مردم را سرگردان می‌کنند

شهرام شریف

عکس: آکو سالمی

پس از مدت‌ها انتظار و چندین مکاتبه با شرکت ارتباطات زیرساخت، سرانجام برای مصاحبه با محمدباقر ظهوری‌فر، مدیرعامل این شرکت دعوت می‌شویم. در اتاق کنفرانس اما چهار خبرنگار دیگر نیز به همین روش دعوت شده‌اند، همه یکدیگر را با تعجب ملاقات می‌کنیم. «شما هم مصاحبه اختصاصی دارید!؟». ظاهرا پنج خبرنگار را با هم به عنوان مصاحبه اختصاصی دعوت کرده‌اند، ولی همچون مصاحبه مطبوعاتی کنار هم نشانده‌اند. مدیر روابط عمومی خیلی زود می‌آید و با لبخند توضیح می‌دهد: «آقای مدیرعامل خیلی فرصت کم داشتند برای همین تصمیم گرفتیم که جلسه را با حضور همه خبرنگاران برگزار کنیم.» می‌گویم: «بعد از ماه‌ها فرصت مصاحبه می‌دهید و آن هم این‌گونه؟»

ابتدا تعیین می‌شود که یکی یکی سوال بپرسند و هر کس سوال و جواب خودش را بنویسد. بعد پیشنهاد می‌شود که همه بروند بیرون تک به تک بیایند داخل مصاحبه کنند و سرانجام تصمیم گرفته می‌شود که به شکل جلسه مطبوعاتی هرکس سوال بپرسد. همه با این روش آخر موافقت می‌کنند تا سرانجام این مصاحبه اختصاصی / گروهی منحصر به فرد در طبقه نهم ساختمان دو وزارت ارتباطات آغاز شود.

سازمان نظام صنفی اطلاعیه‌ای منتشر کرده و در آن گفته شرکت زیرساخت با نصب یک فایروال جدید باعث اختلالات شدید اینترنتی شده است، شما این موضوع را تایید می‌کنید؟

ما بعضی وقت‌ها که جواب نمی‌دهیم یا وارد مقولات ژورنالیستی نمی‌شویم به این دلیل است که این جواب و سوالات ممکن است یک مشکل دیگر در جامعه ایجاد کند. این آقایانی که اطلاعیه می‌دهند خود را در جایگاهی می‌دانند که مرتبط با آنها نیست. ما هم این موضوع را ناشی از عدم اطلاعات حقوقی آنها می‌دانیم. چون هر بندی و هر صحبتی که بر علیه ما می‌نویسند از نظر حقوقی و قانونی قابل پیگرد است.

منظورتان اطلاعیه اخیر سازمان نظام صنفی است، یا موارد دیگر؟

حالا. بعضی به اسم می‌آورند. بعضی اطلاعیه می‌دهند. بعضی‌ها به این دلیل که مصاحبه‌ای کرده باشند که بگویند ما مسوول کجا هستیم و چه موضعی گرفتیم مطالبی را عنوان می‌کنند. اما مسائلی که آقایان در بیانیه‌های‌شان مطرح کردند موضوع سیاست گذاری نظام و کشوری هست.

ما در شرکت زیرساخت مجری هستیم. حتی به عنوان یک عضو تصمیم‌گیرنده در رابطه با این مسائل در جلساتشان شرکت نمی‌کنیم. کمیته‌ای هست که نمایندگان سازمان‌های ذی‌ربط در آن تصمیم می‌گیرند و برای اجرا به ما ابلاغ می‌کنند.

کدام کمیته؟

کمیته تعیین مصادیق که ما حتی عضوشان نیستیم. اما اجرا‌کننده آن تصمیمات ما هستیم.

چه اتفاقی افتاد که کمیته چنین تصمیمی گرفت؟

قبلا در کمیته سقف گذاشته بودند که بخشی از کار (فیلترینگ) را ما انجام دهیم و بخش دیگر را شرکت‌های خصوصی خدمات‌دهنده اینترنت. ما کار را انجام دادیم، ولی عملا گزارش‌هایی داشتیم که اتفاقاتی (سایت‌هایی که فیلتر نمی‌شوند) در شبکه هنوز وجود دارد. مشخصات را به ما می‌دادند می‌دیدیم که درست است و تمام آنها در مسیرهایی است که در اختیار بخش خصوصی است.

