کارنامه مقاومتی نفت در دولت یازدهم

سال ۱۳۹۵ با تدبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، به‌عنوان سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نام گرفته است. اقتصاد مقاومتی به معنای تشخیص حوزه‌های فشار و متعاقبا تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن آنها است. این رویکرد در شرایط آرمانی، همانا تلاش برای تبدیل فشارها به فرصت است. بدین ترتیب، اقتصاد مقاومتی را باید به مثابه‌ «کاهش وابستگی‌ها» و «تاکید روی مزیت‌های تولید داخل» و «تلاش بر خوداتکایی» تلقی کرد.

از دیدگاه مقام معظم رهبری، «اقتصاد مقاومتى» الزاماتى از جمله: «مردمى کردن اقتصاد»، «اجرایی کردن سیاست‌هاى اصل ۴۴»،«توانمندسازی بخش خصوصى»، «تشویق فعالیت اقتصادى سالم» و... دارد. همچنین محورهای نیل به این اهداف از نظر معظم‌له عبارتند از: «کاهش وابستگی به صنعت نفت»، «توجه به صنایع دانش‌بنیان» و «استفاده از ظرفیت‌هاى گوناگون دیگر در کشور». این به‌آن معناست که ابتدا «حوزه‌های فشار» تشخیص داده شوند و به دنبال آن تلاش‌های لازم برای کنترل و بی‌اثرکردن آنها صورت بگیرد. این مفهوم هرگز در چارچوب ریاضت و سختی و انفعال تعریف نمی‌شود؛ بلکه برعکس به معنای یک اقتصاد پویا و فعال است. در آذر ماه سال ۱۳۹۴ در ستاد ویژه راهبری اقتصاد مقاومتی مصوب شد که ۱۱ برنامه‌ کلان ملی تعریف شود و حرکت دولت در پیگیری اقتصاد مقاومتی به جای «وزارت محور» بودن به «برنامه محور» بودن تغییر کند. برای هرکدام از برنامه‌ها یک «مسوول» و چند «دستگاه همکار» تعریف شده است. برنامه‌ کلان شماره‌ ۹ با عنوان «برنامه‌ ملی توسعه‌ ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل زنجیره‌ پایین‌دستی و توسعه‌ بازار» با مسوولیت مستقیم وزارت نفت، مشخص و ابلاغ شده که به دنبال آن تعداد ۱۱ پروژه نیز برای تحقق آن در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است. البته وزارت نفت در دو برنامه‌ ملی دیگر به‌عنوان یکی از «دستگاه‌های همکار» تعیین شده است. در این رابطه روابط عمومی وزارت نفت کشور در گزارشی به‌طور ویژه برنامه ملی توسعه ظرفیت تولید نفت و گاز را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه این مطلب می‌خوانید.

افزایش تولید و تجارت نفت و گاز

در بند ۱۴ از ابلاغیه مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی تاکید شده است: «افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز کشور به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تاکید بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، به‌ویژه در میادین مشترک». در این بند صراحتا چند حیطه‌ اساسی در سیاست‌‌گذاری نفتی از قبیل «افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز»؛ «اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز»؛ «تاکید بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز» آن هم با تاکید بر «میادین مشترک» تبیین شده است. همچنین در بند ۱۳ به موضوع مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی، ایجاد تنوع در روش‌های فروش، مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش، افزایش صادرات گاز، افزایش صادرات برق، افزایش صادرات پترشیمی و افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی اشاره شده است که مجددا هرکدام از این‌ موارد می‌تواند در جای خود به‌عنوان یک راهبرد کلان محسوب و قابل پیگیری باشد. آنگونه که رهبر معظم انقلاب در فرمایشات قبلی خود تاکید داشتند، اساسا هدف از ابلاغ این سیاست‌ها، ارائه نقشه راه در هر بخش بود اما در موضوع سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، هدف از ابلاغ آن، تنها ارائه نقشه راه نیست بلکه ارائه شاخص‌های لازم و صحیح برای پیمودن راه نیز مد‌نظر بوده است.

