نمایش بضاعت دولت الکترونیکی در ایران

دنیای اقتصاد: آخرین روزهای آذر را می‌توان در نمایشگاهی قدم زد که باید مجموعه کاملی از آخرین تکنولوژی‏های روز بازار سخت‌افزار و نرم‌افزار داخلی باشد. این مجموعه هرچند شامل بخش‏هایی با حضور شرکت‌های خصوصی و دولتی است که با شلوغی و بدون ارائه مشخصی از اطلاعات لازم به بازدیدکنندگان همراه است اما تلاش مشترکی است که شرکت‌های بزرگ و کوچک برای سهم داشتن در دنیای تکنولوژی‏های ارتباطی از خود نشان می‌دهند. قدم زدن در چنین فضایی با انواع خدمات ارائه شده همراه است که در ادامه می‌خوانید.

مجموعه‌ای از خدمات آنلاین دولتی را می‌توان در فضایی به نام دولت الکترونیک یافت. هرچند تصور از حضور در سالن دولت الکترونیک این است که باید خدمات مشخصی دریافت کرد اما نگاهی به این بخش نشان می‌دهد سازمان‌ها به معرفی و آشنا کردن بازدیدکننده‌ها مشغول هستند و تنها می‌توان با خدمات این سازمان‏ها آشنا شد. شهرداری‌های هوشمند هم دعوت هستند. در این مجموعه شهرداری تهران نیز به عنوان یکی از شهرداری‏ها با تعبیه کانترهای مختلف و معرفی خدمات مجازی شهرداری تنها به معرفی و آشنایی بازدیدکنندگان از خدمات می‌پرداخت. رحیمی، مدیر روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران درباره خدمات آنلاین به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که سازمان فناوری اطلاعات خدمات درگاه ارتباطی مردم با شهرداری تهران است که به مردم ارائه می‌شود. سازمان فناوری اطلاعات شهرداری نماینده حوزه آی‌تی است به همین دلیل اینجا شرکت‌های مختلف را جمع کرده‌ایم از جمله برون سپاری خدمات الکترونیک که بر اساس سرویس ‌آی تی تعیین شده است. سامانه مشارکت در سامانه‌های ۱۸۸۸ سرویس مجازی، سامانه نقشه شهر که به مرور بهینه می‌شود از جمله این سرویس‏ها هستند که در جای خود قابل دفاع است اما استفاده‌کنندگان براساس دستگاه‌های مورد استفاده شان می‌توانند از این سرویس‌ها استفاده کنند. در بخش دیگر می‌توان به پرداخت الکترونیک که مربوط به طرح‌های ترافیک، کارت الکترونیک و پرداخت عوارض پارک‌های حاشیه‌ای، استعلام طرح تفصیلی و بافت فرسوده اشاره کرد که در حال رشد است و به مرور زیر سیستم‏های جدیدی به آنها اضافه می‌شود. به گفته او به‌طور ویژه یک بازی جدید نیز ارائه شده است که با نام «پرچم کی بالاتره» معرفی شده است. این یک بازی اندرویدی است که موضوعش مباحث پسماند و جمع‌آوری زباله است و از این طریق فرهنگ‌سازی جمع‌آوری پسماند را ترویج می‌دهیم.

رحیمی به حضور رسمی شهرداری تهران در شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کند؛ «از سه سال گذشته در تمام شبکه‏های اجتماعی صفحه اصلی دایر کرده‌ایم به طوری‌که در این شبکه‌ها ۴ دوره مسابقه عکاسی برگزار شده و بالغ بر ۱۰ هزار عکس و ویدئو ارائه شده است. رویکرد ما سوق دادن مردم به سوی استفاده از محتوای درست در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا است.»

حادثه‌خیزها کجاست

از کارشناسان مسوول در سامانه شهرراه وزارت راه و شهرسازی می‌توان خواست تا با ورود به بخش جمع‌آوری اطلاعات حوادث در بخش‌های جاده‌ای، ریلی؛ هوایی و دریایی از نقاط حادثه‌خیز اطلاعات دقیقی بدهند. این اطلاعات البته از طریق سامانه‌های پلیس اورژانس، هلال‌احمر و وزارت راه به‌دست می‌آید که براساس آن می‌شود حتی از تعداد دقیق مصدومان و کشته‏های حوادث و جزئیات آن در لحظه آگاه شد. همه این اطلاعات روی سایت sba.mrud.irوجود دارد اما قابل استفاده برای عموم نیست و برای کارشناسان سازمان راه که دارای نام کاربری و رمز عبور هستند، قابل استفاده است.

