گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با مهندس علی‌اصغر صباغ‌ثانی، رییس سندیکای صنایع آلومینیوم کشور
آلومینیوم در محاصره است
گروه بورس کالا- طیبه شهبازی: این روزها افزایش نامتعارف قیمت آلومینیوم در کشور در مقایسه با قیمت جهانی آن، سبب بروز مشکلاتی برای تولیدکنندگان این حوزه از صنعت شده است که از جمله آنها می‌توان به کمبود مواد اولیه، مشکلات صادراتی، افزایش قیمت مواد اولیه و سوء‌استفاده واسطه‌ها در خرید از بورس کالا اشاره کرد. در خصوص دلایل این امر و راهکارهای کاهش قیمت آلومینیوم، گفت‌وگویی با علی اصغر صباغ ثانی، رییس سندیکای صنایع آلومینیوم کشور داشته ایم که در ادامه می‌خوانید. مهم‌ترین دلیل افزایش بی‌رویه قیمت آلومینیوم را در مقایسه با قیمت جهانی آن چه می‌دانید؟
به دنبال سودآوری قابل‌توجهی که از محل صادرات مواد اولیه برای کارخانه‌های تولیدکننده شمش در پی افزایش نرخ ارز ایجاد شد، میزان صادرات مواد اولیه در شش ماه نخست سال‌جاری افزایش قابل‌ملاحظه‌ای یافت و همین مساله موجب شد تا معضل کمبود مواد اولیه واحدهای تولیدی دوچندان شود. در حال حاضر آلومینیوم با قیمت کیلویی ۸۲۰۰ تومان که با هزینه‌های جانبی به ۸۷۰۰ تومان هم می‌رسد - با قیمت ارز آزاد - به فروش می‌رسد. استدلال سه کارخانه تولیدکننده شمش و بیلت کشور (ایرالکو، المهدی و هرمزآل) برای عرضه با قیمت بالا در بورس کالا این است که دست فرصت طلبان و واسطه‌ها را از بورس کالا کوتاه کنند. در حقیقت باید مصرف کننده واقعی در داخل شناسایی شود تا این فرصت از واسطه‌ها گرفته شود. تنها مرجعی که برای ارائه لیست و اسامی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان واقعی صلاحیت دارد، سندیکای صنایع آلومینیوم است. ما البته این لیست را به بورس کالا و وزارتخانه ارائه کردیم. کارخانه‌های تولید کننده مادر به جای اینکه جنس را به مصرف کننده واقعی بدهند، در بورس کالا با زدوبندهایی که واسطه‌ها انجام می‌دهند، کالا را خریده و صادر می‌کنند. در حال حاضر تعیین قیمت تنها از طریق بورس کالا انجام می‌شود. متاسفانه بورس هم دولتی است و در چنین شرایطی به جای اینکه قیمت از بالا به پایین بیاید - مثل بورس لندن- عکس آن اتفاق می‌افتد.
نحوه عرضه شرکت‌ها در بورس کالا به چه صورت است؟
شرکت‌های ایرالکو، المهدی یا هرمزآل به طور مثال ۱۰۰۰ تن آلومینیوم را در بورس کالا عرضه می‌کنند، یکی از واسطه‌ها که اصلا کارخانه هم ندارد، این کالا را به قیمت مثلا ۵۰۰۰ تومان از بورس کالا خریداری می‌کند. فردای آن روز ۲۰۰ تن از آن را روی تابلوی بورس کالا می‌آورد و قیمت را آنقدر بالا می‌برد که به کیلویی ۶۵۰۰ تومان می‌رسد (قیمت بازار) و در نهایت آن ۱۰۰۰ تن دیروزی را هم با همین قیمت می‌فروشد یا به قول ایرالکو صادر می‌کند. این وسط ۱۵۰۰ تومان رانت ایجاد می‌شود. متاسفانه هیچ نظارتی در این مساله وجود ندارد نه در بورس نه در وزارت صنعت، معدن و تجارت. در بخش خرید و فروش و... این مشکل باعث فشار بر زیرمجموعه‌ها شده و قیمت بالا می‌رود. وقتی قیمت مواد اولیه بالا رفت، به تبع آن قیمت محصولات هم افزایش پیدا کرد و امروز شاهد رکود در بازار صنایع پایین دستی هستیم. تعداد تولیدکنندگان ظروف آلومینیومی از ۴۰۰ واحد به ۳۰ واحد کاهش پیدا کرده است که آنها هم به دلیل بالا بودن قیمت‌ها، با ظرفیت کمتر از بیست درصد در حال تولید هستند.
