اقتصاد ایران

گروه محتوا: در اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری در حوزه زمین و مسکن به دلیل تورم بالا سبب شده قدرت خرید خانواده‌ها را متناسب با تورم حفظ کند. زمین به‌عنوان یک منبع اصلی و تجدیدناپذیر در توسعه پایدار شهری و تولید مسکن محسوب می‌شود. از این نظر مدیریت زمین برای کنترل قیمت و توزیع عادلانه آن امری ضروری است.

عدالت اجتماعی از مفاهیم مهم در جامعه ایرانی است. یکی از نقاط تحریک‌پذیر اقتصاد ایران در دوران معاصر وضعیت طبقات در جامعه و ضریب جینی بوده است. فراز و فرود شکاف طبقاتی و وضعیت معیشت مردمان در این روزگار در مرکز گفتمان حاکم بر جمهوری اسلامی قرار گرفته است. اگر امروز وعده و وعید‌های اقتصادی در میان مردم شنیده می‌شود و مورد توجه مثبت یا منفی قرار می‌گیرد همگی از احساس بی عدالتی ای برمی خیزد که این سالیان خود را قربانی آن دانسته‌اند. به نمایش درآمدن شکاف طبقاتی و سبک‌های مختلف زندگی وسیله‌ای شده تا…

صنعت پخش در ایران در خلال دهه‌های متمادی توانسته نقش بسیار مهمی در اقتصاد ایران ایفا کند به طوری که امروزه ۱۰۰درصد توزیع کالاهای دارویی و ۹۰درصد کالاهای FMCG را برعهده دارد و در عین حال ۹درصد از جی دی پی کشور را نیزدر اختیار دارد. برای اینکه بدانیم این رقم چه معنایی دارد باید گفت سهم بخش کشاورزی از جی دی پی کشور رقمی معادل ۱۱درصد است که نشان می‌دهد صنعت پخش چه جایگاه مهمی در اختیار دارد. در گفت‌وگو با احمد شیروانی، دبیر انجمن ملی صنعت پخش کشور به بررسی چالش‌هایی پرداخته‌ایم که این صنعت با…

دنیای‌اقتصاد: خبرساز شدن تصویری از یک گردشگر روس با کیسه‌ای پر از دسته‌های اسکناس ریال، بار دیگر جای خالی اسکناس درشت در اقتصاد ایران را به سیاستگذار یادآوری کرد. البته باید توجه کرد این موضوع منافاتی با ضرورت مهار تورم به‌عنوان یک اولویت برای سیاستگذار ندارد، اما به نظر می‌رسد با کاهش ارزش ریال، انتشار اسکناس‌های جدید که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب می‌شود. از سوی دیگر می‌توان با اطلاع‌رسانی بیشتر، استفاده از کارت‌های اعتباری مخصوص گردشگران را هم رواج داد.

اکوایران: صالحی اصفهانی*:‌ ایران، عراق، مصر، فلسطین، و اردن کمترین میزان مشارکت زنان در بازار کار را دارند. چرایی پایین ماندن مشارکت زنان به سوال مهمی در مورد اقتصاد ایران تبدیل شده‌است. در این مقاله، نظریات عمده‌ای را که برای پاسخ به این سوال مطرح شده به اجمال مرور می‌کنیم.

اقتصاد، علمی است سهل و ممتنع. سهل از این جهت که برای بسیاری از پدیده‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مدل‌های مشخص و روشنی دارد و می‌تواند درخصوص کنش و واکنش عوامل موثر در هریک از رویدادهای ملموس زندگی بشر، پیش‌بینی‌های دقیق و مشخص ارائه کند و ممتنع از آن جهت که گاه بسیاری از فارغ‌التحصیلان بلندپایه این رشته در تحلیل مسائل ساده اقتصادی به بیراهه می‌روند؛ خطایی که می‌تواند از طریق سیاستگذاری‌های اشتباه، تاوان سنگینی را بر جامعه تحمیل کند.

