مدیریت بحران آب تهران

دکتر نعمت‌الله ترکی معاون برنامه‌ریزی استانداری تهران متوسط مصرف جهانی آب در بخش کشاورزی ۷۰ درصد است، این در حالی است که میزان مصرف آب بخش کشاورزی در کشور ما به حدود ۹۲ درصد می‌رسد. سالا‌نه در ایران ۹۵ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود که ۹۲ درصد آن در بخش کشاورزی، ۶ درصد در بخش شرب خانگی روستایی و شهری، ۵/ ۱ درصد در بخش صنعت و ۵ درصد در بخش عمومی و پارک‌ها مصرف می‌شود. طبق آمار، بیشترین میزان مصرف در بخش کشاورزی صورت می‌گیرد و برای صرفه‌جویی و کنترل میزان مصرف آب باید بخش کشاورزی مورد توجه قرار بگیرد. برخورداری از روحیه تعاون، همکاری و همدلی به‌منظور مدیریت بهینه مصرف آب بسیار ضروری است، به‌طور مثال ترکیه با آموزش‌های لازم و تشویق کشاورزان در طول ۳ سال موفق به یکپارچه‌سازی میزان ۸ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی و زراعی خود شده است، اما در ایران بسیاری از کشاورزان محصولات خود را با توجه به افزایش هزینه تولید زیر قیمت تمام شده در بازار به فروش می‌رسانندکه این مساله ناشی از نبود یکپارچه‌سازی زمین‌های کشاورزی است و این امر باعث کاهش رغبت کار کشاورزی خواهد شد، کشاورزان ما نیز در صورت آموزش‌های لازم و اینکه فواید یکپارچه‌سازی زمین‌های کشاورزی برای آنها مشخص شود به این کار تشویق خواهند شد. مدیریت باید طوری باشد که در حوزه برنامه‌ریزی از دیدگاه‌های کشاورزان به‌عنوان زحمتکشان این بخش به نحو مطلوبی استفاده شود. باید در نصب کنتورهای هوشمند آب کشاورزی به‌منظور نظارت هرچه بهتر بر حوزه آب مصرفی کشاورزان مجموعه کشاورزان تعجیل کرد کشاورزان اعلام کرده‌اندکه هزینه کنتور را تقبل خواهند کرد، اما میزان سهم آب مورد نیاز آنان باید تامین شود. یکی از روش‌های صرفه‌جویی در بخش کشاورزی آبیاری تحت فشار است. میزان آبیاری تحت فشار از سال ۱۳۹۲ به بعد حدود دو برابر افزایش پیدا کرده است. با این حال باید مسوولان و کارشناسان حوزه کشاورزی استان تهران با برنامه‌ریزی مناسب، آبیاری بخش کشاورزی، به‌خصوص بخش آبیاری تحت فشار را بیشتر مورد توجه قرار دهند. هدف‌گذاری جهاد کشاورزی استان برای سال ۹۳ بسیار مناسب بوده است، جهاد کشاورزی استان تهران کار آبیاری تحت فشار حدود ۱۰ هزار هکتار از اراضی این منطقه را در دستور کار قرار داده و در حال پیگیری است که برای سال زراعی ۱۳۹۳ این امر تحقق پیدا کرد. برنامه تدوین شده جهاد کشاورزی با هم‌اندیشی مسوولان آب منطقه‌ای استان تهران به‌منظور ارتقای سطح بهره‌وری آب کشاورزی تشکیل شده است.

۲۱۱ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی در استان تهران وجود دارد و میزان تولید بخش کشاورزی استان حدود ۵ و نیم میلیون تن در سال است. برای استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها یک برنامه‌ریزی مناسب در حوزه آب در بخش کشاورزی لازم است. در حال حاضر ۲ میلیارد متر مکعب آب برای سال زراعی آتی کشاورزی برای استان تهران اختصاص داده شده و هیچ‌گونه کسری آب وجود ندارد و تنها باید آب را به‌صورت صحیح و بهینه مدیریت کنیم. جهاد کشاورزی استان تهران با وجود برخورداری از ۲ میلیارد متر مکعب آب کشاورزی علاقه‌مند است این میزان افزایش پیدا کرده و از طرفی‌سازمان آب منطقه‌ای استان نیز دغدغه خاص خود را به‌منظور مدیریت بهینه آب شرب مصرفی مردم به‌خصوص در شرایط بحرانی فعلی دارد. حتی در پانزده سال گذشته که کشور با کم آبی امروز مواجه نبود و وضع بارندگی به‌مراتب بهتر از امروز بود، لزوم مدیریت صحیح منابع آبی مطرح شده بود اما چندپارچگی مدیریت، مانع از برنامه‌ریزی صحیح به‌منظور رفع معضل کم آبی شده است. درصورتی‌که هرچه سریع‌تر به معضل کم آبی و راهکار مبارزه با آن پرداخته نشود، در آینده‌ای نه چندان دور خطر کم آبی شدید و وابستگی مواد غذایی، کشور را تهدید خواهد کرد.