بررسی مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها در گفتوگو با احمد پورفلاح؛ عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و هیات امنای «محک»
دولت از شرکت‌های «خیر» مالیات نگیرد
گروه بازرگانی - یه قلک کوچکم، اما منو دست کم نگیرین... مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها، مفهومی مدرن است که طی چند دهه گذشته دامنه ای جهان شمول یافته و تلاش فعالان فرهنگ مدار بخش خصوصی ایران نیز بر این است که این رویه بشردوستانه در کشور شکل بگیرد و فراگیر شود. تاسیس موسسه خیریه محک در اوایل دهه هفتاد نشانه ای به این همت عالی بود که به بار نشست و عمل اجتماعی را به تولید و تجارت پیوند زد هر چند که «امور خیریه» در میان بازاریان سنتی دیرینه دارد... وقتی درهای پایگاه مجازی «موسسه خیریه محک» به رویت باز می‌شود، با عباراتی غافل گیر‌کننده رو‌به‌رو می‌شوی؛ تحت درمان قرار گرفتن ۱۱ هزار کودک سرطانی طی ۱۶ سال با ۱۰۰۰ تومان چه کار می‌شود کرد؟... احمد پورفلاح؛ عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و ایران از جمله فعالان سرشناس بخش خصوصی است که نام او در میان هیات امنای موسسه خیریه محک دیده می‌شود. او سال گذشته بانی نخستین همایش مسوولیت اجتماعی شرکت در اتاق تهران بود که امسال نیز دومین همایش آن برگزار خواهد شد. او در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» درباره این بخش از فعالیت بنگاه‌ها و شرکت‌ها و اثرگذاری روانی و اقتصادی آن در جامعه سخن گفت.
***
جناب پورفلاح، در فیلم «بچه» که یکی از شاهکارهای چارلی چاپلین به شمار می‌آید، تنازعی میان بقای یک کودک با وضعیت غالب بر فضای اجتماعی می‌بینیم به طوری که چنین نشان داده می‌شود که انگار میان طبقه سرمایه دار و لایه‌های زیرین طبقات اجتماعی فاصله چنان است که حتی منجر به تبعید یک کودک به میان زباله‌ها می‌شود و این البته نشانگر فرهنگ مصرفی حاکم بر جامعه آن روز غرب است ... پدید آمدن موسسات اجتماعی از سوی شرکت‌ها در جهان پیشرفته شاید واکنشی به این موضوع بود. در ایران نیز البته همواره احساس انسانی در پیوند با آموزه‌های دینی به شکل گیری موسسات خیریه کمک کرده است. دیدگاه جنابعالی که نقشی حیاتی در ادامه کار موسسه خیریه محک داشته‌اید در این خصوص چیست؟
محک سازمانی است که از انگیزه والای کمک به همنوع سرچشمه گرفته و توجه خود را به بیماری سرطان کودکان در سطح ملی و بین‌المللی و در حوزه‌های امور خیریه، درمان و تحقیقات معطوف کرده است. حمایت همه جانبه از کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنان، درمان کودکان مبتلا به سرطان در چارچوب منشور حقوق بیمار و بر اساس جدید‌ترین و کارآمد‌ترین روش‌ها و آخرین دستاورد‌های علم پزشکی در بخش درمان و انجام تحقیقات علمی در زمینه بیماری سرطان برای کشف علل بروز بیماری، روش‌های تشخیص، پیشگیری و روش‌های نوین درمان، ماموریت این سازمان خیریه است. این سازمان خیریه، غیر انتفاعی، غیر سیاسی و غیردولتی است و با اتکا به مشارکت‌های مردمی و انواع کمک‌های بشر دوستانه اعم از نقدی، کالا، خدمات و دانش فنی اداره می‌شود. کارکنان و داوطلبان صمیمانه در کنار یکدیگر برای تحقق اهداف بشر دوستانه محک تلاش می‌کنند. محک نه تنها به سرطان کودکان می‌پردازد و مبتلایان را تحت درمان قرار می‌دهد بلکه اندیشه والای کمک به همنوع را ترویج می‌کند شفافیت، اعتماد‌سازی و پاسخگویی ممتاز‌ترین ویژگی‌های محک هستند و همین عوامل آمار مرگ و میر کودکان در اثر سرطان را از ۷۵ درصد در دهه ۶۰، به ۲۵درصد در دهه۸۰ رسانده است. الان خیلی از بنگاه‌داران را می‌بینیم که با وجودی که درگیر مسائل داخلی بنگاه‌های خود هستند، اما اصلا به مسائل اجتماعی بی‌توجه نیستند. تاریخ را که مطالعه می‌کنیم می‌بینیم که خیلی‌ها به امور خیریه پرداخته‌اند، اما به دو دلیل نمی‌خواهند که مطرح شوند. یکی این که اصولا خیرهای واقعی که به صورت دینی، اخلاقی و انسانی به موضوع نگاه می‌کنند می‌گویند که اعلام کار خیر تظاهر و فریب دادن اذهان عمومی است. دوم اینکه وقتی کسی کمک می‌کند مردم می‌گویند که او دستش باز است و انتظار از او بالا می‌رود، اما گاهی برخی خیرها از سهم خود و خانواده خود می‌زنند تا به مردم کمک کنند. وقتی در محله و منطقه‌ای مطرح می‌شود که کسی سفره گشاده‌ای دارد از یک سو تقاضا برای دریافت کمک زیاد می‌شود و ممکن است که شخص خیر نتواند به همه این تقاضا‌ها پاسخ بدهد و شرمنده شود. از سوی دیگر کسانی که به صورت نظام‌مند به تولید و تجارت مشغولند با مشکل دیون دولتی مواجه می‌شوند. یعنی واقعا آنقدر بررسی‌ها غیرکارشناسانه است که تا می‌شنوند شخصی به دیگران کمک می‌کند به سراغش می‌روند و مالیات می‌گیرند. این را هم بگویم که ترازنامه مالی محک خیلی شفاف است.
