ایسنا- تالار بورس کالای کیش یکی از معدود پروژه‌های پیش روی ماست که انجام شده، به بهره‌برداری رسیده و حتی فاز اول آن افتتاح شده و یک بار سنگین «رسمی» بودن افتتاح را یدک ‌می‌کشد، اما...

متاسفانه نتیجه مطلوب از آن نه‌تنها حاصل نشده، بلکه گویا در حجم انبوه مشغله‌ها، گرفتار برخی امروز و فردا کردن‌ها شده است. شرکت خصوصی بورس کالای ایران، زیرنظر سازمان بورس اوراق بهادار، پس از کش و قوس‌های فراوان، بستر لازم را برای انجام معاملات انواع کالا در سه بخش عمده کشاورزی، فلزی و پتروشیمی‌فراهم کرده تا علاوه بر تمرکز فعالیت اقتصادی این حوزه‌ها (مبادله کالا) در یک مکان، امکان شفافیت قیمت در بازار را ایجاد کند. در یک و نیم سال گذشته، این شرکت گام‌های مهمی‌در راه توسعه فعالیت‌های خود برداشته که مهم‌ترین آن تلاش برای پذیرفتن معامله نفت خام در بازار بین‌المللی است؛ اما به منظور شناساندن توانایی‌های خود در این مسیر، در ابتدا فرآیند معامله محصولات پایین دستی نفت و پتروشیمی‌را بر عهده گرفت و بدین منظور پس از ادغام دو بورس کالای کشاورزی و فلزات با هم، رینگ سومی‌را تحت عنوان فرآورده‌های نفت و پتروشیمی‌راه‌اندازی کرد که موج بزرگی از معامله‌گران را روانه تالار تهران کرد. حجم زیاد معاملات، ضرورت ایجاد تالاری وسیع و پیشرفته‌تر را فراهم کرد و از نظر دست‌اندرکاران، چه مکانی مناسب‌تر از جزیره کیش که هم به عنوان یک منطقه آزاد تجاری مسیر راحت‌تری برای ورود و صدور کالا داراست و هم اینکه تالار منطقه‌‌ای بورس (اوراق بهادار) در آنجا فعالیت دارد. بهره‌مندی از این مزایا، هیات‌مدیره بورس کالا را به سمت راه‌اندازی تالاری مستقل از اوراق بهادار در این منطقه سوق داد که اذعان می‌شد این تالار به صورت «رسمی» به زودی افتتاح می‌شود، اما مدیر امور ناظرین و تالارهای شرکت در اسفند ماه سال گذشته اعلام کرده بود که مصوبه هیات دولت در مورد راه‌اندازی بورس نفت این بود که تالار معاملات آن در بخشی از تالار بین‌المللی بورس ایجاد شود و قرار است تمام امور در همان تالار انجام پذیرد که بهره‌برداری رسمی‌بین روزهای۱۰ تا ۲۰ اسفند ماه انجام می‌شود. غفاری تاکید کرده بود: اگر عزم ملی برای راه‌اندازی بورس بین‌المللی نفت شکل گرفته و متولی آن یکپارچه شود و با توجه به اینکه بورس گازی در میان کشورهای عمده تولیدکننده راه‌اندازی شده، امیدواریم این موضوع به مسوولان جرات و جسارت بدهد تا مجوز اقدامات محدود این حوزه را صادر کرده و به عنوان نمونه در ابتدا نفت کوره وارد شده و خود زمینه ورود دیگر مشتقات نفتی و حتی نفت خام به این رینگ شود. او گفت: معتقدیم که دیگر مدعیان، توانایی در حد شرکت بورس کالا را ندارند و ما می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان این بورس را راه‌اندازی کنیم و پیش‌زمینه‌های آن در کشور فراهم است و حتی در حال مذاکره با شرکت‌ پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هستیم و می‌توانیم ادعا کنیم که قدرت گرداندن بورس بین‌المللی نفت را نیز داریم.
چندی بعد، مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران، هفدهم اسفند ماه اظهار کرد که به‌‌رغم آمادگی شرکت و تالار به دلیل مشکلات ایجاد شده در انجام هماهنگی میان مسوولان برای حضور در مراسم، این کار به سال آینده و اواخر فروردین ماه موکول شد.
