم گردشگری هستند که قابلیت جذب افراد را به مقاصد گردشگری دارند. جاذبه‌ها بسیار متنوع بوده و در سه گروه عمده دسته‌بندی می‌شوند: ۱. جاذبه‌های گردشگری طبیعی ۲. جاذبه‌های گردشگری ساخت دست بشر ۳. جاذبه‌هایی که به منظور گردشگری ایجاد شده‌اند. جاذبه‌های گردشگری طبیعی عبارتند از: آب و هوا، سواحل، چشم‌اندازها، پوشش گیاهی و جانوری، آبشارها، دریاچه‌ها،کوهستان‌ها. جاذبه‌های گردشگری ساخت دست بشر به منظور جذب گردشگران ساخته نشده‌اند، اما این قابلیت را دارا هستند. آنها را می‌توان در سه طبقه جای داد: ۱. بناها: معماری (ساختمان‌های مدرن و تاریخی)، صومعه‌ها، کلیساها و مساجد، بناهای یادبود، قلعه‌ها، تفرجگاه‌ها، مکان‌های باستان‌شناسی، پارک‌های طبیعی، مراکز تفریحی، باغ‌ها و پارک‌ها. ۲. جاذبه‌های فرهنگی: موزه‌ها، تئاترها و مسابقات ورزشی، هنر و صنایع دستی، مذهب، تاریخ، فرهنگ عامه، جشنواره‌ها و سایر سرگرمی‌ها، اعیاد. ۳. جاذبه‌های اجتماعی: سبک زندگی مردم، گروه‌های قومیتی، زبان. جاذبه‌هایی که به صورت ویژه‌ برای اهداف گردشگری ساخته شده‌اند. از جمله: پارک‌های تفریحی یا موضوعی (مثل شهربازی‌ها)، پیست‌های اسکی، اسکله قایق‌های شخصی و تفریحی، جشن‌ها، رویدادها، مراکز توریستی. با توجه به این موضوع، می‌توان مقاصد را در یکی از سه گروه عمده جای داد. اولین گروه شامل جاذبه‌هایی است که برای اقامت طولانی‌تر در نظر گرفته شده‌اند و این قابلیت را دارند تا افراد را به یک مقصد برای چندین روز یا بیشتر جذب کنند؛ سواحل یک نمونه از این دسته است. این جاذبه‌ها باید گیرایی لازم را داشته باشند یا دارای مولفه‌های جذاب گوناگونی برای راضی کردن گردشگران در برخی از زمان‌ها باشند. گروه دوم شامل جاذبه‌های مسیرهای تورگردی است که شامل ترکیبی از چندین جاذبه در موقعیت‌های گوناگون هستند؛ که این جاذبه‌ها لزوما از یک نوع نیستند. نمونه‌های معمول برای این مورد عبارتند از: یونان کهن، مصر باستان، شهرهای هنری ایتالیا، تور شکوفه‌های گیلاس در ژاپن، سنگلاخ‌های کانادا، تورهای دریاگردی و بسیاری موارد دیگر. دسته سوم شامل جاذبه‌های توقفگاهی می‌شوند که مکان‌هایی جذاب برای بازدید بوده که در سر راه مقاصد گردشگری اصلی وجود دارند. مولفه دیگر عرضه گردشگری تسهیلات یا خدمات گردشگری است که به نام روساخت‌های عرضه نیز شناخته می‌شوند. تا زمانی که جاذبه‌ها گردشگران را به خارج از منزل هدایت می‌کنند، تسهیلات نیز به آنها در این مورد خدمات می‌دهد. تسهیلات بیش از آنکه مشوقی برای گردشگری باشند، از توسعه گردشگری پشتیبانی می‌کنند. در نهایت فقدان تسهیلات امکان بهره‌برداری از توسعه گردشگری را از بین می‌برد. مولفه اصلی تسهیلات گردشگری بخش اقامتی است. برای داشتن گردشگری موفق، اقامتگاه‌ها باید از نظر کمی و کیفی برای تامین نیازهای مسافرانی که به مقاصد گردشگری می‌رسند، در دسترس باشند. برای توسعه، پیش از هر اقدام باید به وضعیت اقامتگاه‌ها رسیدگی کرد. در کنار اقامتگاه‌ها، در هر مقصدی نیاز به خدمات غذایی و آشامیدنی احساس می‌شود؛ همانند رستوران‌ها و کافه‌ها. خدمات غذایی و اقامتگاه‌ها، روی هم رفته بخش مهمی - غالبا بیش از ۴۰ درصد - از مخارج گردشگری را دربرمی‌گیرند. خدمات زیاد دیگری مورد نیاز مسافران است. طیف گسترده‌ای از خدمات شامل فروشگاه‌ها، خدمات سلامتی، داروخانه‌ها، بانک‌ها، آرایشگاه‌ها، تئاترها، سینماها، تعمیرگاه‌ها، خدمات تفریحی، ورزشی و غیره به همان اندازه که به ساکنان محلی خدمات ارائه می‌دهند، در اختیار گردشگران نیز خواهند بود. زیرساخت‌ها سومین ستون عرضه گردشگری هستند. به صورت سنتی، یک مقصد بین زیرساخت‌های حمل‌ونقل در مقصد و تسهیلات عمومی ساخته شده است. مهم‌ترین عوامل گروه اول عبارتند از: جاده‌ها، خطوط راه‌آهن، خدمات حمل و نقل برای تورهای بازدید، فرودگاه‌ها، پایانه‌های تورهای دریایی، لنگرگاه‌ها، شبکه حمل و نقل محلی، تاکسی‌ها و پارکینگ‌ها. همچنین برای عملکرد یک مقصد وجود تسهیلات عمومی مانند برق، آب، خدمات سلامتی، ارتباطات، شبکه‌ها، شبکه دفع فاضلاب و زباله و غیره ضروری است. با وجودی که می‌پنداریم تمامی مقاصد واجد این تسهیلات عمومی هستند، اما باید با کمال تاسف گفت که بسیاری از مقاصد فاقد آنها بوده و ساکنان و مسافران به یک اندازه از نبود آنها رنج می‌برند. در مقایسه با دو مولفه اول، زیرساخت‌ها نه تنها برای ما کسب درآمد نمی‌کنند، بلکه هزینه‌هایی نیز تحمیل می‌کنند. این هزینه‌ها باید با منافع توسعه گردشگری مقایسه شوند. طبیعتا تسهیلات زیرساختی به ندرت فقط برای گردشگران توسعه می‌یابند؛ ساکنان محلی نیز به چنین تسهیلاتی نظیر آب، برق و ارتباطات نیاز دارند. *nikoueimahdi@gmail.com