تولید و تجارت نفت:

متوسط صادرات نفت‌خام و میعانات گازی کشور در ۶‌ماه نخست سال ۱۳۹۴ نسبت به ابتدای استقرار دولت یازدهم (یعنی ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۲) حدود ۱۳ درصد افزایش نشان می‌دهد همچنین افزایشی معادل حدود ۱۶ درصد در تولید میعانات گازی در ۸ ماهه نخست سال ۱۳۹۴ نسبت به مدت مشابه در سال ۱۳۹۳ اتفاق افتاده که این افزایش مربوط به افزایش تولید میعانات گازی از فازهای میدان گازی پارس‌جنوبی درنتیجه راه‌اندازی فازهای جدید (۱۲، ۱۶-۱۵ و ۱۸-۱۷) این میدان بوده است. همچنین توسعه میادین مشترک غرب کارون یکی دیگر از برنامه‌های کلان وزارت نفت است که موجبات افزایش ظرفیت تولید نفت کشور را فراهم آورده که نتیجه‌ مستقیم آن را می‌توان تقویت جایگاه کشور در بازارهای بین‌المللی انرژی دانست (مصداق عینی بند ۱۴). مقرر شده تا پایان ۱۳۹۷ تولید تجمعی نفت‌خام از تمامی میادین غرب کارون به ۷۴۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد که میزان ۳۲۰ هزار بشکه از آن باید تا پایان سال ۱۳۹۵ محقق شده و در گام بعدی نیز میزان تولید به سطح یک میلیون بشکه در روز برسد. میزان پیشرفت توسعه‌ میادین نسبت به سال ۱۳۹۳ و همچنین در مقایسه با مقطع استقرار دولت یازدهم (تابستان ۱۳۹۲) در بخش‌های بعدی این مقال ارائه خواهد شد.

در کنار آن به توسعه لایه نفتی مشترک پارس جنوبی نیز اشاره می‌شود که یکی دیگر از طرح های مهم توسعه ای شرکت ملی نفت ایران به‌شمار می‌رود. این طرح که در حال حاضر پیشرفتی به میزان ۹۷ درصد را دارد؛ فاز اول تولید ۳۵ هزار بشکه در روز را هدف‌گذاری کرده است. برآوردهای اولیه نشان می دهد افزایش تولید از این میدان به میزان ۷۰ هزار بشکه در روز در فاز دوم امکان‌پذیر است. به‌طور موازی اقدامات دیگری در میادین مشترک نفت و گاز صورت گرفته که می‌توان از آن جمله به پیگیری مستمر و جدی طرح توسعه میدان نفتی آذر، تقویت ناوگان دکل‌های حفاری مدیریت، اکتشاف جهت گسترش فعالیت‌های اکتشافی و توصیفی در نواحی مرزی و میادین مشترک، تخصیص هدفمند و بهینه اعتبارات و منابع مالی به طرح‌ها و پروژه‌ها، رفع مشکلات عمده در اجرای طرح های توسعه میادین مشترک، تعیین تکلیف نهایی استراتژی توسعه میادین توسعه نیافته و نیز تسریع در بررسی و تصویب نهایی مصوبات مربوط به میادین مشترک اشاره کرد.

تولید و تجارت گاز:

در بخش تولید گاز، باید به موضوع توسعه‌ پارس جنوبی اشاره کرد که با شتاب بیش از پیش در سال ۱۳۹۴ ادامه داشت. قبل از آن لازم به ذکر است که متوسط تولید گاز غنی در سال ۱۳۹۲ حدود ۶۳۵ و در سال ۱۳۹۳ معادل ۶۸۰ میلیون مترمکعب بوده که این رقم در مقطع ۱۰ ماه‌ اول سال ۱۳۹۴ به مرز بالای ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. طبق آمارها متوسط تولید گاز غنی از میدان پارس جنوبی در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ به ترتیب حدود ۲۶۴ میلیون و ۳۰۷ میلیون مترمکعب در روز بوده که این رقم در مقطع ۱۰ماه ۱۳۹۴ نیز معادل حدود ۳۴۸ میلیون مترمکعب در روز گزارش شده است.در سال ۱۳۹۴ فازهای ۱۵و ۱۶ با ظرفیت ۵۰ میلیون متر مکعب گاز سبک، ۷۵ هزار بشکه در روز میعانات گازی و تولید گازمایع و اتان هر یک با ظرفیت سالانه یک میلیون تن، توسط رئیس جمهوری اسلامی ایران به بهره برداری رسید. تکمیل و افتتاح فازهای ۱۵ و ۱۶ میدان گازی پارس‌جنوبی با بیش از ۷۰ درصد سهم ساخت داخل در اجرای این پروژه، به واقع تاکنون بالاترین میزان سهم ساخت داخل در اجرای پروژه های میدان گازی پارس جنوبی بوده است. به‌طور کلی از ابتدای سال ۱۳۹۳ تا انتهای سال ۱۳۹۴ رقمی معادل ۲۰۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت پالایش و تولید گاز پالایش‌شده‌ کشور اضافه شده که شامل فازهای ( ۱۲) و (۱۵ و ۱۶) و (۱۷ و ۱۸) و بخشی از فاز ۱۹ پارس جنوبی بوده است و در سال جاری نیز با تکمیل فازهای موردنظر، میزان ظرفیت برداشت گاز از پارس جنوبی ۱۰۰ میلیون مترمکعب دیگر افزایش خواهد یافت. طبق برنامه‌ها، میزان تولید گاز غنی در پایان سال جاری به مرز ۸۷۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید. به‌طور کلی فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی در اولویت تکمیل و بهره‌برداری امسال هستند و طبق برنامه‌ریزی انجام شده امسال بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت برداشت گاز از این میدان مشترک اضافه می‌شود. شکی نیست که توسعه میدان گازی پارس جنوبی شاه بیت تحقق شعار اقتصاد مقاومتی است که خوشبختانه وزارت نفت با وجود همه محدودیت‌های مالی، توانسته است به این وعده خود جامه عمل بپوشاند. اگر تعهدات مزبور در برداشت گاز از این میدان مشترک عملی شود فاصله ایران از قطر در برداشت گاز از پارس جنوبی به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد.

تولید این حامل انرژی از میدان مشترک پارس جنوبی در آذر ماه سال ۱۳۹۴ به حدود ۴۰۸ میلیون متر مکعب در روز رسید که نسبت به دوره قبل در سال گذشته بالغ بر ۱۷ درصد رشد نشان می‌دهد (در مقایسه‌ ارقام، به مفاهیم «تولید» و «متوسط تولید» دقت شود). در جدول یک، آخرین وضعیت پیشرفت فازهای پارس جنوبی تا اول زمستان ۱۳۹۴ ذکر شده است.در حوزه‌ پالایش گاز نیز پالایشگاه‌های گازی کشور، پارسال ۱/ ۱۷۸ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی فرآورش کردند که این مقدار نسبت به مدت مشابه سال ۹۳ بیش از ۶ درصد رشد داشته است. همچنین تولید ال پی جی پالایشگاه‌های گاز کشور در سال ۱۳۹۴ با ۳۱ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن به دو میلیون و ۷۳۱ هزار متریک تن رسید.مضاف بر آن تولید میعانات گازی پالایشگاه‌های کشور که در سال ۹۳ بیش از ۲۵ میلیون مترمکعب بوده است؛ در سال ۱۳۹۴ با ۲۲ درصد افزایش به ۷/ ۳۰ میلیون مترمکعب رسید. از سوی دیگر، حجم فرآورش گاز ایران تا دو سال آینده به مرز ٣٣٠ میلیارد مترمکعب در سال می‌رسد و به این ترتیب کشورمان می‌تواند در تجارت جهانی این سوخت پاک حضور پررنگ تری داشته باشد. اکنون ظرفیت فرآورش گاز پالایشگاه‌های کشور به ٢٦٠ میلیارد مکعب در سال رسیده که این میزان تا پایان سال آینده به ٣٣٠ میلیارد مترمکعب افزایش می‌یابد که برای تحقق این برنامه، تعداد شرکت‌های پالایش گاز از ١٣ پالایشگاه به ١٩ مورد افزایش می‌یابد. متوسط صادرات گاز طبیعی کشور در ۹ ماهه اول سال ۱۳۹۴ معادل ۵/ ۲۲ میلیون مترمکعب در روز بوده و پیگیری طرح‌های صادرات گاز به کشورهای پاکستان، عمان و دیگر کشورهای جنوب خلیج‌فارس و نیز انجام مذاکرات لازم با مقامات کشور ترکیه درخصوص افزایش حجم گاز صادراتی به این کشور نیز به‌طور فعالانه دنبال می‌شود.

