ثبت‌نام اینترنتی پشت‌ درهای بسته

ندا لهردی

تابستان کم‌کم از نفس می‌افتد و خنکای پاییز، گرمای روزهای تعطیلات را می‌بلعد تا دغدغه روزهای درس دوباره جان بگیرند. شوق دیدن دوباره همکلاسی‌ها و بوی دفتر و کتاب را که پلک بزنیم به دردسر ثبت‌نام آن هم از نوع دانشگاهی‌اش می‌رسیم.

سال‌ها است که آغاز سال تحصیلی برای دانشجویان ایرانی با نگرانی انتخاب واحد و خستگی در ازدحام ثبت‌نام‌کنندگان هجی می‌شود.

تمام اینها را با دوری راه برای دانشجویان شهرستانی و مراحل دریافت وام برای متقاضیان آن جمع بزنید تا به معادله‌ای پیچیده برسید.

البته هزینه ثبت‌نام به خصوص برای دانشجویان دانشگاه آزاد، مرثیه‌ای است که قلم‌فرسایی درباره آن در این مطلب نمی‌گنجد.

همه اینها روز ثبت‌نام را برای دانشجویان به کابوسی تکراری و خسته‌کننده تبدیل کرده است. شاید به همین دلیل بود که پای دنیای مجازی به این وادی کشیده شد به امید سهولت و راحتی و....

ثبت اینترنتی نام‌ها

تقریبا در اواخر ترم تحصیلی دوم سال ۸۴ بود که زمزمه راه‌اندازی پایگاه‌های ثبت‌نام اینترنتی در دانشگاه آزاد به واقعیت نزدیک شد.

بسته به واحد دانشگاه و امکانات موجود، این خبر به تدریج به گوش دانشجویان می‌رسید. اما این خبر هم نتوانست چندان از نگرانی و مشکلات آنها برای ثبت‌نام کم کند.

اشتباهات کوچک و بزرگ در ثبت‌نام‌های سنتی و حتی ورود اطلاعات نادرست در سایت اصلی دانشگاه مانند نمره‌ها، بی‌اعتمادی را میهمان ذهن دانشجویان کرده است.

آنها در فرآیندی که شخصا در آن دخیل بوده و امور مربوط به آن را انجام می‌دادند، بی‌اعتمادی را تجربه کرده بودند. به این ترتیب فضای مجازی آن هم وقتی صحبت از پرداخت اینترنتی شهریه به میان می‌آید، عدم اطمینان آنها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

این در حالی است تنها یک یا دو بانک آماده ارائه خدمات پرداخت اینترنتی هستند.

یک یا دو بانک چه فرقی می‌کند که «سامان» باشد یا «ملت»، برای دانشجویان دانشگاه آزاد که تعداد قابل‌توجهی از جمعیت دانشجویان کشور را به خودشان اختصاص داده‌اند، قطعا نمی‌تواند کافی باشد.

این شد که بسیاری از واحد‌های دانشگاهی تصمیم گرفتند تنها فرآیند انتخاب واحد را از طریق پایانه‌های اینترنتی‌شان انجام دهند.

همان چیزی که نمی‌توان نام «ثبت‌نام اینترنتی» را برای آن انتخاب کرد.

دلیل هم مشخص است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دانشجویان در فرآیند ثبت‌نام، پرداخت شهریه و ایستادن در صف‌های طولانی بانک است. بعضی دانشجویان هم از بروز مشکلاتی در بخش بایگانی مدارک و قبوض بانکی‌شان ناراضی هستند.

با توجه به تمام این مشکلات و اشاره کارشناسان، «ثبت‌نام اینترنتی» زمانی واقعا تحقق پیدا می‌کند که پرداخت‌ها هم به صورت کاملا اینترنتی انجام شوند.

این در حالی است که اخیرا دو واحد تهران جنوب و مشهد دانشگاه آزاد با همکاری بانک ملت سیستم پرداخت اینترنتی‌شان را هم فعال کرده‌اند.

به این ترتیب دانشجویان باید یکی از کارت‌های عابر بانک عضو شتاب (اگر بانک ملت باشد بهتر است) را که قابلیت پسورد دوم یا CVVP۲ را دارد، داشته باشند.

با استفاده از این کارت دانشجویان می‌توانند به راحتی و از طریق وب‌سایت بانک ملت، شهریه‌شان را پرداخت کنند.

