زنگ خطر در صنایع فولادسازی

زهرا مسافر

بحران اقتصادی حاکم بر جهان و نبود تقاضا موجب شده تا تولیدکنندگان فولاد در دنیا به فکر چاره‌ای برای فروش محصولات بیفتند. از آنجا که ایران بازار هدف بزرگی برای فروش محصولات خارجی محسوب می‌شود، از این رو با هجوم واردات فولاد و «محصولات فولادی» به کشور مواجهیم که این امر موجب شده تا تولیدکنندگان فولاد داخلی به رغم تمام مشکلات پیش روی خود، طرح‌های توسعه‌ای و افزایش تولید را اجرا کنند، اما در فروش با مشکل مواجه باشند.

این در حالی است که در صورت نبود کالای خارجی، تولیدات تولیدکنندگان داخلی فولاد به واسطه مزیت نسبی کیفی نسبت به کالای مشابه خارجی نیاز داخل را تا حدودی تامین می‌کند که این امر علاوه بر افزایش بیشتر حجم تولید داخل به رشد فروش آنها نیز منجر شده و به تدریج موجب بقای تولیدکنندگان در صحنه رقابت شود.

تولیدکنندگان و فعالان صنعت فولاد کشور بالاتفاق معتقدند چنانچه دولت با حمایت خود از طریق مکانیزم‌های خاصی از جمله افزایش تعرفه واردات مانع از واردات بی‌رویه فولاد و محصولات فولادی بی‌کیفیت از بازارهای جهانی به کشور نشود، این امر آسیب‌های جبران‌ناپذیری را که هم اکنون نیز شاهد آن در برخی از واحدی تولیدی هستیم از جمله کاهش تولید، تعطیلی واحدها و بیکاری گسترده کارگران بر در پیکره صنعت کشور وارد خواهد آورد.

متن گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با چند تن از تولیدکنندگان محصولات فولادی کشور را که در خصوص پاره‌ای از مشکلات آنها در پی می‌آید، می‌خوانید:

تولید فولاد با ۲۰درصد ظرفیت

حسن مصیب‌زاده، مدیرعامل فولاد البرز در این خصوص گفت: هم اکنون تنها با ۲۰درصد ظرفیت خود تولید می‌کنیم که آن هم با ضرر به فروش می‌رسد.

وی افزود: چنانچه ابزار کنترلی برای واردات بی‌رویه فولاد هر چه سریع‌تر اعمال نشود، همه تولیدکنندگان در این بخش یکی پس از دیگری ورشکسته خواهند شد.

وی با بیان اینکه هم اکنون وضعیت تمامی تولیدکنندگان فولاد در کشور مشابه همدیگر است، تصریح کرد: واردات بی‌رویه، فروش فولاد چینی از سوی وزارت بازرگانی و عرضه آن در بورس، کمبود ساخت‌وساز و عدم راه‌اندازی پروژه‌های عمرانی در کشور پایه‌های تزلزل بخش صنعت فولاد کشور را پایه‌ریزی کرده است.

مدیرعامل فولاد البرز خاطرنشان کرد: در حال حاضر به علت توقف ساخت و ساز در امارات، انبارهای کارخانه‌های این کشور مملو از جنس است که با قیمت‌های ارزان وارد ایران می‌شود.

وی گفت: با تعرفه کنونی واردات تولیدکنندگان فولاد داخل توان رقابت با کالاهای ارزان قیمت خارجی را ندارند و زیر قیمت تمام شده مجبورند که تولیدات خود را به بازار عرضه کنند.

وارداتی‌ها میدان‌دار بازارآهن

مصیب‌زاده تاکید کرد: در صورت عدم اعمال ابزار تعرفه برای واردات فولاد به کشور از سوی دولت، تولیدکنندگان داخلی از رده خارج شده و تولیدکنندگان خارجی بر بازار داخل حاکم خواهند شد.