افزایش تولید گاز به ‌نوبه‌ خود واجد تاثیرات اقتصادی و اجتماعی و زیست‌محیطی بسیار مهمی است. برای مثال فقط افزایش چشمگیر میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های کشور، ابعاد بزرگی در راستای صرفه جویی در مصرف سوخت‌های مایع و ایجاد ارزش افزوده بیشتر و نیز بهبود محیط زیست پدید آورده به‌طوری‌که عرضه گاز طبیعی به نیروگاه‌ها در سال ۱۳۹۳ نسبت به سال گذشته به میزان ۳۸ درصد رشد داشته است. این رقم که در سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۲/ ۳۶ میلیارد مترمکعب بوده در سال ۱۳۹۳ با افزایشی به میزان ۷/ ۱۳ میلیارد مترمکعب به قریب ۵۰ میلیارد مترمکعب بالغ می‌شود. عرضه گاز طبیعی به نیروگاه‌ها در سال ۱۳۹۴ نیز با یک افزایش ۸ میلیارد مترمکعبی به رقم ۵۸ میلیارد مترمکعب رسید. به این ترتیب در بخش نیروگاهی مصرف گازوئیل و نفت‌کوره هرکدام در طول سال ۱۳۹۴ کاهش ۳۲ درصدی را تجربه کرده‌اند.

میادین مشترک:

توجه به اهمیت میادین مشترک نفت و گاز، اولویت اول تمام دولت‌ها و وزرای نفت بوده است. از سوی دیگر افزایش توان کشور در برداشت از منابع مشترک نفتی و گازی یکی از موضوعات مهم مورد تاکید در اسناد بالادستی کشور بوده است. شکی نیست که استفاده بیشتر از منابع مشترک نفت و گاز، رابطه‌ مستقیمی با حفظ منافع ملی دارد. در تمامی اسناد بالادستی اقتصادی کشور هنگامی که به افزایش تولید نفت و گاز اشاره می‌شود؛ بلافاصله اولویت «توسعه میادین مشترک» برای تحقق آن افزایش تولید در نظر است. برای مثال در بند ۱۴ از سیاست‌های ۲۴ گانه‌ مقام معظم رهبری در حوزه‌ اقتصاد مقاومتی، به صراحت از «تاکید بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، به‌ویژه در میادین مشترک» یاد شده است. همچنین برای سال جاری برنامه‌ «افزایش ظرفیت تولید از غرب کارون» از طریق افتتاح فاز اول یادآوران، آزادگان شمالی و یاران شمالی، همچنین «افتتاح فازهای جدید پارس جنوبی» شامل افتتاح فاز ۱۹ و افتتاح فازهای ۲۰ و ۲۱ به‌عنوان فازهای جدید این میدان گازی و به بهره‌برداری رسیدن کامل فازهای ۱۷ و ۱۸ به‌طور مشخص برای این حوزه تعریف شده است.حسب آمارها، دولت یازدهم اهتمام مناسبی برای این کار از خود نشان داده به‌گونه‌ای که برنامه‌های وزارت‌ نفت در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، طی دو مورد زیر به‌طور مستقیم با مقوله‌ میادین مشترک ارتباط دارد:

۱) حفظ و توسعه‌ ظرفیت‌های تولید نفت با تاکید بر میادین مشترک و الزامات برداشت صیانتی.

۲) افزایش تولید گاز طبیعی با تاکید بر میادین مشترک و الزامات برداشت صیانتی.

باید دقت داشت که این موضوع اساسا ارتباطی به رویکرد سیاسی دولت‌های ایران ندارد و تمامی تصمیم‌گیران صنعت نفت از دیرباز نگران این مهم بوده‌اند. هرچند تمامی این برنامه‌ها فی‌نفسه یک راهبرد خاص را دنبال می‌کنند، اما استراتژی نیل به آن راهبرد می‌تواند به تعداد وزرای نفت متفاوت باشد. هر دولتی نیز ابزارهای خودش را برای پیشبرد این امر داشته؛ ولی به دلایل مختلف، میزان کارآمدی این ابزار، یکسان و برابر نبوده است.به‌طور کلی در جغرافیای صنعت نفت، دو حوزه‌ عمده از میادین مشترک شناسایی شده است.