«تناقض» بهترین واژه برای تعریف بخش مهم حیات فرهنگی - اجتماعی ما در ایران است. وضعیتی که این ‌روزها به جاهای دیگر هم سرایت کرده و به بخش مهمی از مشغله صنعتگران بدل شده است. صنعتگران هم جز دست‌وپنجه نرم کردن با آن کاری از دستشان برنمی‌آید. شوربختانه اقدامات دولتی هم این وضعیت را تشدید می‌کند. چرا؟ سعی دارم اینجا بخشی از آن را بازگو کنم. در ادبیات جدید سیاستگذاری اقتصادی، توسعه زنجیره تامین مستقل در کشور اهمیت بالایی دارد. چیزی که سال‌ها در ایران شعار سیاستگذاران بوده، حالا در دو سال اخیر به محور…

اقتصادآنلاین: برات الکترونیکی سبب می‌شود که تجارت نقد به مدت‌دار تبدیل شود؛ به نحوی‌که این رویه به نفع اقتصاد کشور است. سال گذشته بسیاری از فعالان اقتصادی از کمبود نقدینگی برای تامین نیاز‌های واحد تولیدی خود رنج می‌بردند. در واقع، سیاست‌هایی در راستای کنترل تورم، زمینه کاهش نقدینگی را فراهم کرده بود، اثرات خود را در واحد‌های تولیدی به جا‌ گذاشته و برخی مضیقه‌ها را برای آنها در حوزه تامین مالی فراهم آورده بود. حالا دولت با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت داده تا شعار سال را محقق کند و بتواند چرخ تولید را بیشتر به…

در پی درک عمیق از چالش‌های اقتصادی کشور و با هدف ریشه‌کنی تورم و رکود حاکم، از چندین سال پیش تصمیم به توسعه یک مدل تعادل عمومی موسوم به DIGNAR-MTFF گرفتم که مختص سیاستگذاری در اقتصاد ایران و سایر ملل دارنده منابع نفتی است.

دنیای اقتصاد: یک پژوهش جدید درباره ریشه‌ها و ویژگی‌های تورم در ایران، بازیگران اصلی این پدیده مزمن را معرفی کرد. این مطالعه نشان می‌دهد که از میان تکانه‌های تحریمی و تکانه‌های پولی، تحریم‌ها اثر ماندگارتری بر افزایش تورم در اقتصاد ایران دارند. علت این امر به این نکته بازمی‌گردد که تکانه خارجی از سه کانال انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می‌گذارد؛ درحالی‌که اثر تکانه پولی فقط محدود به کانال تقاضا است. در همین ارتباط، احمدرضا جلالی‌نائینی، اقتصاددان، در ارائه آخرین مطالعه خود بر این نکته تاکید کرد…

دنیای اقتصاد-کیوان حسین‌وند: در قسمت پیشین با تیتر «تفسیرهایی درباره نفرین منابع در ایران» به این موضوع پرداخته شد که چگونه برخی کشورها در استفاده از رانت‌های ناشی از منابع طبیعی، دچار مشکل می‌شوند و برخی دیگر با همان منابع، قادر بوده‌اند که از مواهب آن به بهترین شکل برخوردار شوند و دچار نفرین آن نشوند. در این مقاله ضمن تقسیم‌بندی کشورها به سه گروه شامل کشورهای دارای منابع طبیعی بالا، کشورهای دارای منابع طبیعی اندک و کشورهای بدون منابع طبیعی قابل توجه، مشاهده شد که رفتار و عملکرد مشخصی میان حجم منابع و تولید ناخالص کشورها…