وی افزایش تعرفه واردات فولاد را از اساسی‌ترین راهکارها برای نجات صنعت فولاد کشور در شرایط کنونی دانست و افزود: همچنین قیمت شمش با میلگرد و مقاطع فولادی باید همخوانی داشته باشد.

مدیرعامل فولاد البرز با اشاره به این که هم اکنون اغلب واحدهای تولیدکنندگان فولاد سرمایه‌بر هستند و معوقه بانکی دارند، تصریح کرد: در شرایط کنونی این واحدها امکان پرداخت بدهی‌های بانکی را ندارند، از این رو بانک‌ها به آنها تسهیلات نمی‌دهند که این امر به معضل بزرگی در این بخش بدل شده است.

مصوبه ۳۳۰ هیات وزیران اجرایی نمی‌شود

وی اجرای مصوبه ۳۳۰ هیات وزیران را ضروری دانست و خاطر نشان کرد: براساس این مصوبه، شرکت‌هایی که بدهی معوقه به سیستم بانکی دارند، به ۶۰ ماه تقسیط شود و سرمایه در گردش در اختیار این شرکت‌ها قرار گیرد تا بتوانند نسبت به پرداخت اقساط و بقای تولید خود اقدام کنند.

وی با بیان این که مصوبه ۳۳۰ وزارت کار از سوی هیات وزیران اعلام شده، اما بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تا کنون آن را ابلاغ نکرده است خواستار ابلاغ هر چه سریع‌تر آن از سوی دستگاه مربوطه هستیم.

واردات فولاد را محدود کنید

مدیرعامل فولاد کاویان نیز با اشاره به این که هم اکنون ۴۰درصد نیاز کشور به فولاد از طریق واردات تامین می‌شود، گفت: این میزان واردات برای ما مشکلاتی در بر داشته که این امر نیز به علت نداشتن تعرفه برای این محصولات در کشور است.

علی‌اصغر گنجیان افزود: در حال حاضر به علت واردات کالای مشابه فولاد کاویان به کشور فروش این شرکت با مشکل مواجه شده، زیرا بازار کشش ندارد. به گفته وی، به علت واردات بی‌رویه، فولاد کاویان به ناچار خط تولید ورق خود را با عرض ۱۲۵۰ به ۱۵۰۰ تبدیل کرده است تا بتواند با کالاهای مشابه خارجی رقابت کند که آن هم به علت عدم کشش بازار بخشی از تولیدات این شرکت در انبارهای آن دپو شده است.

مدیرعامل فولاد کاویان با بیان این که هم اکنون این شرکت با ۸۰درصد ظرفیت خود تولید می‌کند، تصریح کرد: در صورت اعمال تعرفه واردات مشتریان به علت کیفیت بالای تولیدات فولاد کاویان ترجیح می‌دهند که از تولیدات این شرکت استفاده کنند، به‌رغم آنکه محصولات وارداتی ارزان‌تر از تولیدمان در بازار عرضه می‌شود.

وی اعمال ابزار تعرفه واردات را تنها راهکار اساسی برای حل مشکل موجود تولیدکنندگان فولاد و محصولات فولادی دانست و خاطرنشان کرد: دولت همچنین برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی باید واردات را محدود کند و تنها اجازه واردات محصولاتی را که در کشور تولید نمی‌شود، بدهد.

گنجیان درخصوص وضعیت آینده بازار فولاد کشور گفت: چنانچه ساخت‌و‌ساز در کشور افزایش یابد، بازار فولاد نیز رونق خواهد یافت، زیرا که در هر کشوری رونق اقتصادی منوط به مسائل عمرانی است.

وی اظهار داشت: در صورت اجرای پروژه‌های عمرانی و رشد ساخت‌و‌ساز در کشور تولیدکنندگان داخلی با ظرفیت کامل خود می‌توانند تولید کنند و در این صورت عرضه‌و‌تقاضا تعادل می‌یابد، زیرا که با واردات، عرضه افزایش و تقاضا کاهش می‌یابد که این امر موجب تنش در بازار می‌شود.