میدان پارس جنوبی

پارس جنوبی بزرگ‌ترین مخزن گاز دنیا است. این در حالی است که شریک ایران در این میدان (یعنی قطر) با شدت در حال توسعه و بهره‌برداری از این میدان است. با توجه به تمرکز بر توسعه میدان گازی پارس جنوبی، رویکرد وزارت نفت همواره بر اتخاذ تمهیدات لازم و استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود برای افزایش تولید از این میدان مشترک گازی بوده است. در این زمینه «بسته‌ توسعه یکپارچه میدان گازی پارس جنوبی» به همراه «منابع تامین مالی» آن با پیشنهاد وزارت نفت در شورای اقتصاد مورد تصویب قرار گرفت. از سوی دیگر وزارت نفت نیز با درک منافع کشور در این مورد، اقدامات بسیار گسترده‌ای را در دستور کار خود قرار داد. ارقام مرتبط با این پروژه‌ها و تاثیرات بر میزان تولید کل کشور در بخش قبلی ذکر شد؛ بنابراین در این قسمت نگاهی به سازوکارهای مدیریتی در میادین مشترک و جداول پیشرفت فازهای مرتبط با آن خواهیم انداخت.

دولت یازدهم کاهش قیمت نفت و تحدید منابع مالی دولت را تجربه کرد اما بسیاری از پروژه‌ها که امیدی به توسعه کامل آنها در گذشته نبود با وجود محدودیت‌های تحریم به پایان رساند. بعد از فاز ۱۲ پارس جنوبی حالا فاز ۱۵ و ۱۶ وارد چرخه تولید شده و ۵۰ میلیون متر مکعب دیگر گاز شیرین در شبکه گازرسانی تزریق می‌کند. وزارت نفت در دولت یازدهم با توجه به اهمیت میدان گازی مشترک پارس جنوبی بلافاصله به جای طرح قبلی و توسعه همزمان همه فازهای باقیمانده ( که هزینه چند ده میلیاردی را طلب می‌کرد)، به دلیل محدودیت‌های دولت در تامین مالی، رویکرد «اولویت‌بندی» را به اجرا گذاشت و توانست طی دو سال، تعداد ۵ فاز پیش‌بینی شده را به بهره‌برداری برساند. در قدم بعدی وزارت نفت تمرکز بر ۸ فاز باقیمانده را افزایش داد که انتظار می‌رود مطابق برنامه در ۱۳۹۶ تمام فازهای پارس جنوبی توسعه یابد. آمارهای تولید از این میدان در فرازهای پیشین همین مقال ذکر شد و اکنون آخرین وضعیت از پیشرفت فازهای پارس جنوبی در جدول شماره یک ارائه می‌شود.

میادین غرب کارون:

جغرافیای خاصی در صنعت نفت کشور به نام «غرب کارون» وجود دارد. این جغرافیا مشتمل بر تعداد ۱۳ میدان نفتی است (مشتمل بر چند میدان «بزرگ و مهم» و تعدادی میدان «کوچک‌تر»).برنامه‌ریزی وزارت نفت معطوف به تولید روزانه ٧٤٠ هزار بشکه نفت از محل میدان‌های غرب کارون تا پایان سال ٩٧ است. بر این اساس، تولید ٥٥٠ هزار بشکه در روز نفت‌خام از میدان‌های آزادگان جنوبی (فاز یک)، آزادگان شمالی (فاز ٢)، یادآوران (فاز ٢) و یاران جنوبی هدف‌گذاری شده است. علاوه بر این، تولید روزانه ١٦٠ هزار بشکه نفت‌خام از فاز (یک) یادآوران (٨٥ هزار بشکه در روز) از فاز (یک) آزادگان شمالی (٧٥ هزار بشکه در روز) و ٣٠ هزار بشکه در روز نیز از میدان یاران شمالی پیش‌بینی شده است. وزیر نفت مقرر کرده در طول سه سال ٧٠٠ هزار بشکه تولید از میدان‌های غرب کارون برداشت کند و در گام بعدی نیز میزان تولید را به سطح یک میلیون بشکه در روز برساند.از سوی دیگر تلاش‌های زیادی از جانب وزارت نفت برای اخذ مجوز برای امضای قراردادهای بیع متقابل از طریق بند «ق» از شورای اقتصاد صورت گرفته است. طبق بررسی‌ها برای این میدان‌ها ٢٠ میلیارد دلار اعتبار تخصیص قطعی شده است. تخصیص این وجوه بدون توسل به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و در دوران تحریم صورت گرفته است. به‌طور مشخص دوران تحریم در هر دو دولت (فعلی و قبلی) شرایط یکسانی را رقم زده؛ اما بدیهی است که کیفیت عملکرد و شیوه‌های برنامه‌ریزی و عملیاتی (و اساسا مدیریت عالیه‌‌) وزارت نفت در دولت تدبیر و امید کاملا بی‌نظیر است. به‌طور خلاصه در این بخش اقدامات اساسی پنج‌گانه‌ای به شرح ذیل صورت گرفته است:

- تمرکز و اتخاذ تمهیدات لازم برای افزایش ظرفیت تولید نفت خام از میادین مشترک کشور با تمرکز بر توسعه میدان‌های مشترک غرب کارون.

- اصلاح شرایط پیمانکاران فعال در میادین مشترک غرب کارون.

- طرح توسعه یکپارچه میادین مشترک نفتی غرب کارون با ظرفیت تولید ۵۵۰ هزار بشکه در روز در چارچوب بند ق تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ کل کشور به تصویب شورای اقتصاد رسیده است.

- انجام اقدامات لازم برای تامین منابع مالی ازطریق صندوق توسعه ملی.

- تخصیص هدفمند و بهینه اعتبارات و منابع مالی به طرح‌ها و پروژه‌ها.

به این ترتیب آخرین وضعیت طرح های توسعه میادین مشترک غرب کارون به شرح جدول شماره‌ ۲ است.

- سایر اقدامات در میادین مشترک نفت و گاز:

جدا از موارد مذکور در بالا، اقدامات زیادی درخصوص سایر میادین مشترک نفت و گاز در سطح وزارت نفت و شرکت‌های زیرمجموعه صورت گرفته که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.

- -پیگیری مستمر و جدی طرح توسعه میدان نفتی آذر

- تقویت ناوگان دکل‌های حفاری مدیریت اکتشاف برای گسترش فعالیت‌های اکتشافی و توصیفی در نواحی مرزی و میادین مشترک

- تخصیص هدفمند و بهینه اعتبارات و منابع مالی به طرح‌ها و پروژه‌ها

- رفع مشکلات عمده در اجرای طرح های توسعه میادین مشترک، تعیین تکلیف نهایی استراتژی توسعه میادین توسعه نیافته و نیز تسریع در بررسی و تصویب نهایی مصوبات مربوط به میادین مشترک.

چنانکه ملاحظه می‌شود، برنامه‌های طراحی‌شده وزارت نفت بر اساس سیاست‌های راهبری اقتصاد مقاومتی است. صنعت نفت تنها دستگاهی است که سه بند مستقل در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را به خود اختصاص داده است؛ ضمن اینکه در بندهای دیگر نیز موارد مرتبط با این صنعت به چشم می‌خورد. وزارت نفت رویکرد اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان یک رویکرد لازم‌الاجرا حتی در مقاطع پساتحریم دنبال کرده و خواهد کرد؛ چنان‌که وزیر نفت نیز اعلام کرده که برنامه‌های وزارت نفت، ناظر بر سیاست‌های مقام معظم رهبری درخصوص اقتصاد مقاومتی است. به‌طور کلی تعداد دوازده برنامه‌های کاری وزارت نفت طی سال جاری با سازگاری کامل با برنامه ششم توسعه تدوین شده است و در کنار آن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همچون سال گذشته در دست اقدام است که دامنه‌ای به گستره‌ صنایع مرتبط با نفت (از نفت و گاز گرفته تا پتروشیمی و پالایشگاهی) را در برمی‌گیرد.

کارنامه مقاومتی نفت در دولت یازدهم