سیاستگذاری عمومی آدابی دارد که ‌رعایت نکردن آنها موجب کم‌‌‌اثر شدن یا انحراف اقدامات دولت می‌شود و نه‌تنها گره از کار فروبسته جامعه در هر یک از حوزه‌‌‌های اجرایی باز نمی‌‌‌کند، بلکه از کانال مقررات و قوانین به قاطبه جامعه فشار بالایی وارد می‌کند. اندکی آشنایی با فضای اقتصاد ایران و نحوه سیاستگذاری در این بخش طی دهه‌‌‌های اخیر نشان می‌دهد که کسب‌وکارها به‌شدت از نحوه تنظیم‌‌‌گری و سیاستگذاری دولت دل‌‌‌آزرده‌‌‌اند. اصطلاح «قوانین خلق‌‌‌الساعه» که ناشی از تزریق یک‌باره حجم عظیمی قانون و مقرره به…

حال و روز بسیاری از شاخص‌های اقتصادی خوب نیست و این امر بیانگر ضرورت برنامه‌ریزی مشخص اقتصادی برای مهار شاخص‌های آسیب‌زای اقتصادی در سال‌جاری است که در نهایت بار آثار ناشی از نگرانی‌های اقتصادی را از دوش مصرف‌کنندگان و فعالان بخش خصوصی برمی‌دارد.

تحریم؛ قصه‌ای که برای دیروز و امروز نیست. حداقل بیش از یک دهه است که تحریم در ایران جدی‌تر شده و سال به سال هم که می‌گذرد، پیکره اقتصاد ایران را نحیف‌تر می‌کند؛ هر چند ریشه‌های محکم پتانسیل‌های خدادادی که راه درازی هم برای به فعلیت رسیدن کامل دارند، اجازه نداده است که درخت اقتصاد و تجارت ایران بر زمین بیفتد.

طبق آخرین آمار قابل دسترسی از بانک‌مرکزی، تورم سالانه در سال ۱۴۰۰ کمی بیش از ۴۶درصد بوده است. در چند سال اخیر تورم فزاینده به حقیقتی پنهان‌ناپذیر در اقتصاد ایران تبدیل شده است که گریبانگیر زندگی روزمره مردم است. عوامل متعددی را می‌توان به عنوان دلایل تورم نام برد که بررسی آنها مستلزم نگاهی عمیق به رابطه اجزای مختلف اقتصاد کشور است که از حوصله این متن به دور است. اما می‌توان بررسی توصیفی از روند تورم در چند سال اخیر داشت و با استفاده از آن، تصویری، اگرچه ناکامل ولی گویا، از آینده تورم در ایران…

پرهام پهلوان: تورم، عبارتی است که نه‌تنها از ادبیات اقتصاد و جامعه ایران دور نمی‌شود، بلکه هر روز کورتر از گره‌‌‌های قبلی می‌‌‌شود و در حالت بدبینانه اقتصاد ایران را وارد دور و تسلسل قیمتی تلخی کرده است. تورم و انتظارات تورمی، توانایی پیش‌بینی‌پذیری را از بنگاه‌‌‌ها و کسب‌وکارها گرفته و بر بی‌‌‌ثباتی فضای اقتصاد کشور افزوده است. در شرایطی که اکثر کارشناسان اقتصادی به این باور رسیده‌‌‌اند که دستیابی به یک راه‌حل داخلی اقتصادی برای پایان دادن به تورم غیر‌ممکن است و تا زمانی که ارتباط سیاسی کشور با دنیا بهبود…

نرخ بهره که در اقتصاد متعارف حاضر به عنوان قدرتمندترین ابزار سیاست‌‌‌ پولی بانک‌های مرکزی شناخته می‌شود، تاریخی بسیار طولانی دارد که نقطه عطف آن به قرون وسطی برمی‌‌‌گردد؛ زمانی که حساسیت‌‌‌های فراوان نسبت به نرخ بهره از ناحیه‌‌ ساختار مبتنی بر مسیحیت حاکم بر دنیای غرب، ممانعت از دریافت نرخ بهره را به همراه ‌‌‌داشت.