البته در کنار این پرداخت اینترنتی، هنوز این واحدها پرداخت شهریه را از طریق قبوض بانکی و به صورت دستی هم می‌پذیرند. مسوول دفتر فناوری اطلاعات یکی از این واحدهای دانشگاهی در این مورد می‌گوید: «ما این کار را به این خاطر انجام می‌دهیم که هنوز بسیاری از دانشجویان نتوانسته‌اند خودشان را با این سیستم هماهنگ کنند».

کدام نرم‌افزار برای کدام واحد

این یک امر بدیهی است، ثبت‌نام اینترنتی به یک نرم‌افزار مناسب نیاز دارد.

نرم‌افزار ثبت‌نام اینترنتی هم باید امکانات ویژه‌ای داشته باشد تا فرآیند ثبت‌نام بدون هیچ مشکلی انجام شود.

اغلب دانشجویان که از طریق اینترنت ثبت‌نام خود را انجام داده‌اند، سامانه مروارید را به خوبی می‌شناسند. نرم‌افزاری ظاهرا کامل که بسیاری از قسمت‌های آن غیرفعال است و توسط یک تیم نرم‌افزاری از دانشگاه واحد قزوین طراحی شده. همان موردی که دانشجویان بعضی واحدها مانند واحد دماوند را با مشکل مواجه کرده است.

بسیاری از این دانشجویان با وجود دریافت کد دیجیتالی برای پرداخت اینترنتی، باغیرفعال بودن قسمت‌ مربوط به آن مواجه شده‌اند.

در مقابل اما بعضی واحدها هم برای تناسب بیشتر نرم‌افزار با شرایط واحد دانشگاهی‌شان، اقدام به طراحی یک نرم‌افزار داخلی برای واحد خودشان کرده‌اند.

مسوول دفتر فناوری اطلاعات یکی از واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد در این مورد معتقد است: «بهتر است هر واحد دانشگاهی از نرم‌افزاری مخصوص خود استفاده کند. چون روش و شرایط ثبت‌نام در هر واحد معمولا متفاوت است و این تفاوت بیشتر در میان دانشگاه‌هایی با جمعیت دانشجویی بیشتر محسوس است.

به این ترتیب بهتر است به جای طراحی یک نرم‌افزار جامع برای تمام واحدهای دانشگاهی، یک استاندارد کلی برای فرآیند ثبت‌نام اینترنتی آنها تدوین شود.»

تناسب زیرساخت‌ها

قرار بر این است که برای راه‌اندازی و اجرای هر پروژه قبل از هر چیز زیرساخت‌های آن فراهم باشد.

در مورد ثبت‌نام اینترنتی واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد، گویا زمان‌بندی ثبت‌نام‌ها برای جلوگیری از شلوغی بیش از حد وب‌سایت و سرورها، یکی از تمهیدات بوده است. البته یکی از مسوولان در این مورد می‌گوید: «ما پهنای باند را از ۲مگابیت به ۴مگابیت افزایش داده و ۱۰خط E۱ را در اختیار گرفتیم تا ۱۵۰کاربر به طور همزمان بتوانند از وب‌سایت استفاده کرده و ثبت‌نام کنند.» این در حالی است که با یک حساب سرانگشتی هم می‌توان فهمید که این رقم برای تعداد زیاد دانشجویان در هر واحد دانشگاهی بسیار کم است.

اگر حتی دسته‌بندی دانشجویان در فرآیند زمان‌بندی ثبت‌نام اینترنتی آنها براساس نوع رشته یا حتی سال ورودی آنها باشد، مسلما باز هم تعدادی بیشتر از ۱۵۰ نفر در یک لحظه اقدام به واحدگیری و ثبت‌نام خواهند کرد.

از طرفی تعداد کامپیوترهای به کار گرفته شده در سایت‌های کامپیوتری هر واحد دانشگاهی هم موضوع قابل توجهی است.

طبق اعلام مسوول واحد فناوری اطلاعات یکی از این واحدها، در یک واحد دانشگاهی پرجمعیت به طور نمونه به ازای هر ۶۰ تا ۸۰ دانشجو تنها یک دستگاه کامپیوتر وجود دارد.

اتفاقی که در اغلب واحدهای دانشگاهی دیگر هم می‌افتد تا دانشجویان را مدت‌ها برای استفاده از سایت‌های کامپیوتر دانشگاه‌ها، منتظر بگذارد.

با این همه شاید باید هنوز هم به گفته‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره فراهم بودن تمامی زیرساخت‌های لازم برای اجرا و راه‌اندازی پروژه‌های IT امیدوار بود!