فولاد را سیاسی نکنید

مدیرعامل نورد فولاد کرمانشاه نیز با بیان اینکه دو در ماهه نخست سال جاری نسبت به سال ۸۷ حدود ۳۰ تا ۳۵درصد کاهش در فروش داشتیم، گفت: به‌رغم آنکه در میزان تولید این شرکت نسبت به سال گذشته هیچ گونه تغییری ایجاد نشده است ادامه داد اما در میزان فروش با کاهش روبه‌رو بوده‌ایم.

بهروز سلیمانی تصریح کرد: مابقی تولیدات شرکت نورد فولاد کرمانشاه به علت کاهش فروش در انبار موجود بوده و این در حالی است که هزینه‌‌های ثابت تولیدمان همچنان پابرجا است.

وی، اجرای دستور‌العمل صادره از سوی دولت مبنی‌بر تامین آهن‌آلات موردنیاز ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی از محل تولیدات داخل را از راهکارهای اساسی برای کاهش فروش تولیدکنندگان دانست و گفت: از آنجا که دولت بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آهن در کشور محسوب می‌شود، از این رو سازمان‌های دولتی باید به اجرای دستورالعمل یاد شده موظف شوند.

وی استفاده از ابزار تعرفه‌های واردات فولاد و تامین سرمایه در گردش کارخانه‌های تولید فولاد کشور را از دیگر راهکارهای مقابله با بحران ایجاد شده در بخش صنعت فولاد کشور برشمرد و تصریح کرد: دولت باید با اتخاذ تدابیری ویژه و برای تامین سرمایه در گردش تولیدکنندگان و بقای آنها در عرصه تولید نسبت به استمهال سررسیدهای ارزی و ریالی آنها به مدت دو سال اقدام کند تا سونامی ایجاد شده برطرف شود.

کمک به فولادسازان را به تعویق نیندازید

مدیرعامل نورد فولاد کرمانشاه با اشاره به در پیش رو بودن انتخابات ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: صنعت فولاد کشور را سیاسی نکنید و هرگونه تصمیم‌گیری درخصوص حمایت از این صنعت را به پس از پایان انتخابات موکول نکنید. زیرا که هم‌اکنون بازار ایران مهم‌ترین بازار برای کارخانه‌های خارجی است، زیرا این بازار از مزیت‌های بسیار خوبی برخوردار است.

سلیمانی گفت: هم‌اکنون مشتریان خواستار تامین نیاز خود به آهن هستند، اما به علت سیاست‌های فعلی کشور دست نگه داشتند.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون قیمت آهن زیر کف بازار است، افزود: در حال حاضر شمش کمتر از ۴۱۵دلار در بنادر کشور موجود نیست که این میزان با احتساب ۱۰درصد هزینه ترخیص، هزینه حمل و تولید قیمت تمام‌شده هر کیلو میلگرد به مبلغ ۵۲۵ تومان می‌رسد.

وی تصریح کرد: با وضعیت کنونی و با در نظر گرفتن بهره‌های بانکی که تولید‌کنندگان باید ۲۰درصد برای بهره تسهیلات دریافتی خود از سیستم بانکی بهره بپردازند، در مجموع نرخ هر کیلو میلگرد به طور متوسط به مبلغ ۵۵۰ تومان تمام می‌شود که همان طور که شاهدید پایین‌تر از این رقم در بازار مورد مبادله قرار می‌گیرد که این امر موجب کاهش فروش و ضرر تولید‌کنندگان است.

مدیرعامل نورد فولاد کرمانشاه با اشاره به اینکه در تمام دنیا بهره‌‌های بانکی برای بخش تولید تنها ۳درصد است، گفت: از این رو به علت ارزان بودن هزینه تولید آنها، بازار ایران بازاری بسیار مناسب برای همسایگان است که دولت باید از این امر ممانعت کند.