از چه زمانی مسوولیت بخش خصوصی در زمینه فیلترینگ به شما واگذار شد؟

ازدو ماه قبل از عید که ما تا خودمان را آماده کردیم و امکانات را تهیه کردیم کمی طول کشید.

گفته می‌شد که برخی نمایندگان مجلس هم گلایه داشتند.

ما روی شاهراه کار می‌کنیم؛ بنابراین هر کس پشت سر این قرار می‌گیرد دیگر فرقی نمی‌کند و همه کاربران را شامل می‌شود مگر این که به ما آدرس بدهند و مجوز داشته باشد. اما در این زمینه ما واقعا فیدبک مثبت داشتیم. هر وقت شما دیدید که مسائلی اینجوری در مطبوعات داغ شده (بدانید) یک منافع مالی پشت این قضیه هست.

پس به نظر شما اینترنت کند نشده؟

اگر این آقایان فنی هستند ما هم فنی هستیم. تاخیر خیلی جزئی است . به همه شرکت‌ها هم گفتیم که شما یک وظایفی دارید باید بروید وظایف خودتان را انجام بدهید.

قبلا فیلترینگ را چه کسی انجام می‌داد؟

خود شرکت‌های اینترنتی.

الان همه را خودتان انجام می‌دهید؟

بله الان یکپارچه شده. اکثرا هم مساله سایت‌های غیر اخلاقی هست که کسی طرفدار باز بودنش نیست تازه دعا هم می‌کند. مشکل کمبود سرعت اصلا به من مربوط نمی‌شود. کسی ۱۴۰ مگابیت می‌خواهد من آن را به او می‌فروشم. حالا او این پهنای باند را چگونه می‌فروشد من که ناظرش نیستم.

اما ظاهرا همین تغییر اختلال‌هایی را ایجاد کرده بود؟

خب واقعا اینها جای شکایت دارد، اینها یک روز باید بیایند جواب پس بدهند. نوشته اند ساعت فلان و فلان اینترنت قطع شده. خب اگر ما هستیم که ما مشکلی نداشتیم. مثلا ممکن است یکی از روترهای استان تهران مشکل پیدا کرده باشد و کسی که از اینترنت استفاده می‌کند دچار مشکل شود خب این که دیگر به زیرساخت مربوط نمی‌شود. اشکال در شبکه بود، اما نه در شبکه زیرساخت.

چرا شما می‌گویید زیرساخت؟ ممکن است این روتری که بخش خصوصی دارد اینترنت به مردم می‌دهد اشکال پیدا کند. این امکان ندارد؟ مثلا کامپیوتر خانه شما هیچ وقت خراب نمی‌شود؟

یکی از این گزارش‌ها به packet losting در ساعات پیک استفاده از اینترنت اشاره می‌کند.

کسی که از من سرویسی گرفته وظیفه دارد مشکلات آن را به من منعکس کند.

می‌گویند منعکس کرده‌اند؟

نه کو؟ ببینید شما جنسی از من خریده‌اید اگر اشکال دارد نباید بیایی به من منعکس کنی؟

مسیر انعکاس چگونه است آقای مهندس؟

کتبی.

شما بخش پشتیبانی دارید؟

بله.

شرکت‌ها اعتراض دارند که بخش پشتیبانی شما اساسا خوب پشتیبانی نمی‌کند؟

مدیر کل آن همین جا نشسته است و پاسخ می‌دهد.

مدیر کل پشتیبانی: یک شرکتی وقتی به اندازه یک STM۱ ظرفیت می‌گیرد اگر نتوانست به همان اندازه ظرفیت به مشتریانش بدهد ما باید جوابگو باشیم حالا اگر مشتری ما به اندازه یک STM۱ ظرفیت بگیرد و دو برابر ظرفیت بفروشد همین اتفاقی می‌شود که شما می‌گویید. تا به حال همه به اندازه ظرفیتی که از ما خریداری کرده‌اند پهنای باند دریافت کرده‌اند این که پشت صحنه آن را چقدر می‌فروشند چیزهایی است که ما نمی‌دانیم.