میزان تولید و صادرات در شش ماه نخست سال‌جاری چه میزان بوده است؟
مجموع تولید در شش ماه اول امسال (محصولات تولیدی ایرالکو، المهدی و هرمزآل شامل بیلت و بیشتر شمش) بالغ بر ۱۶۷ هزار و ۹۰۲ تن می‌باشد که البته با افزایش مواجه نبوده است و میزان صادرات در همین مدت بالغ بر ۸۳ هزار و ۲۶۴ تن بوده است؛ یعنی حدود ۵۰ درصد از تولید را صادر کرده‌اند که بیشتر شامل شمش است؛ چون بیلت کیفیت مناسب صادرات ندارد. سندیکا به منظور جلوگیری از بیکاری کارخانه‌های زیرمجموعه، دقیقا به همان میزان صادراتی، مواد اولیه را وارد کرده است.
آیا قطع صادرات شمش آلومینیوم راه‌حل مناسبی برای کاهش قیمت در بازار داخلی است؟
سندیکای صنایع آلومینیوم به هیچ عنوان با صادرات ۳۰ تا ۳۵ درصد شمش آلومینیوم مخالف نیست؛ چون طبق قانون مجاز به صادرات بیش از این میزان نیستند. هم اینک دولت از ارز صادرکنندگان استفاده کرده و در بازار ارز تزریق می‌کند که اگر این صادرات قطع شود، خبری از ارز صادراتی هم نخواهد بود؛ بنابراین نمی‌شود جلوی صادرات را گرفت. کارخانه‌های مادر صنعت آلومینیوم باید برای تامین مواد اولیه خود بخشی از تولید خود را سوآپ کنند؛ به طوری که در قبال تحویل شمش آلومینیوم، مواد اولیه (پودر آلومینا، آند و...) دریافت کنند. یعنی در ازای ۱۰۰ تن آلومینای وارداتی، ۳۵ تن آلومینیوم صادر می‌کنند و باید مازاد آن (یعنی ۱۵ الی ۲۰ درصد اضافی) را به جای صادرکردن در بازار داخل عرضه کنند؛ اما در واقع ۵۰ درصد را صادر می‌کنند که موجب کمبود داخلی شده و در نتیجه قیمت حدود ۳۰۰۰ تومان بالاتر از قیمت بورس فلزات لندن شده است. هنوز این مشکل که تولیدکننده واقعی از واسطه تمییز داده شود، از طریق سایت بهین‌یاب حل نشده است. در صورت ممنوعیت صادرات مواد اولیه، فعالیت کارخانه‌های تولیدکننده آلومینیوم هم با چالش مواجه می‌شود.
در حال حاضر وضعیت صادرات شمش و محصولات آلومینیومی چگونه است؟
زمانی مصرف‌کنندگان زیر مجموعه به کشورهای اتریش و آلمان و بلژیک قطعات ماشین و... صادر می‌کردند که در حال حاضر به دلیل گرانی و کمبود، نه تنها امکان صادرات محصولات شرکت‌های قطعه ساز داخلی به سایر کشورها وجود ندارد، بلکه این شرکت‌ها قادر به پاسخگویی به نیاز خودروسازان داخلی هم نیستند. ما در حال حاضر سه کارخانه پروفیل خوب و مدرن در ایران داریم که صادرکننده هم بودند؛ اما با توجه به افزایش قیمت‌ها، نمی‌توانند صادر کنند. ظروف هم همین طور، به کشورهای آفریقایی، اروپایی و حوزه خلیج فارس صادر می‌شد که الان نمی‌شود. اگر مسوولان وزارتخانه و بورس کالا پای صحبت سندیکا بنشینند، می‌توان به راحتی جلوی افزایش قیمت را گرفت. یعنی به جای ۸۸۰۰ تومان (با ارز آزاد) قیمت را در تمام بخش‌های صنعت آلومینیوم به ۵۸۰۰ تومان (با ارز مبادله‌ای) خواهیم رساند. ما زمانی طی مذاکره‌ای از دولت خواستیم که به آلومینیوم ایرالکو و المهدی و هرمزآل، دلار بدهد تا آنها مجبور به سوآپ نباشند، اخیرا دولت اعلام کرده که برای این منظور سیصد میلیون دلار اعتبار اختصاص می‌دهد، اما این راه‌حل مناسبی از نظر ما نیست. دولت گفت که کارخانه جاجرم در حال تولید آلومینا به منظور مصرف داخلی است که موجب کاهش قیمت خواهد شد، اما این طور نشد چون جاجرم مقداری از آلومینا را صادر کرد.
در مورد پروژه‌های توسعه معادن آلومینا که قرار بود منجر به افزایش تولید شده و صادرات آلومینا هم گسترده تر شود، توضیح بفرمایید.