۴هزار میلیارد تومان زیان در بازار آهن طی ۶ ماه گذشته

دبیر انجمن تولید‌کنندگان فولاد نیز در این خصوص گفت: برای مقابله با بحران جهانی سیاستی در زمینه بخش فولاد اعمال نشد، زیرا که ایران به علت عضو نبودن در سازمان تجارت و نداشتن اجبارهای تعرفه‌ای می‌توانست از فرصت‌های لازم استفاده کند در حالی که حمایت لازم از بازار فولاد کشور صورت نگرفت.

وی افزود: ابزار تعرفه واردات فولاد باید در ۵ تا ۶ ماه گذشته اعمال می‌شد تا از ورشکستگی برخی از واحدهای تولیدی جلوگیری می‌شد، اما به علت عدم حمایت از بازار فولاد داخل، قیمت‌ها به شدت کاهش یافت.

رسول خلیفه سلطان با اشاره به اینکه در ظاهر با کاهش قیمت‌ها از مصرف‌کنندگان حمایت شده است، تصریح کرد: ظرف چند ماه آینده اثرات سوء این حمایت از مصرف‌کنندگان آشکار خواهد شد، زیرا که به علت بحران کنونی تولید‌کنندگان از رده تولید خارج و انبارهای آن‌ها از تولید خالی خواهد شد. وی با انتقاد از سیاست وزارت بازرگانی مبنی بر آن که وقتی قیمت‌های داخلی از قیمت‌های جهانی کمتر است نیاز به‌‌اعمال تعرفه واردات نیست، خاطرنشان کرد: به علت عدم تصمیم به موقع این وزارتخانه برای افزایش تعرفه واردات بازار داخل با تنش مواجه شده است.

دبیر انجمن تولید‌کنندگان فولاد گفت: متاسفانه به علت هجوم واردات آهن‌آلات خارجی به کشور تولید‌کننده و بنگاه‌دار داخل با ضررهای زیادی رو‌به‌رو شد.

وی با اشاره به اینکه طی ۶ ماه گذشته حدود ۴هزار میلیارد تومان ضرر به بازار آهن کشور وارد شده، افزود: هم‌اکنون بخش خصوصی در این بخش با تنها ۳۰درصد ظرفیت خود تولید می‌کند.

خلیفه سلطان پیش‌بینی کرد: طی ۶ ماه آینده به علت ایجاد تقاضا در کشور و رشد مصرف و نبود عرضه امکان انفجار قیمت در بازار وجود دارد؛ چرا که در شرایط کنونی تولیدکنندگان و واردکنندگان از ادامه فعالیت خود بیم دارند و در شک و تردید بسرمی‌برند.

وی با اشاره به اینکه حجم تولید فولاد در بخش خصوصی در سال ۸۷ با کاهش مواجه شده بود، گفت: طی سال ۸۶، ۵/۳میلیون تن فولاد از سوی این بخش تولید شد و این در حالی است که این میزان در سال ۸۷ با کاهش روبه رو شد و به عدد ۲۰۰/۳میلیون تن رسید.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد در خصوص حجم تولید بخش خصوصی فولاد در سال ۸۸ افزود: این امر بستگی به شرایط بازار داخل دارد، البته ظرفیت تولید روز به روز در حال افزایش است. در سال ۸۷ ظرفیت نسبی تولید در بخش خصوصی ۱۰میلیون تن بود، اما امسال به ۱۲میلیون تن در بخش نورد خواهد رسید.

قیمت آهن آلات در کف

مدیرعامل فولاد اصفهان با بیان اینکه در سه شیفت کاری مشغول به تولید هستیم، گفت: هم اکنون ظرفیت تولید این واحد تولیدی ۱۰۰هزار تن است که با اجرای طرح توسعه به ۲۰۰هزار تن در سال تولید انواع نبشی و در آینده ناودانی می‌رسد.