بالا و پایین شدن روزها به جایی رسید که پس از تعطیلات عید نوروز یکی از مسوولان شرکت بورس کالا گفت: با وجود بازدید وزیر اقتصاد از این تالار همزمان با برگزاری انتخابات هیات مدیره بورس کالا در سال گذشته ( ۲۴ اسفند ماه)، احتمال برگزاری مراسم افتتاح در اواخر فروردین ماه نیز منتفی بوده و شاید به نیمه اول اردیبهشت ماه موکول شود.
افتتاح رسمی، پیش‌زمینه‌ افتتاح بورس نفت
نگاهی دیگر به اظهارات متولیان، ما را به دیدگاه مهدی کرباسیان، نماینده ویژه وزیرنفت در پیگیری روند بورس نفت می‌رساند که تاکید کرد: مصلحت در تعویق راه‌اندازی است!
آنجا که وی در خصوص راه‌اندازی بورس نفت سخن می‌گفت و تصریح کرد: برای راه‌اندازی بورس نفت خام اقدام جدیدی صورت نگرفته است، زیرا با مصوبه هیات وزیران، اختیار آن به کمیته‌ای متشکل از وزیر نفت، وزیر امور خارجه و مدیر کل بانک مرکزی به ریاست وزیر امور اقتصادی و دارایی واگذار شد که تاکنون تنها یک جلسه برگزار کرده‌اند و دیگر فعالیتی نداشته‌اند.
وی در ادامه پیشنهاد کرده بود که بهتر است کمیته‌ منتخب دولت اقدام به تشکیل کارگروهی فعال برای راه‌اندازی این بورس و مسائل پیش‌ روی آن کند تا مقدمات کار فراهم شده و در زمان معینی که به مصلحت است و قیمت نفت ثبات می‌یابد، عملیات اجرایی برای راه‌اندازی این بورس صورت گیرد.
اظهار نظرها که بالا می‌گیرد، مددی، مدیرعامل منطقه آزاد کیش نوید می‌دهد که در ابتدا این بورس تحت‌نظر و مدیریت شرکت بورس کالا راه‌اندازی می‌شود، اما پس از اصلاح قوانین مربوط به فعالیت‌های پولی و مالی، به صورت مستقل و زیرنظر بخش بین‌المللی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار می‌گیرد.
اما علی اکبر هاشمیان، مدیرعامل بورس کالا همچنان معتقد است: براساس مصوبه دولت، کیش به عنوان مبدا بورس بین‌المللی نفت باید قرار گیرد و شرکت بورس کالای ایران در تهران در جهت سیاست‌های دولت کمک می‌کند.
به گزارش ایسنا، شنیده‌ها حاکی از آن است که بورس نفت خام با تخصیص سهمیه‌ای از سوی وزارت نفت برای فروش حواله و اوراق تضمین شده بهادار توسط سه مرجع وزارت نفت، وزارت اقتصاد و سازمان بورس، عملیاتی خواهد شد و در نهایت نیز معاملات آتی نفت قابل اجرا خواهد بود.
در حال حاضر فعالیت بورس محصولات نفتی و پتروشیمی‌کیش در پنج روز اول هر هفته انجام می‌شود.
پیوند فرآورده‌های پتروشیمی‌ و نفت؛ شاید وقتی دیگر
براساس این گزارش، روشن است که مشکل در افتتاح نیست؛ چراکه هم‌اکنون این تالار به گفته مسوولان شرکت به انجام معاملات می‌پردازد، اما کارگزاران و برخی از فعالان بازار معتقدند که تنها معاملات تالار تهران روی تابلوی تالار کیش نمایش داده می‌شود. شاید با افتتاح این تالار قوه نظارت و بررسی دقیق‌تر و شفافیت کار در آنجا مشخص شده و فرآیند معامله برای فرآورده‌های پتروشیمی‌در همسایگی نفت فراهم شود. کرباسیان می‌گوید: مکان مورد نظر برای معاملات نفت خام از سال ۸۵ در کیش خریداری شده و پس از راه‌اندازی بورس نفت، معاملات در آن انجام می‌پذیرد و رینگ فرآورده‌‌های نفتی و پتروشیمی‌نیز از بورس کالا جدا شده و به همان مکان منتقل می‌شود.
علاوه بر دیر و زودهایی که برای افتتاح این تالار پیش می‌آید و هنوز زمانی برای حضور همزمان مسوولان امر برای افتتاح تعیین نشده، رویای راه‌اندازی بورس نفت را آن هم به صورت بین‌المللی به زمانی دیگر می‌سپاریم، با آنکه می‌دانیم کشورهای منطقه برای حضور پررنگ ایران در بازارهای بین‌المللی دست روی دست نمی‌گذارند.