شیما رئیسی: فاز نخست طرح هدفمندی یارانه‌ها در آذر ۸۹ به‌عنوان مهم‌ترین برنامه در میان برنامه‌های هفت‌گانه طرح تحول اقتصادی، با هدف اصلاح الگوی مصرف و کاهش هزینه‌های دولت کلید خورد. برای کاهش آسیب به خانوارها در پی افزایش قیمت‌ها در مراحل ابتدایی اجرای طرح، قرار شد نیمی از درآمدهای حاصل از محل طرح هدفمندی، به صورت نقدی به حساب سرپرست خانوارها واریز شود. گرچه اهداف انتظاری طرح، آن‌گونه که پیش‌بینی شده بود در مرحله نخست محقق نشد اما بالاخره و با تاخیر، فاز دوم طرح در فروردین امسال در حالی که پروژه انصراف داوطلبانه از دریافت یارانه نقدی با موفقیت رو‌به‌رو نشد و عده کمی از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند، آغاز شد. در این میان گرچه اقتصاددانان و سیاستمداران بر ضرورت اجرای تمام و کمال این طرح هم‌نظرند اما بر سر چگونگی عملیاتی شدن این طرح که البته در عمل هم موفقیت چندانی حاصل نکرده است، اختلاف‌نظرها و مناقشات همچنان باقی است. از این رو، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در سمینار هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح بازار انرژی که در شهریور ماه برگزار شد، از کارشناسان خواست نحوه اجرای قانون هدفمندی در فاز اول و دوم را تحلیل کنند و در فضایی که محدودیت زمانی وجود ندارد اجرای این قانون در سال‌های بعد را به بحث بگذارند. در این نشست، همچنین تاکید شد که در اجرای فاز سوم دو رویکرد مطرح است؛ نخست نحوه توزیع یارانه نقدی و دوم چگونگی اصلاح قیمت انرژی به‌گونه‌ای که در شرایط رکود تورمی فشار مضاعفی برخانوارها تحمیل نکند. بخش دیگری که در این گفت‌وگوها به آن پرداخته شد، محل اختصاص منابع حاصل از درآمدهای دولت در پی حذف یارانه‌‌ها بود؛ که به سه بخش بهداشت، امنیت غذایی و حمل‌و‌نقل به‌عنوان هدف صرف این منابع اشاره شد. بنابراین با توجه به محمل مناسبی که برای طرح نظرات کارشناسانه فراهم شده و با نظر به شرایط ویژه‌ای که اقتصاد کشور با آن مواجه است از جمله کاهش جهانی قیمت نفت و تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای، باشگاه اقتصاددانان با طرح پرسش‌های زیر، برآن است تا با انتشار دیدگاه صاحب‌نظران، به اجرای هرچه بهتر این طرح کمک کند:

۱. بنابر دیدگاه شما، باتوجه به شرایط اقتصادی سیاسی کشور، چه زمانی بهترین زمان برای آغاز فاز سوم هدفمندی است؟

۲. با توجه به جمیع ضرورت‌ها و نیازهای جامعه در جهت توسعه، آیا انتخاب سه حوزه سلامت، امنیت غذایی و حمل و نقل، انتخاب‌های سنجیده و درستی هستند؟

۳. کدام یک از سه راه افزایش قیمت حامل‌های انرژی (دفعی، ماهانه، سالانه) را منطقی، عملی و منطبق با اهداف اصلاح قیمت‌ها می‌دانید؟

۴. از دیدگاه شما، گزینه‌های قابل طرح برای واقعی شدن جمعیت مشمولان برای دریافت یارانه چه می‌تواند باشد و بهترین شیوه برای عملی کردن این هدف کدام است؟

۵. همواره از فقدان یک بانک اطلاعاتی جامع از خانوارها به عنوان یکی از دلایل دشواری شناسایی خانوارهایی که مستحق دریافت یارانه هستند، یاد می‌شود و بر این اساس وزارت رفاه متولی راه‌اندازی این بانک تا پیش از پایان سال شده است. به نظر شما با توجه به حساسیت‌ها و مقاومت‌های موجود در ارائه اطلاعات موثق، چگونه می‌توان نسبت به این امر مبادرت ورزید و واکنش جامعه نسبت به حذف برخی گروه‌ها بر این اساس چه خواهد بود؟