اما برای شهروندان اطلاعات عمومی همچون اطلاعات پروازی و تهیه بلیت اتوبوس، ترمیم‏های جاده‌ای، خدمات مشاوره‌ای، درخواست واگذاری زمین و مسکن، اطلاع از وضعیت آب و هوا، وضعیت راه‌های کشور در نظر گرفته شده است. افراد می‌توانند با مراجعه به سایت shahrah.mrud.ir از خدماتی که لازم دارند، بهره‌مند شوند. به‌طور مثال یکی از خدمات گزارش وجود چاله‌ها، لکه و مشکلات ناشی از تصادفات مانند صدمه دیدن گاردریل، سرعت‌گیرها و نرده ژل ها، خاموش بودن روشنایی جاده یا نبود خط‌کشی است که مردم می‌توانند به سامانه شهرراه اطلاع دهند.

اپلیکیشن آب

سازمان آب و فاضلاب نیز با ارائه اپلیکیشنی دست به آموزش عمومی زده تا مردم در مدیریت مصرف آب در سال‌های بحران کم‌آبی دقت کنند. بر اساس آن به‌طور مثال با وارد کردن اطلاعاتی نظیر اینکه یک فرد چند روز و چه مدت زمانی از حمام استفاده می‌کند، این اپلیکیشن میزان آب مصرف شده در هربار حمام کردن را ارائه می‌کند و در صورت کاهش دادن مدت زمان حمام کردن، اطلاعاتی درباره اینکه چه میزان صرفه‌جویی آب صورت گرفته و در مجموع چند مترمکعب یا لیتر به بحران کم‌آبی کمک شده، مشخص خواهد کرد. از جمله نرم‌افزارهای مرتبط با آب می‌شود به نرم‌افزاری اشاره کرد که بر اساس آن از این پس کارشناسان با حضور در درب منازل با واردکردن اطلاعات میزان مصرف در لحظه به صدور قبض اقدام کرده و به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند.

دادگاه مجازی

دادگاه‌های شلوغ را در نظر بگیرید و حالا همان فضا را با یک دادگاه مجازی خلوت مقایسه کنید. یکی از اقداماتی که قوه‌قضائیه در چند سال گذشته به دنبال آن بوده، کم کردم تعداد مراجعه مردم به دادگاه و تلنبار شدن پرونده‌های قضایی است. به گفته سیامک رفعتی، معاون مرکز آمار و اطلاعات قوه قضائیه به «دنیای اقتصاد» همین هدف هم باعث شد این قوه به سمت راه‌اندازی خدمات الکترونیک قضایی برود که نمونه‌ای از این دادگاه به اصطلاح مجازی به مردم معرفی شد.

او می‌گوید در این سامانه مردم می‌‌توانند خدماتی از جمله تنظیم دادخواست، شکوائیه و پیگیری آنها را به‌طور مجازی انجام دهند یا مباحثی مربوط به کانون وکلا و مثلا برآورد هزینه وکلای پرونده در این نرم‌افزار تعبیه شده است. به گفته رفعتی این خدمات در سراسر کشور و مراکزی که این خدمت برای آنجا تعریف و راه‌اندازی شده، قابل انجام است و هر استانی دفاتر خاص خود را دارد. آمار قوه قضائیه هم نشان داده که ماهانه ۲۰ هزار پرونده فقط در مرحله پیگیری در این دادگاه‌های مجازی فعال است و این آمار برای بخش‌های دیگرهم مجزاست. او می‌گوید: «کاهش مراجعه مردم به دادگاه‏ها و کاهش حجم پرونده‏ها، دسترسی شهروندان به مراحل پیگیری از جمله هدف‌های ایجاد این دادگاه است و تاکنون در تهران ۵۶ مرکز خدمات الکترونیک قضایی راه‌اندازی شده است.»