ژنو3 پیمانی برای گردشگری
گروه گردشگری- بحث اطمینان از امنیت کشور مقصد و اعتماد به آن عامل اساسی در جذب گردشگران و سرمایه‌گذاران به آن کشور است و این مهم نیز در گرو سیاست خارجی و مهارت و البته شفافیت بازیگردانان این عرصه است. این امنیت، معنی گسترده‌ای از امنیت جانی، تا امنیت ذهنی و مالی گردشگران و سرمایه‌گذاران را شامل می‌شود.
زمانی این احساس ناامنی ناشی از عوامل عینی مانند جنگ یا تروریسم سازمان‌یافته است و زمانی هم بر سر سازش‌ناپذیری و ناهمخوانی با جوامع بین‌المللی و توافقات جهانی، که تحت تاثیر رسانه‌ها، تبلیغات و بعضا سیاه نمایی‌هایی ممکن است بر شدت تاثیر عامل اخیر افزوده شده و صنعت گردشگری کشوری را فلج کند. ناگفته واضح است که نقطه مقابل آن یعنی سعی در اعتماد‌سازی و بازگشت به عرصه بین‌المللی و تطابق با حداقل استانداردهایی که وجود دارد، موجب برداشتن موانع عینی و ذهنی و آشتی گردشگران می‌شود.
آثار روانی لغو تحریم
توافق ژنو ۳ از جمله رویدادهایی نادر در سیاست خارجی ایران در سال‌های اخیر است که دستاوردهای احتمالی آن اثر قابل ملاحظه‌ای بر رونق بخش گردشگری ایران خواهد گذاشت. حسین مرعشی رییس اسبق سازمان میراث فرهنگی در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد»، این رویداد را نقطه عطفی برای سیاست خارجی ایران و برای گردشگری آن می‌داند و می‌گوید: «به‌رغم اینکه وزیر امور خارجه و سایر مقامات اصرار دارند که بگویند تازه گام اول برداشته شده و راه سختی در پیش است اما به نظر من آنچه اتفاق افتاد بخش دشوار کار بود. این توافق ایران را از آن بن بستی که همه بخش‌های اقتصادی و از جمله گردشگری را به وضعیتی بدی کشانده بود، رها خواهد کرد و نقطه عطفی در رونق بخش‌های مختلف تجاری سیاسی و البته در حوزه گردشگری خواهد بود. گردشگری حوزه حساسی است و به کوچک‌ترین ناامنی واکنش نشان می‌دهد. کسی حاضر نیست تعطیلات خود را در محیطی ناامن یا محیطی که تصور می‌کند ناامن است بگذراند؛ شرایطی که پیش از این به دلایل مختلف تصویر غالب از ایران در ذهن گردشگران بود و ما را در این حوزه به انزوا می‌کشاند.»
وی درباره اثر تغییر رویکرد دولت‌ها و بالطبع ملت‌های آنها بعد از تحولات اخیر کشورمان می‌گوید: «۵۰ هیات خارجی در مراسم تحلیف رییس‌جمهور شرکت کردند و این به معنی اعتماد این دولت ها به ایران و رونق گرفتن دوباره عرصه‌های صنعت و تجارت و گردشگری است. من به جرات می‌توانم بگویم که اگر روابط با روال فعلی پیش برود، گردشگری ایران بالای ۵۰ درصد رشد را برای پنج سال آینده و بعد از آن حداقل ۳۰ درصد رشد سالانه به طور ثابت خواهد داشت.»
آثار عینی پیمان ژنو۳
از سوی دیگر مرعشی عدم اصطکاک در حوزه سیاست خارجی را پیش نیاز هر اتفاق عمده ای که قرار باشد در حوزه گردشگری رخ دهد، می‌داند و می‌گوید: «ژنو ۳ موجب تسهیل امر جلب اعتماد شده و به این ترتیب بعد از عبور از این مرحله و رسیدن گردشگر به آستانه درهای کشورمان، توپ در زمین سازمان میراث و بخش خصوصی است. دولت مسوولیت خود را دست کم در حوزه سیاست خارجی با رفع موانع و فراهم آوردن زمینه برای اقدام بخش خصوصی فراهم کرده و از این به بعد، دیگر برعهده خود بخش خصوصی است؛ البته با مدیریت و نظارت آقای نجفی و مجموعه تحت نظرشان.» او اضافه می‌کند: «با این روند ما احتمالا در بهار آینده موجی از ورود گردشگران خارجی را خواهیم داشت و این در حالی است که مثلا در اصفهان که به طور طبیعی حتما یکی از مقاصد این گردشگران است‌ هتل کافی نداریم. بخش خصوصی می‌تواند از عواید این توافق برای بستن قرارداد با شرکت‌های خارجی و اجرای پروژه‌های مشترک با آنها برای تکمیل زیرساخت‌ها و بهره برداری از آنها سود ببرد. البته این شامل همه زیر ساخت‌های مرتبط با این حوزه از پروژه‌های عمرانی تا امور حمل‌ونقل و جاده‌سازی و... می‎شود.»
