کاروانسرای میاندشت استراحت در اقامتگاه 400 ساله

گروه گردشگری، فاطمه باباخانی: کاروانسرای میاندشت با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال در هفت فرسخی شهر میامی و در ۱۰۰ کیلومتری شهرستان شاهرود واقع شده است. این کاروانسرا با مساحتی حدود ۲۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع بزرگ‌ترین مجموعه کاروانسرایی ایران محسوب می‌شود و در آن سه کاروانسرا به چشم می‌خورد: یک کاروانسرای عباسی با مساحتی معادل ۲۵۰۰ متر مربع که به صورت چهار ایوانی ساخته شده و دو کاروانسرا که در دوره قاجاریه به دست حسین خان نظام‌الدوله در ابعادی معادل ۱۰ و ۸ هزار متر مربع ساخته شده‌اند؛‌ در این کاروانسرا علاوه‌بر رواق‌ و اتاق‌های متعدد سه آب انبار و یک حمام نیز تعبیه شده است.

از نوروز سال ۱۳۹۳ این کاروانسرا با مدیریت حمید مختاریان به عنوان یک اقامتگاه مورد بهره‌برداری قرار گرفته و در آن امکانات لازم برای اسکان و پذیرایی از گردشگران و مسافران فراهم شده است. مختاریان که فارغ‌التحصیل معماری است و در یک خانواده دوستدار هنر زندگی می‌کند تلاش کرده است با رعایت تمام ملاحظات این کاروانسرا را به مکانی راحت برای گردشگران و زائران امام هشتم تبدیل کند.

اما راه‌اندازی یک مرکز اقامتی در یک اثر تاریخی کار آسانی نیست و بسیاری از ملاحظات را باید برای حفاظت از آن لحاظ کرد. مختاریان در این باره گفت: ما نمی‌توانیم دیواری از این بنا را سوراخ کنیم یا بر اساس نیازهای امروز آن را تجهیز کنیم.

به عنوان مثال نصب روشویی یا راه‌اندازی سرویس‌های بهداشتی در اتاق‌ها برای ما غیرممکن است و از این جهت ما در تلاش هستیم حمام قدیمی کاروانسرا را مرمت و آن را برای استفاده گردشگران تجهیز کنیم.

قرار گرفتن روشویی رستوران در زیرزمین برای رعایت این ملاحظات از دیگر مواردی بود که مختاریان به آن اشاره کرد و افزود: ما نباید کمترین تغییری را برای حفظ این اثر تاریخی بدهیم و مسافر یا گردشگر برای حفظ این اثر برای نسل‌های آینده باید از تجهیزات بهداشتی واقع شده در زیرزمین استفاده کند. تامین آب شرب و گاز از شهرستان شاهرود از دیگر مواردی بود که به واسطه فاصله ۱۰۰ کیلومتری کاروانسرا از این شهرستان، مختاریان به عنوان مشکلات کار خود برشمرد. بادهای موسمی که در این منطقه می‌وزند هم موجب شده‌اند تا برای حفاظت از گرد و غبار و خاک ملاحظات ویژه‌ای برای نظافت از وسایل کاروانسرا به‌ویژه اسباب پذیرایی لحاظ شود؛ مختاریان برای تامین این ملاحظات معتقد است باید نیروی کار حرفه‌ای و متخصص استخدام کرد، هر چقدر که گران‌تر بوده یا از فاصله دورتری از کاروانسرا ساکن باشند؛ در حال حاضر تعداد افراد شاغل در کاروان‌سرای میاندشت ۱۵ نفر است که در ایام پیک سفر نظیر نوروز به ۳۵ نفر نیز می‌رسند.

در گذشته دور تعداد افرادی که می‌توانستند در این کاروانسرا اقامت داشته باشند به ۲۰ هزار نفر می‌رسید اما در حال حاضر کاروانسرای میاندشت توانایی پذیرایی از ۷۰ تا ۸۰ نفر را دارد که برای آنها امکاناتی نظیر اقامت در اتاق‌های دو تا سه تخته و بیتوته در زیر سایه رواق‌ها، تورهای تخصصی صحرانوردی، رمل‌های ماسه‌ای و حیات‌وحش، شترسواری و پیمایش صحرا، بازارچه صنایع دستی، رصد ستارگان، عکاس‌خانه و گالری هنری مهیا است؛‌ منتها برخی از این امکانات تنها در ایام پیک سفر به گردشگران و زائران یا به سفارش تورهای گردشگری عرضه می‌شود.

چایخانه این کاروانسرا از دیگر جذابیت‌های کاروانسرای میاندشت است که در آن انواع دم‌نوش‌ها عرضه می‌شود. رستوران کاروانسرا هم جایی است که شما می‌توانید انواع غذاهای سنتی ایران را با شیوه پخت شاهرودی تجربه کنید. چلوگوشت، جوجه کباب، خورشت سبزی (قورمه سبزی)، خورشت قیمه، کشک بادنجان، سبز‌ی‌پلو با ماهی و کتلت از جمله این غذاها هستند، اما چنانچه تور یا آژانس گردشگری به مدیریت کاروانسرا سفارش غذای شاهرودی بدهد، می‌توان مزه غذاهایی نظیر ته‌چین اسفناج و... را نیز چشید؛‌ این غذا به‌ویژه برای کسانی که ذائقه ترش دارند توصیه

می‌شود.

مواد اولیه برای غذاهای کاروانسرای میاندشت از شهر و روستاهای اطراف آن تامین می‌شود؛ آنها نان، ‌گوشت و اقلامی از این قبیل را از میامی و بیارجمند تهیه می‌کنند، اما برای تهیه وسایل تخصصی‌تر و لازم ناچارند آنها را به فروشندگان شاهرودی سفارش دهند. بنابراین چنانچه شما کاروانسرای میاندشت را برای اقامت خود در نظر بگیرید می‌توانید طعم یک غذای محلی را بچشید در عین اینکه مدیریت تلاش کرده است تمام اصول بهداشتی را نیز در نظر

بگیرد.

مختاریان درباره بهترین زمان برای اقامت در این کاروانسرا نیز اظهار کرد: با توجه به قرارگیری کاروانسرا در میانه راه شاهرود و مشهد، به شکل چهارفصل از آن استفاده می‌شود و مسافران و آژانس‌ها می‌توانند آن را به عنوان یک گزینه ایده‌آل برای زدودن خستگی سفر تا رسیدن به سبزوار و نیشابور یا اقامت در آن به عنوان تجربه سبکی از زندگی که در گذشته‌های این مرز و بوم رایج بوده

در نظر بگیرند.

Fateme.babakhani60@gmail.com