نزدیک به سی سال است که من در سندیکای صنایع آلومینیوم به همراه همکارانم این درخواست را داشته‌ایم. در این مدت، هر چند سالی وزیر وقت اعلام می‌کرد که ما درخصوص توسعه صنایع آلومینیوم فلان کارها را انجام داده‌ایم. همین ۸ سال پیش بود که اعلام کردند که تا یک سال دیگر، به مرز یک میلیون تن در تولید خواهیم رسید. از آن زمان به بعد تنها آلومینیوم هرمزآل راه‌اندازی شد که آن هم اگر تولید کند - با توجه به مشکلات موجود- با ظرفیت ۴۰ هزار تن خواهد بود. کل تولید این سه مجموعه (ایرالکو، هرمزآل و المهدی) در طول سال به ۳۲۰ هزار تن رسیده است؛ در حالی که مصرف داخلی ما تقریبا ۳۸۵ هزار تن شمش بیلت است به اضافه ضایعاتی که از کشورهای همسایه وارد می‌کنیم. البته این میزان مصرف برای زمانی است که کارخانه‌های داخلی با تمام ظرفیت کار کنند که در حال حاضر به دلیل نبود مواد اولیه، نصف این میزان هم کار نمی‌کنند.
در حال حاضر مهم‌ترین مشکل واحدهای تولید آلومینیوم در کشور چیست؟
نبود مواد اولیه کافی و شمش آلومینیوم. به جای اینکه مواد اولیه را برای تولید به کارخانه‌ها بدهند، توسط واسطه‌ها صادر می‌کنند و همچنین قیمت بالا و غیر منطقی شمش آلومینیوم در بورس کالا که در نتیجه این مشکلات، میزان اشتغال در این مجموعه‌های صنعتی هم از ۲۲۰ هزار نفر به ۱۵۰ هزار نفر کاهش یافته است.
پیشنهاد سندیکای صنایع آلومینیوم برای از بین بردن این گپ قیمت چیست؟
از آنجا که ما کاملا تولیدکنندگان را می‌شناسیم و حتی میزان مصرف واحد‌ها را هم به‌طور دقیق می‌دانیم، اگر سایت بهین یاب لیست سندیکا را بپذیرد و به‌شکل عملی برای آلومینیوم فعال شود، می‌توان امیدوار بود که قیمت‌ها کاهش یابد. برای احقاق حق تولیدکنندگان داخلی سندیکا بارها و بارها با مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و بورس کالا، نامه‌نگاری کرده است که خوشبختانه این تلاش‌ها امروز به ثمر نشسته است.
دفتر برنامه ریزی، تامین، توزیع و تنظیم بازار در جلسه اول آبان ماه ستاد تنظیم بازار، از سندیکای صنایع آلومینیوم خواسته است که برای هماهنگی با تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شمش آلومینیوم، اقدام به واردات ۲۰ هزار تن شمش آلومینیوم از طریق فعالان صنعت نماید. همچنین این دفتر اعلام کرده است که صادرات شمش آلومینیوم فقط از طریق ایرالکو، المهدی هرمزآل و فقط تا سقف تعیین‌شده صورت بگیرد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت از سندیکای صنایع آلومینیوم خواسته است تا قبل از راه‌اندازی سایت بهین یاب، اسامی شرکت‌های تولیدکننده واجد شرایط را به این وزارتخانه اعلام نماید تا این وزارتخانه هم به بورس کالا تکلیف کند که به جز لیست اسامی تایید شده، به گروهی غیر از آن، محصولات آلومینیومی را نفروشد. سندیکای صنایع آلومینیوم جهت اطلاع صنعتگران درخصوص مجوز واردات و اعلام اسامی واجدین شرایط برای خرید در بورس، تصمیم به برگزاری گردهمایی سراسری صنف و صنعت آلومینیوم کرده است که تمام صنعتگران و دست‌اندرکاران صنعت آلومینیوم در این گردهمایی دعوتند. تعاونی‌ها، تشکل‌‌ها، تولیدکنندگان و صنعتگران باید در این جلسه شرکت کنند و از تصمیمات آتی مطلع شوند و حق و حقوق خود را از ما طلب کنند. این گردهمایی در تاریخ سه شنبه ۳۰ آبان ماه در طبقه دهم اتاق بازرگانی ایران برگزار می‌گردد. اهداف سندیکا در این گردهمایی:
۱- توضیح، تشریح و تبیین اقدامات سندیکا، ۲- توضیح در مورد مجوزهای اخذ شده، ۳- معرفی یا انتخاب یک شرکت سرمایه‌گذار برای واردات و ۴- بحث در مورد نحوه توزیع شمش بیلت بین مصرف‌کنندگان واقعی می‌باشد.
ارسال نظر