پس شما می‌گویید که بخش عمده مشکلاتی که کاربران با شرکت‌های اینترنتی دارند مربوط به کم فروشی شرکت‌های اینترنتی می‌شود؟

مدیر کل پشتیبانی: دقیقا

ظهوری‌فر: البته ما نمی‌گوییم کم فروشی. این را الان تیترش می‌کنند. ما یک زمانی امکانات نداشتیم و ظرفیت محدود به همه می‌رسید. اما الان هیچ درخواست ظرفیتی بی‌پاسخ نمی‌ماند. اگر واقعا اشکالی در شبکه بوده باید من هم تایید کنم.

شما فروشنده‌اید و آنها خریدار. این وسط نهاد ناظری که بگوید حق با کسی است وجود ندارد؟

سازمان تنظیم مقررات موظف است اگر اشکالی باشد پیگیری کند و ما جواب می‌دهیم، این چارچوب دارد. برای مشترکان عادی هم چنین وضعیتی هست.

این نظارت از نظر فنی هم چارچوب دارد؟

بله. شخص بنده از شرکت‌های مختلف کارت (اینترنت) دارم. بعضی وقت‌ها من خودم می‌بینم مشکلی وجود دارد، از بخش فنی مان سوال می‌کنم آیا مشکلی هست. ما اینترنت را ازسر مرز به تهران می‌آوریم و پشت سیستم توزیع می‌کنیم یا به شرکت‌های مخابرات استانی یا به شرکت‌های ISP ، PAP ‌ها یا دانشگاه‌ها می‌دهیم. در این فاصله هر کدام می‌تواند اتفاق بیفتد کاربر که نمی‌داند که کجا است، من هم نمی‌دانم. مثلا چندی قبل روتر مرکز یکی استان‌ها از کار افتاده که مربوط به ما هم نمی‌شود. من نمی‌گویم اشکالی نبوده، اما این که اشکال را به اسم زیرساخت کنند بد است.

پس اشکال در شبکه وجود داشته؟

بله یک اشکال در یک استان بوده است.

به کل کشور مربوط می‌شده؟

نه آن طور که ما سوال کردیم، مربوط به یک مرکز بوده حالا آمده‌اند آن را به شبکه بانکی کشور هم ربط داده‌اند. دیتا کشور که به اینترنت بین‌الملل ربطی ندارد. همه چیز را به هم می‌چسبانند و مردم را سرگردان می‌کنند.

شما چرا جواب این بیانیه را ندادید؟

شما فکر می‌کنید جواب دادن به این بیانیه‌ها مشکلات را حل می‌کند؟ ما اتفاقا جوابیه‌ای را تهیه کرده بودیم اما من گفتم منتشر نکنند چون این آقایان دارند خودشان را مطرح می‌کنند نه این که شبکه‌ای را نقد کنند. ما البته می‌دانستیم که اشکالشان کجا است. ما به جایی رسیده بودیم که ‌ای پی فیلتر‌دار و بدون فیلتر قیمتی داشت.

پس دعوا بر سر اینترنت بدون فیلتر بوده؟

حالا من نمی‌خواهم دوباره این را باز کنم.

تا قبل از این شرکت‌های اینترنتی آی‌پی بدون فیلتر داشتند؟

بله حالا فیلترینگ را همه با ذهنیت بد نگاه می‌کنیم، اما امروز یک مطلبی در روزنامه می‌خواندم که آمریکا بزرگ‌ترین فیلتر کننده دنیاست. در جامعه ما بیشتر حساسیت روی مسایل اخلاقی است. خب کدام دستگاه نظارتی یا دولتی در این زمینه حرفی زد. پس مساله دیگری است.

من نمی‌خواهم این مسایل را باز کنم، چون شما به سلیقه خودتان یا واقعی یک چیزی را می‌نویسید و آنها هم می‌خواهند حرفی بزنند، ولی من باید وقتم را دنبال کار باشم. من اگر می‌خواستم اینجوری کار کنم باید مثل شما خبرنگار شوم که مرتب دنبال این باشم که سوال کنم، اما ما این‌طوری نیستیم، واقعا می‌خواهیم کار کنیم.

منظورتان این است که کار خبرنگاری کار نیست ؟

نه منظورم این نبود، این تخصص شماست ...

فیلترینگ را ظاهرا قبلا شرکت فناوری اطلاعات انجام می‌داد؟

از سال ۸۶ فیلترینگ را ما انجام می‌هیم.

گفته می‌شود که فیلتر جدید یا فایروال جدید باعث شده که اختلالات شدید در تلفن اینترنتی ایجاد شود؟

نه خیر تکذیب می‌کنیم و هیچ ربطی ندارد.