تحول صنعت هوایی
آنچه در پی تغییر این رویکرد و جلب اعتماد می‌آید به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر حوزه میان بخشی گردشگری موثر است به عنوان مثال، با برداشتن تحریم‌ها از قطعات هواپیماها و یا برقراری پروازهای مستقیم با بسیاری از کشورها تحول عمده‌ای در بخش حمل و نقل خواهیم داشت. در پی توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ در ژنو، ایران می‌تواند به قطعات هواپیماهای مسافری دسترسی داشته باشد و بر اساس این توافق‌نامه با تعمیرات مربوط به ایمنی و بازرسی‌های داخل ایران، برای برخی از ایرلاین‌های ایرانی موافقت شده است. رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری، حمیدرضا پهلوانی در گفت‌وگویی با «ایسنا» اظهار می‌کند: «در زمان تحریم‌ها مجبور بودیم برای کسب ایمنی هواپیماها هزینه‌ زیادی را صرف کنیم و با توجه به اینکه شرکت‌های هواپیمایی باید همه پارامترهای مشخص شده سازمان هواپیمایی را برای تامین امنیت رعایت می‌کردند، هزینه و زمان زیادی برای این کار صرف می‌شد.» وی می‌افزاید: «ایرلاین‌ها برای تامین قطعات مصرفی مورد نیاز خود ممکن بود، چندین کشور را دور بزند تا بتوانند قطعات را تهیه کنند، ولی به دنبال این توافق هزینه‌های جاری برای ایرلاین‌ها کاهش خواهد یافت.»
پهلوانی با تاکید بر اینکه شرکت‌های هواپیمایی به جای صرف هزینه‌های زیاد برای پیدا کردن قطعات مورد نیازشان می‌توانند تلاش خود را برای افزایش تعداد هواپیماها از نظر کمی و کیفی متمرکز کنند، تصریح می‌کند: «از سوی دیگر ایرلاین‌ها برای تامین امنیت خود از این پس می‌توانند با هزینه‌ کمتر و فرآیند زمانی کوتاه‌تری به اهداف خود برسند.» وی همچنین ادامه می‌دهد: «بر اساس مطالعاتی که در سال گذشته برای خرید هواپیماها انجام شد به این نتیجه رسیدیم که حداقل یک دهم قیمت کارخانه‌ای هواپیماها را باید به عنوان مبلغی مازاد برای خرید پرداخت می‌کردیم، اما با شرایط فعلی این موضوع کنسل شده و از طرفی ارتباط ما با کارخانه‌های سازنده نیز بدون واسطه انجام می‌شود که همین موضوع بسیاری از هزینه‌ها را کاهش داده و در مدت زمان کمتری به نتیجه می‌رسیم.» رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری تاکید می‌کند: «با این فرآیند قطعا برآورد هزینه‌های جاری ایرلاین‌ها تسهیل و شفاف‌تر می‌شود و شرکت‌های هواپیمایی در دامنه‌ مناسب‌تر و در فضای رقابتی بهتری می‌توانند فعالیت کنند.» ناگفته پیدا است که حمل و نقل یکی از زیرساخت‌های اساسی مرتبط با گردشگری است و رشد آن یعنی فراهم آوردن مقدمات لازم برای رشد و رونق گردشگری.
امنیت و اعتماد غنیمتی بود که سیاستمردان از ژنو ۳ برای گردشگری ایران به ارمغان آوردند؛ همان گمشده گردشگری که نبود آن طی این سال‌ها موجب می‌شد تلاش معدود دلسوزان این حوزه، یا به بار ننشیند یا بسیار کم‌ اثر جلوه کند. حال با تکمیل این روند و بهره بردن تمام و کمال از آنچه روی داد، می‌توان پیمان ژنو ۳ را به پیمانی برای گردشگری تبدیل کرد.