با وجود ادامه تحریم‌ها، در طول دو سال‌گذشته دولت حدود ۱۱.۶میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مصوب خارجی داشته که از این مقدار، ابرپروژه‌های صنعت نفت و گاز با ۴.۸میلیارد دلار سهمی بیش از ۴۱‌درصدی در جذب سرمایه‌‌‌‌‌ خارجی را به خود اختصاص داده‌است. به گزارش «شانا» صنعت نفت در صورت تکمیل زنجیره ارزش می‌تواند درآمد بالایی را برای هر کشوری به‌همراه داشته‌باشد، با این‌حال این صنعت در سراسر دنیا، صنعتی به‌‌‌‌‌شمار می‌رود که نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است، زیرا افزون بر استفاده از تجهیزات گران‌‌‌‌‌قیمت در…

آنچه امروز در صحنه اقتصاد کشور شاهد آن هستیم نتیجه شرایط گذشته و تصمیماتی است که در مواجهه با آن شرایط اتخاذ کردیم. هر چه با دسترسی به اطلاعات بیشتر و قابل‌اتکا‌تر و با دانش بالاتر بتوانیم تصمیمات بخردانه‌تری بگیریم، پیامدهای بهتری در انتظار ما و اقتصاد کشور خواهد بود. بر همین اساس می‌توان استدلال کرد که امروز هرچه با آگاهی بیشتر از روند تحولات و رویدادهای اقتصادی با تکیه بر دانش بالاتر بتوانیم تصمیم‌گیری کنیم، آینده بهتری برای خود و کشورمان رقم خواهیم زد.

سال۱۴۰۳ برای فعالان اقتصادی بخش خصوصی، بر حسب اندازه و الگوی کسب‌وکار بنگاه، مسائل مختلف موضوع توجه و نگرانی خواهد بود؛ اما گمان می‌کنم موضوع مورد اطمینان و مشترک، در میان همه فعالان اقتصادی و شاید باید گفت در میان همه ناظران عاقلی که تحولات کشور را در سال‌های اخیر تعقیب می‌کنند، این است که مسائل اقتصادی اصلی و کلیدی ایران، راه‌حل‌های غیراقتصادی دارد و البته امید چندانی به کنش و اعمال اراده سیستماتیک برای حل این مسائل وجود ندارد. متناسب با این وضعیت، برای فعالان بخش‌های مختلف اقتصاد ایران، نه…

در تاریخ اقتصاد معاصر ایران تاثیر دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بسیار زیاد است. دورانی که با صنعتی شدن و افزایش تولیدات صنعتی در دهه ۴۰ آغاز شد و به بالا رفتن قیمت نفت و صادرات نفتی در اوایل دهه ۵۰ و دست‌آخر به انقلاب ۱۳۵۷ منجر شد. اقتصاد ایران در طول تاریخ خود تا پیش از دوران مدرن، اغلب کشاورزی بوده است با صادراتی که از همین شیوه تبعیت کرده، از محصولاتی همچون ابریشم و گندم تا پنبه و کتان و منسوجات. نفت اما تمام معادلات را به هم ریخت و برای همیشه تاریخ ایران را دستخوش تغییر کرد. بشکه‌های براقی که نوسان…

دنیای اقتصاد: اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر با انبوهی از معضلات دست و پنجه نرم می‌کند که اغلب بدون هیچ راهکاری تداوم یافته است. از سوی دیگر، نقشه راهی برای اصلاحات اقتصادی در بسیاری از موارد وجود ندارد. هفته‌نامه «تجارت‌فردا» در شماره این هفته خود به بررسی نقش گروه‌های ذی‌نفع در تداوم ناکارآمدی اقتصاد ایران پرداخته است. ذی‌نفعانی که بسیاری با پرچم عدالت‌خواهی، به دنبال کسب منافع شخصی و گروهی هستند و یکی از موانع اصلی به سرانجام نرسیدن اصلاحات اقتصادی محسوب می‌شوند.

