بازتعریف خدمت حرفه‌ای
سرهنگ پاسدار ناصر صباغیان
معاون اسبق مشمولان و امور معافیت‌های سازمان وظیفه عمومی
در حال حاضر بیش از ۹۰ کشور جهان بدون خدمت سربازی اجباری، ۷۰ کشور فاقد سربازی و برخی کشورها فاقد ارتش فعال هستند. در بسیاری از کشورها، زنان نیز همانند مردان به خدمت سربازی اعزام می‌شوند. به عقیده بسیاری از دولت‌ها و ملت‌ها، مشارکت در خدمت سربازی به نوعی پرداخت هزینه و مالیات امنیت کشور محسوب می‌شود.
سوال اساسی این است که چرا ما در گروه کشورهایی قرار داریم که خدمت سربازی در آن اجباری است؟ چرا کشور جمهوری اسلامی ایران همانند بسیاری از کشورهای جهان که خدمت سربازی را حذف کرده یا طول مدت آن را کاهش داده‌اند یا اینکه سیستم سربازی حرفه‌ای را به اجرا درآورده‌اند، نیست؟ این سوال و سوالات مشابه ذهن بسیاری از جوانان و خانواده‌ها را به خود جلب می‌کند.
سرهنگ پاسدار ناصر صباغیان
معاون اسبق مشمولان و امور معافیت‌های سازمان وظیفه عمومی
در حال حاضر بیش از ۹۰ کشور جهان بدون خدمت سربازی اجباری، ۷۰ کشور فاقد سربازی و برخی کشورها فاقد ارتش فعال هستند. در بسیاری از کشورها، زنان نیز همانند مردان به خدمت سربازی اعزام می‌شوند. به عقیده بسیاری از دولت‌ها و ملت‌ها، مشارکت در خدمت سربازی به نوعی پرداخت هزینه و مالیات امنیت کشور محسوب می‌شود.
سوال اساسی این است که چرا ما در گروه کشورهایی قرار داریم که خدمت سربازی در آن اجباری است؟ چرا کشور جمهوری اسلامی ایران همانند بسیاری از کشورهای جهان که خدمت سربازی را حذف کرده یا طول مدت آن را کاهش داده‌اند یا اینکه سیستم سربازی حرفه‌ای را به اجرا درآورده‌اند، نیست؟ این سوال و سوالات مشابه ذهن بسیاری از جوانان و خانواده‌ها را به خود جلب می‌کند. به‌طوری که از کارشناسان و متخصصان حوزه نظامی، این سوالات به‌طور مداوم در محافل خصوصی و اجتماعی مطرح می‌شود. در پاسخ به این موارد باید گفت پیاده‌سازی سیستم سربازی حرفه‌ای قطعا از مزایای متعددی برخوردار است؛ اما زیرساخت‌های لازم برای پیاده‌سازی این ساختار باید فراهم باشد. در حال حاضر موانع بسیار زیادی برای پیاده‌سازی سربازی حرفه‌ای در کشور وجود دارد که عمده آن موانع به‌دلیل شرایط سیاسی، نظامی، منطقه‌ای و بین‌المللی است.
مطالعات مختلف نشان می‌دهد کشورهایی که خدمت اجباری را برچیده یا آن را کاهش داده‌اند یا ساختار سربازی حرفه‌ای را جایگزین خدمت سربازی اجباری کرده‌اند، بسترهای نظامی، سیاسی و امنیتی لازم را فراهم کرده‌اند یا مردم و دولتشان در سایه سیاه تهدیدها و تحریم‌های سیاسی قرار ندارند. بسیاری از کشورها عضو پیمان‌های نظامی بین‌المللی هستند، مانند پیمان ناتو، کشورهای عضو پیمان شانگهای، متحد و هم قسم شدند که حمله به هریک از کشورهای عضو، حمله به همه کشورهای متحد تلقی می‌شود و سبب واکنش ناتو علیه کشور متخاصم خواهد شد. دکترین نظامی کشورها، شرایط نبردهای نامتقارن، تغییر کمربند امنیتی منطقه، شیطنت قدرت‌ها در منطقه و درونی کردن جنگ و اختلاف در بین مسلمانان، تقویت گروه‌های تروریستی و ... سبب می‌شود که امکان وجود تفاهم‌های نظامی محکم و پایدار بین کشورهای اسلامی که درصد بالایی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و غنی‌ترین کشورها به لحاظ سرمایه طبیعی و انرژی محسوب می‌شوند برقرار نشود. از این رو به ناچار به ساختار خدمت سربازی سنتی (غیرحرفه‌ای) در شرایط کنونی باید بسنده کنیم و سعی در تقویت نیروی نظامی به‌وسیله تزریق نیروی مردمی آموزش دیده به بدنه نیروهای مسلح از طریق مراکز آموزش نظامی داشته باشیم؛ چرا که امنیت ملی موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت یا آن را نادیده گرفت.