در مورد این لنگرها هم یک توضیح بدهید که چرا این قدر به فیبر گیر می‌کنند؟

عموما کشتی‌هایی که در مسیر دالان‌های دریانوردی حرکت نمی‌کنند به این فیبرها برخورد می‌کنند. مثلا در مواقع توفان که برخی کشتی‌ها راه خودشان را گم می‌کنند. در مسیرهای حرکت اگر فیبر باشد باید توسط پروتکشن محافظت شود.

هزینه این اصلاح فیبر چقدر است؟

جابه جایی هر کشتی روزی ۳۵هزار دلار هزینه دارد که تا چندی قبل ۵۰هزار دلار بود. گاهی چند روز طول می‌کشد تا به محل قطع فیبر برسند. هر مفصلی که عوض می‌کنند ۲۶۰هزار دلار هزینه دارد و اگر کابل را بخواهند عوض کنند که هزینه‌ها بسیار بالا می‌رود.

قرارداد SLA به کجا رسید؟

ما سه سال است که آیین‌نامه را تهیه کرده‌ایم. این آیین‌نامه تعرفه دارد و سازمان تنظیم باید آن را ابلاغ کند. این SLA که این قدر دنبالش هستند مطمئن باشید، اگر تصویب شود هم هیچ‌کس حاضر نیست بیاید و آن را بگیرد. در دنیا هم این طور است چون خیلی گران است و باید چند برابر پول بدهد. در عوض اگر قطع شد من باید جریمه بدهم. مسلما کم پیدا می‌شود که کسی بیاید این همه هزینه اضافه بدهد که حالا یک بار در سال اینترنت قطع شود.

چرا قیمتش بالا می‌رود؟

چند نوع هست که سرویس‌های یک و دو آن واقعا گران است، چون روی ارائه دقیق سرویس تعهد می‌دهید. شما باید یک شبکه ایجاد کنید و تجهیزات را چند برابر کنید و این سرمایه گذاری زیادی لازم دارد. تجربه خود من در کشورهای مختلف می‌گوید که کمتر از ده درصد در کشورهای دیگر از این SLA‌ها می‌گیرند. آن ده درصد هم برای جاهای خیلی حساس هستم.

نبود این SLA کنترل کیفی سرویس بین شما و شرکت‌های اینترنتی از یک سو و شرکت‌های اینترنتی و کاربران را از سوی دیگر دچار مشکل کرده است.

باید سیستم کنترل بگیرند. مثلا کاربران باید از همین نرم‌افزارهایی که شرکت فناوری اطلاعات روی سایتش گذاشته استفاده کنند.

بله، ولی ثابت کردن یک مشکل پهنای باند با این نرم‌افزارها آسان نیست، آن هم وقتی می‌گویید عوامل مختلف در زمینه اختلال وجود دارند.

در همه دنیا الان همین است.

روش قانونی تری وجود ندارد؟

سازمان تنظیم مقررات مسوول این کار است.

قبول دارید که کیفیت اینترنت در مقایسه با قیمت در ایران خیلی پایین است و ما سرعت واقعی را دریافت نمی‌کنیم؟ شرکت‌ها شما را مقصر می‌دانند و شما شرکت‌ها را و این کار کاربران را سرگردان کرده است.

خب سیستم نظارتی را باید تقویت کنیم. ما قیمت‌هایمان را تا ۵۰درصد کاهش دادیم، اما شرکت‌های اینترنتی چطور؟

شرکت‌های اینترنتی هم می‌گویند که قیمت را خیلی کاهش داده‌اند؟

آره، اما نزدیک به ده درصد.

نه از همین پارسال تا به حال قیمت در بعضی شرکت‌ها تا ۵۰درصد کاهش پیدا کرده است.

همین الان طبق قانون اینترنت ۱۲۸ کیلوبیت ۹۵۰۰ تومان قیمت دارد، اما کدام یک از این شرکت‌ها چنین قیمتی ارائه می‌کنند؟ در حالی که (سازمان تنظیم مقررات) زیرساخت را موظف کرده که این شرکت‌ها ۲۰درصد روی تعرفه موجود تخفیف دهم که آنها صرفشان بکند که این ADSL را ۹۵۰۰ بدهم. هم قانون هست هم تکلیف و هم تخفیف

اما کدام شما این قیمت را می‌گیرید؟