دنیای اقتصاد-گروه اقتصاد بین ‏الملل: تازه‌ترین گزارش بانک جهانی درباره وضعیت اقتصاد ایران حاکی از آن است که رشد اقتصادی متکی بر درآمدهای نفتی در سال۱۴۰۲ تداوم پیدا کرده است. این روند به بازگشت نرخ اشتغال به سطوح پیش از همه‌گیری کرونا کمک کرده است. با این حال، نرخ تورم با وجود اتخاذ سیاست پولی انقباضی کماکان بالا مانده است. این امر تا حدی به‌دلیل وجود انتظارات تورمی بوده است. براساس گزارش این نهاد بین‌المللی، چالش‌های ساختاری دیرپا که به علت تحریم‌های اقتصادی، افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک و تغییرات اقلیمی وخیم‌تر شده‌اند، چشم‌انداز…

اوراق مبادله انتشار کربن در زمره ابزارهایی است که راه را برای مهار آلودگی هوا در کشور از طریق تحریک انگیزه تولیدکنندگان آلاینده باز می‌کند. با این حال پرسش اساسی درباره ایران این است که عمده آلایندگی اقتصاد ایران از ناحیه مصرف‌کنندگان گاز طبیعی منتشر می‌شود که عمدتا به عنوان سوخت پاک شناخته می‌شود. گاز طبیعی از جمله سوخت‌‌‌های فسیلی است که در سال‌های اخیر در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ زیرا سوختی پاک، ارزان و دارای آلودگی کمتری نسبت به نفت و زغال‌سنگ است و پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت…

دنیای اقتصاد: ظهور نوساناتی در اقتصاد، یکی از نتایج طبیعی بروز ریسک‌های سیاسی است و این موضوع در همه اقتصادها صادق است. اقتصاد ایران نیز پس از اقدام تنبیهی ایران علیه اسرائیل از این موضوع مستثنی نبوده است. در چنین شرایطی دو سناریو پیش روی اقتصاد است؛ یکی انتظار برای تحولات آتی منطقه و دیگری، تخلیه ریسک‌هایی که به‌وجود‌ آمده است. با این حال، رصد تحولات روز گذشته، حاکی از آمادگی بازارها برای بازگشت بر مدار ثبات و آغاز حاکم شدن آرامش بر فضای اقتصاد است.

دنیای اقتصاد: اتاق بازرگانی تهران در گزارشی تحول دیجیتال در بخش‌های صنعتی را با استناد به نمونه‌های عینی کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بررسی کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که صنایع می‌توانند از هوش مصنوعی برای سلامت و ایمنی، کیفیت، تعمیر و نگهداری، فرآیند تولید، زنجیره تامین و مدیریت انرژی در کسب‌وکارشان استفاده کنند. همچنین یک فعال حوزه اقتصاد دیجیتال نیز به کسب‌وکارها و مدیران پیشنهاد می‌کند که به هوش مصنوعی به چشم ریسک نگاه نکنند و از مزایای آن برای رقابت و ورود به بازارهای جدید استفاده کنند.

سیاست موضوعی ساده و احساسی نیست که با منطق صفر و صد و متغیرهای ساده قابل حل باشد. سیاست در موضوعات دیپلماتیک، امنیتی، سیاستگذاری داخلی و خارجی متغیرهای چند بعدی و سطح پیچیده‌ای دارد که گاهی آنچه به ظاهر درست می‌آید، قابل اجرا نیست و در صورت اجرا، دولت‌کشور با بحران‌های پی در پی روبه‌رو خواهد شد.

گرچه غالب اقتصاددانان کشور پذیرفته‌اند که تغییرات حجم پول یا به بیان دقیق‌تر تغییرات حجم نقدینگی فراتر از توان تولید اقتصاد (مستقل از اینکه این رشد نقدینگی چگونه شکل گرفته است) عامل اصلی ورای شکل‌گیری و تداوم تورم بالای اقتصاد ایران است، اما متداول است که در نشست‌های اقتصاددانان، عده قلیلی هم هستند که چنین باور ندارند و به موضوعاتی مانند مشکلات ساختاری (که البته نمی‌دانم این مشکلات ساختاری چرا در افغانستان وجود ندارد و در اقتصاد بزرگ و دارای ساختار متنوعی از تولید کالاها و خدمات و دارای لشکری…