اما دغدغه‌های خانواده‌ها و جوانان را هم نمی‌توان نادیده گرفت. با وجود اینکه طی سال‌های اخیر تلاش‌های بسیار زیادی از جانب مسوولان سازمان وظیفه عمومی و ستاد کل نیروهای مسلح کشور برای بهینه‌سازی خدمت سربازی از طریق اجرای طرح‌هایی چون کاهش نسبی طول مدت خدمت سربازی، ارتقای شأن و منزلت سرباز و سربازی در کشور، افزایش حقوق سربازان، حمایت از نخبگان علمی و پژوهشی مشمول صورت گرفته، اما تجربه نشان داده است هنوز وضعیت موجود با شرایط ایده‌آل بسیار فاصله دارد و نیازمند تلاش همه جانبه برای خوشایندسازی خدمت سربازی و قابل تحمل‌تر شدن آن برای جوانان هستیم. یکی از مهم‌ترین مشکلات جوانان در این خصوص، به‌هدر رفتن ۲ سال از طلایی‌ترین اوقات زندگی آنها است. موضوعی که مورد توجه رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بوده و به مسوولان برای رفع این نقیصه بارها توصیه کرده‌اند. هرچند تلاش در جهت حفظ امنیت جامعه هم از نظر خداوند سبحان و هم ملت شریف ایران ارزشمند و مقدس تلقی می‌شود؛ اما در شرایطی که به شکرانه الطاف الهی و تلاش و جانفشانی مدافعان و مجاهدان کشور در خارج از مرزها، صلح و امنیت کامل در فضای داخلی فراهم است، دوران خدمت سربازی باید به دوران کسب مهارت و تجربیات ارزشمند فکری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حرفه‌ای جوانان تبدیل شود.این نه فقط به نفع جوانان بلکه همه جامعه خواهد بود. به‌کارگیری سربازان در حوزه‌های تخصصی متناسب با مهارت‌ها و قابلیت‌های علمی و تخصصی، اقتصادی کردن خدمت سربازی در حوزه‌های غیرنظامی از طریق نگرش‌های نوین به این حوزه همچون سرباز صنعت، سرباز سازندگی، سرباز معلم و ... و به‌کارگیری بخشی از منافع اقتصادی طرح‌های مذکور برای پرداخت حقوق به سربازان نظامی و حرکت به سمت حرفه‌ای‌تر شدن خدمت سربازی، می‌تواند نویدبخش آینده‌ای روشن برای کشور عزیز و جوانان غیور و عزتمندمان باشد.
مقام معظم رهبری می‌فرمایند باید کاری کنیم که یک جوان فکر نکند سربازی باعث اتلاف وقت می‌شود؛ ولی متاسفانه اکثر جوانان موقع خدمت سربازی، نگران عقب‌ماندگی از زندگی و کار و موقعیت خود هستند؛ البته این موضوع شامل افرادی می‌شود که در دانشگاه‌های معتبر درس خوانده‌اند یا در کنار پدر خود مشغول کار شده‌اند. متاسفانه برنامه‌ریزی درستی برای به‌کارگیری سرباز در نیروهای مسلح نداریم. به‌رغم پیشرفت علم و تکنولوژی، به‌کارگیری سرباز همانند ۵۰ سال پیش است. امروز با به‌کارگیری یک دوربین می‌توان خیلی بهتر از یک سرباز نگهبانی داد و مناطق امنیتی را کنترل کرد. متاسفانه در به‌کارگیری سرباز به عدالت رفتار نمی‌کنیم و بیشتر به مساوات عمل می‌کنیم. تقسیم یک نیروی مهندسی دانشگاه درجه یک مانند شریف، بهشتی، تهران ... با یک فارغ التحصیل در دانشگاه رده پایین، هیچ فرقی ندارد. به همین دلیل سرباز احساس خوبی نسبت به خدمت سربازی ندارد. اگر یک فارغ‌التحصیل مهندسی عمران را در جایی مانند قرارگاه قرب در سدسازی، راه‌سازی و... استفاده کنیم در سرباز شوق خدمت ایجاد می‌شود. چرا باید یک سرباز در سرحدات همانند یا شبیه یک سرباز در شهر حقوق بگیرد.
چرا برای افرادی که دارای یک فرزند هستند سخت‌گیرانه عمل می‌کنیم و سن کفالت را ۶۰ سال به ۷۰ سال افزایش یا نیاز به مراقبت پدر از بیماری سخت را از ۳۵ به ۵۰ افزایش داده‌ایم؟
چرا افراد تک‌فرزند را در شهر خود به‌کار نمی‌گیریم؟
چرا یک پزشک یا دندانپزشک باید همانند یک نیروی عادی ۲۱ ماه خدمت کند. آیا این عدالت است؟
چرا از امریه باید افراد خاصی استفاده کنند؟ آیا نمی‌شود تک فرزند یا معاف از رزم از امریه استفاده کنند؟
سربازی مقدس است؛ درحالی که برای افرادی که ۸ سال غیبت دارند خرید سربازی فراهم است. آیا نمی‌شود با یک غیبت مناسب نسبت به فروش خدمت اقدام و پول فروش را صرف سربازی که در سرحدات خدمت می‌کند، کرد؟
چرا ما نباید از فارغ‌التحصیل مراکز درجه یک دانشگاهی به نحو بهینه استفاده کنیم یا مدت خدمت وی را کاهش دهیم. گاهی اوقات ما تصمیمات اشتباه می‌گیریم، مانند معافیت نفرات برتر کنکور، مثلا نفر اول شریف با نفر اول رشته ابتدایی هر دو معاف می‌شوند یا مانند سه برادری یا چاقی، لاغری و موارد مشابه که اصلا به عدالت نزدیک نیست. ما باید به سربازی که در مرز خدمت می‌کند، امتیاز بدهیم که با دیدن آموزش ویژه اگر مایل هستند با توجه به کسب تجربه در منطقه بمانند و حقوق دریافت کنند تا بعد از خدمت پس‌انداز داشته باشند. سربازی که در مرز خدمت می‌کند و سختی می‌کشد، برای استخدام و جذب در نیروهای مسلح باید در اولویت باشد و خانواده سربازانی که در مرز خدمت می‌کنند، باید کاملا در پوشش رفاهی و بهداشتی باشند، البته نباید نادیده گرفت که کارهایی که برای نخبگان انجام می‌شود خوب است؛ ولی کافی نیست.
سربازی به معنای سرباختن یا جانفشانی کردن است آیا ما از سرباز واقعی سربازی استفاده می‌کنیم؟
ارسال نظر