محمدعلی رفیعیان افزود: هم‌اکنون قیمت در بازار آهن روی کف قرار دارد و تا حدود ۱۰ تا ۲۰ تومان دیگر کاهش خواهد یافت، اما صعود نرخ‌ها دور از انتظار است.

وی با بیان اینکه مسائل اقتصادی کشور تحت شعاع انتخابات قرار گرفته،‌ تصریح کرد: با شروع ساخت و ساز در کشور رونق به این بازار باز خواهد گشت.

مدیرعامل فولاد اصفهان از ورود بیلت‌های ارزان قیمت به بنادر کشور خبرداد و خاطرنشان کرد: تا یک ماه آینده در تمامی بنادر کشور شمش فولاد به وفور وجود خواهد داشت.

وی افزود: نرخ هر کیلو بیلت حداکثر تا ۴۲۰تومان و برای تاجران بزرگ تا ۳۹۰تومان نیز در بنادر عرضه می‌شود.

موجودی انبارهای فولاد داخل بالا است

رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان نیز با بیان اینکه هم اکنون موجودی انبارهای کارخانه‌های فولاد و محصولات فولادی بالا است، تصریح کرد: به عنوان مثال در حال حاضر فولاد مبارکه از ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار تن موجودی انبار برخوردار است.

وی با اشاره به شرایط فعلی دولت برای مقابله با بحران ایجاد شده، خاطرنشان کرد: دولت چاره‌ای جز افزایش تعرفه واردات فولاد در شرایط فعلی ندارد.

محمود اسلامیان گفت: واردات آهن‌آلات از ابتدای سال تاکنون و عرضه آن در بورس کالا از اشتباهات دولت بود که باید با استفاده از اعمال ابزار تعرفه‌ای جلوی بحران ایجاده شده گرفته شود.

وی با اشاره به اینکه تغییر در نرخ تعرفه واردات فولاد هم‌اکنون در کمیته‌ای در حال بررسی است، گفت: چنانچه تصمیم درستی در این خصوص از سوی دولت اتخاذ نشود، واحدهای تولیدی فولاد دچار بحران شدیدی خواهند شد؛ زیرا که تعرفه موجب تعادل میان حمایت از مصرف و اشتغال می‌شود در شرایطی که موجودی انبارهای بالا است و واردات به صورت بی‌رویه انجام می‌شود.

رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان با بیان اینکه رکود اقتصادی در جهان برطرف نشده است، گفت: قیمت فولاد در بازارهای جهانی هنوز به کف نرسیده است.

به گفته وی، از سویی هم اکنون شرکت آرسلور میتال از ظرفیت‌ تولید خود به میزان ۵۰درصد کاهش داده است، از این رو به علت عدم بازار مصرف در کشور ابزار تعرفه خیلی تاثیرگذار نخواهد بود و تنها اثر روانی بر بازار خواهد داشت و موجب تثبیت بازار آهن می‌شود.

تحریک تقاضا تنها عامل تاثیرگذار بر بازار آهن

یک فعال بازار آهن نیز در این زمینه گفت: هم اکنون بازار آهن قفل شده است.

وی افزود: تنها عامل تعیین کننده قیمت در بازار آهن در شرایط کنونی تحریک تقاضا است؛ زیرا که خوشبختانه کاهش تولید از سوی کارخانه‌های تولیدی صورت نگرفته است.

این فعال بازار با بیان اینکه تزریق نقدینگی به علت تورم‌زایی با سیاست‌های دولت همخوانی ندارد، تصریح کرد: اما برای باز شدن قفل بازار آهن باید تقاضا به هر صورتی تحریک شود.

وی با بیان اینکه دولت باید با اتخاذ تدابیری خاص باعث جریان در بازار آهن شود، خاطرنشان کرد: دولت باید مبلغ ۶۰هزار میلیارد تومان مورد هدف را به تدریج به بازار آهن تزریق کند.