با توجه به اینکه فعالیت محک درآمدزا نیست، منابع مالی خود را از کجا به دست می‌آورد؟
منبع اصلی درآمدهای محک، مردم هستند. علاوه بر این اعضای هیات امنا که قبلا ۱۵ نفر بود و الان رو به افزایش است، در صورت نیاز به محک کمک می‌کنند. همچنین از ظرفیت‌های موجود در اتاق بازرگانی و مساعدت بنگاه‌داران و بازاریان استفاده می‌کنیم.
نکته مهم این است که در شرایط فعلی که قدرت خرید مردم به دلیل رکود اقتصادی پایین آمده، اما درآمدهای ناشی از منابع مختلف در محک بیشتر هم شده است. محک فقط به کودکان سرطانی کمک نمی‌کند، بلکه به خانواده‌ها هم کمک می‌کند. ما همه خدمات را هم رایگان ارائه می‌دهیم. هر کسی که از در محک داخل می‌شود ما بدون این که بپرسیم دارا است یا ندار، به رایگان به او خدمات ارائه می‌دهیم. حتی کسانی هم که زنگ می‌زنند از شهرهای دیگر و کمک می‌خواهند، بلیت سفر برای خانواده فرستاده می‌شود و در بیمارستان محک پذیرفته می‌شوند. علاوه بر این ما یک مهمانسرا هم برای خانواده کودکان سرطانی راه اندازی کردیم تا از آسیب‌پذیری خانواده‌هایی که از شهرستان‌ها می‌آیند جلوگیری شود.
برنامه‌های جانبی هم برای کسب درآمد دارید؟
بله، مثلا سالی یک بار برنامه شبی با محک را اجرا می‌کنیم و در این برنامه‌ها خیرین هزینه‌های درمان یک یا چند کودک را قبول می‌کنند. محک در مدارس هم قلک دارد. تقریبا ماهانه ۱۸۰ میلیون تومان از مدارس سطح کشور برای محک پول جمع آوری می‌شود. جامعه هنری هم از طریق فروش آثارشان به محک کمک می‌کنند. ما دست به سوی کسی دراز نمی‌کنیم اما بزرگ‌ترین مرکز تشخیص سرطان کشور در محک راه‌اندازی شده است. ما به بچه‌های عراقی، افغانی، ارمنستانی و آذربایجانی خدمات ارائه می‌کنیم. به همین دلیل سازمان ملل متحد، محک را به عنوان تنها NGO ایران به رسمیت شناخته است.
سازمان ملل هم کمک مالی می‌کند؟
این سازمان برای هر کدام از بچه‌های خارجی ماهانه حدود ۶۰ دلار کمک هزینه به محک می‌دهد. حتی سازمان ملل به محک کمک کرد تا محدودیت‌های تحریم را کنار بزند و فناوری‌های مورد نیاز را از خارج وارد کند. ضمن اینکه باید تاکید کنم که تا حالا حتی یک ریال بودجه تا از جایی نگرفته‌ایم.
نقش دولت در این میان چه بوده است؟
در مورد دریافت مجوزها از وزارت بهداشت و شهرداری تا حالا کمک‌های خیلی خوبی شده و این تعاملات را با دولت داشته‌ایم، اما مطلقا یک ریال هم بودجه نگرفته‌ایم تا همچنان در قالب یک سازمان دولتی باقی بمانیم.
شما از اعضای هیات نمایندگان و هیات رییسه اتاق تهران بوده‌اید، ارزیابی‌تان از رویکرد اتاق‌های بازرگانی به موسساتی همچون «محک» چیست؟
ببینید اجازه بدهید که من در این مورد از مدیران اتاق‌های بازرگانی دفاع کنم. البته من همیشه چهره منتقدی هستم. در اغلب کشورها بنگاه‌ها با کمک به خیریه‌ها از مالیات‌های مختلف معاف می‌شوند. اما در ایران این گونه نیست، آدم‌هایی که به اتکای فکر و اندیشه خود پولدار می‌شوند در بسیاری از مواقع فقط انگیزه افزایش سرمایه ندارند بلکه به خاطر عشقی است که به این کار دارند و عاشق کارآفرینی، صنعت و تولید هستند. اگر می‌خواهیم نقش بخش خصوصی در کمک به موسسات خیریه بازسازی و کاری همچون محک، نه صرفا موسسات اسمی و شعاری، پر رنگ شود شرکت‌های خیریه باید از پرداخت مالیات معاف شوند.
بگذارید بحث را این گونه دنبال کنیم که گویا موج سرمایه‌دار هراسی موجب شده که در جامعه ما خیلی‌ها دیگر حتی به امور خیریه هم گرایش نداشته باشند تا نامی از آنها بر زبان‌ها نباشد؟
بله گاهی این طور است. اما امروز در اتاق بازرگانی ایران جامعه‌ای را با نام جامعه نیکوکاری ابرار بنا گذاشته‌ایم که در آن همه بودجه قابل‌‌توجهی را به صورت داوطلبانه گذاشته‌اند که بخشی نیز از بودجه اتاق تامین شده است. من به شما اطمینان می‌دهم که رویکرد فعالان بخش خصوصی کشور به امور خیریه و مسوولیت‌پذیری اجتماعی در صورت بهبود فضای کسب‌و‌کار، عمیق‌تر و دامنه دار‌تر هم خواهد شد.
ارسال نظر