بازی برد-برد صنعت خودرو

ساسان قربانی سخنگوی شورای سیاست‌گذاری خودرو تفاهم‌نامه هسته‌ای لوزان در صورتی که در سه ماه آینده عملیاتی شود، قطعا می‌تواند بسترساز اتفاقات بسیار خوب و مهم در صنعت خودرو شود. با عملی شدن توافق هسته‌ای و برداشتن مانع بزرگ تحریم‌ها صنعت خودرو شاهد تحولات چشمگیری خواهد بود، تحولاتی که می‌تواند نقش موثری در توسعه محصول، کیفیت خودروها و مشارکت‌های بین‌المللی داشته باشد.

هر چند توافقات اولیه صورت گرفته است اما نکته مهم در مذاکرات اخیر عملیاتی شدن توافقات است که در صورتی که محقق شود نقش موثری در همکاری گسترده شرکت‌های معتبر خارجی با خودروسازان ایرانی خواهد داشت، بنابراین بعد از طی شدن این مراحل و رسیدن به توافق نهایی شاهد بازی برد-برد صنعت خودرو خواهیم بود. هر چند برای بهترشدن وضعیت صنعت خودرو باید دو مسیر دنبال شود، در مسیر اول باید منابع مالی قابل توجهی در اقتصاد تزریق شود، اما نه مانند گذشته که این منابع صرف توسعه واردات کالاهای متنوع از جمله خودرو به کشور شد. زیرا واردات بخش محدودی از جامعه را راضی می‌کند و به اقتصاد و توسعه صنعت خودرو لطمه می‌زند و می‌تواند تبعات منفی بسیار زیادی به همراه داشته باشد. توسعه واردات، سناریوی برخی از شرکت‌های خودروساز و قطعه ساز در راستای توافقات اخیر و رفع تحریم‌ها است، چراکه به‌واسطه رفع تحریم‌ها منابع مالی آزاد شده امکان دارد به سمت واردات سوق داده شود. بحث مصرف و استفاده از منابع مالی در همه کشورهایی که این‌گونه عمل کردند باعث خسارات جبران‌ناپذیری شد. بنابراین امیدواریم که دست‌اندرکاران با این احتمال به طور جدی مقابله کنند. زیرا در صورت محقق شدن چنین سناریویی صنعت و تولید و همچنین اقتصاد ملی صدمه دیده و در این جریان اشتغال موجود در کشور از دست خواهد رفت. مسیر دوم این است که این منابع در خدمت توسعه تولید قرار بگیرد و این موضوع مستلزم آن است که دست‌اندرکاران از خطاهای گذشته درس بگیرند و با توجه به تجربه‌هایی که صنعت خودرو اندوخته است، دست به نوآوری بزنند و صنعت خودرو را از مشکلاتی که چندسالی است گریبان آن را گرفته رها کنند. دست‌اندرکاران می‌توانند با حمایت از تولید از طریق مشارکت با شرکت‌های بین‌المللی به خصوص برندهای معتبر جهانی به توسعه صنعت خودرو کشور بپردازند.

در حال حاضر صنعت خودرو به اجبار تحریم‌ها به سمت کشورهایی که خودشان از تکنولوژی دست دوم وسوم کشورهای پیشرفته استفاده می‌کنند، گرایش پیدا کرده است. در صورتی که بعد از توافق اگر مسوولان فضا را برای حضور خودروسازان بین‌المللی دارای برند معتبر هموار کنند، سرمایه این شرکت‌ها به کشور وارد می‌شود و از سوی دیگر بسترسازی برای ورود این شرکت‌ها به تولید خودرو در ایران منجر می‌گردد. هرچند این موضوع چند اتفاق مهم دیگر را نیز به دنبال دارد که مهم‌ترین آن بحث ایجاد اشتغال و رفع مشکل بیکاری در میان جوانان است و از سوی دیگر این موضوع کمک به اقتصاد ملی است زیرا جوانان بیکار ما که به دنبال شغل هستند در تولید مولد درگیر می‌شوند و این موضوع بسیار خوب و مهمی است که در نتیجه رسیدن به مذاکرات صورت می‌گیرد. اتفاق مهم دیگر این است که وقتی شرکت‌های خارجی به صورت مشارکت یا سرمایه‌گذاری وارد کشور شوند، مجبورند از نیروی انسانی داخلی برای انجام امور خود بهره ببرند که این موضوع منجر به توسعه مهارت و دانش فنی بخش مهمی از جوانان تحصیلکرده و نیروی کار ما در صنعت خودرو می‌شود. به بیان ساده‌تر از این طریق تکنولوژی انتقال داده می‌شود.

از سوی دیگر وقتی با شرکت‌های معتبر کار کنیم، این شرکت‌ها باید محصول به‌روز تولید کنند و از طریق این محصولات می‌توانیم بستر صادرات را ایجاد کنیم، هرچند حضور خارجی‌ها در بازار ایران و تولید خودرو باعث می‌شود که رضایت‌مندی مشتریان ایرانی نسبت به کالاهای باکیفیت و قیمت مناسب بالا برود و گلایه‌مندی‌هایی که در خصوص کیفیت و خدمات پس از فروش در کشور وجود دارد برطرف شود و در نهایت اقتصاد و صنعت کشور پویا خواهد شد. نکته‌ای که باید مدنظر باشد این است که صنعت خودرو بر ۶۰ صنعت تاثیرگذار است و باعث متحول شدن آنها می‌شود. با برنامه‌ریزی و از طریق توسعه صنعت خودرو می‌توانیم صنایع بالادستی از جمله فولادسازی و آلومینیوم را توسعه بیشتری دهیم، همچنین می‌توانیم بر صنایع پایین‌دستی اثربگذاریم. به طور مثال پیشرفت در صنعت خودرو می‌تواند به توسعه صنعت الکترونیک، لاستیک و ریخته‌گری در کشور کمک کند. یکی از سیاست‌هایی که وزارت صنعت و معدن دنبال می‌کند توجه جدی به صادرات است، یعنی محصولی که در داخل تولید شود به لحاظ تکنولوژیک به‌روز بوده و ویژگی صادراتی داشته باشد، در نتیجه چنین محصولی می‌تواند تیراژ قابل‌قبولی داشته باشد و مورد توجه بازار داخلی نیز قرار گیرد.

به‌رغم همه تحریم‌ها و مشکلاتی که وجود داشت، زیرساخت صنعت خودرو بسیار باارزش است، هم‌اکنون صنعت خودرو ایران در رده هجدهم دنیا قرار دارد که رده قابل‌قبولی است. در صورت نهایی شدن توافقات، پیش‌‌بینی می‌شود که تولیدات در سال ۹۴ نیز با رشد همراه شود و به رده بهتری در دنیا دست یابیم. یکی از موضوعاتی که برای مردم بسیار اهمیت دارد بحث قیمت خودرو است. توافقات اخیر قطعا بر قیمت محصولات تاثیر می‌گذارد. زمانی که تولید رقابتی با سطح کیفی بالا و خدمات مطلوب صورت گیرد، قطعا مشتری راضی خواهد بود. زمانی که تیراژ مناسب بوده و مانند همه کشورها تولید به‌روز باشد، صنعت خودرو قوی خواهد شد و مردم نیزبه محصولات داخلی اقبال نشان خواهند داد. البته ما در کوتاه‌مدت شاهد کاهش قیمت نخواهیم بود، چون هنوز اتفاقی نیفتاده است.