برای تقویت طرف تقاضا در بورس باید صورت گیرد
توسعه معاملات اعتباری در بورس کالا
گروه بورس کالا- منیژه حیاتی: شفافیت و تضمین معاملات از جمله اهداف اصلی و عمده بورس کالا محسوب می‌شود که هم تولیدکنندگان و هم خریداران کالا، همواره آنها را به عنوان اهداف درازمدت در این بازار دنبال کرده‌اند؛ اما آنچه باعث تقویت طرف تقاضا، یعنی همان افزایش تعداد خریداران بورس می‌شود، تقویت اجرای اهداف کوتاه‌مدت است که متاسفانه در بورس‌های کالایی ایران تا حدودی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ به طوری که اغلب، کاهش حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس خصوصا نبود خریدار کافی در برخی اقلام از جمله شکر را به این موارد مربوط می‌دانند. از جمله این اهداف کوتاه‌مدت می‌توان به تامین نقدینگی خریداران و وجود نهادهای واسطه‌ای معامله‌گر و حضور قوی بانک‌ها اشاره کرد که این امکان را برای مصرف‌کننده به وجود می‌آورند که بدون وجه نقد و تنها با استفاده از اعتباری که این نهادهای واسطه‌ای در اختیارشان می‌گذارند، نیاز خود را تامین کنند.
باید قبول کرد که تنها در این صورت است که می‌توان به یکی از ویژگی‌های اصلی بورس؛ یعنی رعایت نسبت عرضه و تقاضا دست یافت. رضا رحمتی، معاون مالی و اداری انجمن صنعتی کارخانه‌های قند و شکر با اشاره به کمبود تقاضای خرید در معاملات این بازار در خصوص رعایت نسبت عرضه و تقاضا در بورس گفت: متاسفانه تقاضاها به هیچ‌وجه خصوصا در مبادلات شکر راضی‌کننده نیست و خریداران معتقدند که بورس مزایای کوتاه‌مدت در بورس از جمله معافیت مالیاتی و تامین نقدینگی را ندارد. به عقیده وی این جذابیت‌ها را بورس باید ایجاد کند و بحث‌هایی همچون معاملات آتی را باید به طور جدی دنبال کند تا نسبت‌های عرضه و تقاضا تناسب لازم را پیدا کند.
لزوم وجود نقش‌های مختلف در بازار
حسین ملاحسین آقا، یکی از اعضای هیات‌مدیره بورس کالا در خصوص راهکارهای جذب خریداران بیشتر به بورس و جایگاه معامله‌گران واسط در این میان می‌گوید: در هر بازار چند عامل وجود دارد که ساختار این بازار را می‌سازد که این عوامل عبارتند از: تولیدکنندگان، معامله‌گران و خریداران یا همان مصرف‌کنندگان.
اما آنچه در این میان اهمیت دارد این است که معامله‌گران الزاما خریداران بازار نیستند، بلکه به صورت بخشی از یک زنجیره فعالیت می‌کنند که شرایط انجام معاملات را فراهم می‌کنند؛ اما عوامل موثر دیگری نیز در انجام معاملات بورس وجود دارد که شامل بورس کالا، کارگزاران، بانک‌ها، بیمه‌ها و تمامی مسوولان قانونگذار می‌شود.
به عقیده وی مجموعه این گروه‌ها با حضور خود شرایط انجام معاملات را فراهم می‌کنند و اگر قرار است بازاری به درستی شکل بگیرد، باید تمام این نقش‌ها در آن وجود داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آنها همین معامله‌گران هستند که در اغلب موارد تنها معامله‌کننده ریسک بازار هستند و مصرف‌کننده محسوب نمی‌شوند.
ملاحسین آقا با تاکید بر اینکه این دسته از افراد، قدرت پیش‌بینی بازار را دارند، گفت: این گروه‌ها برای رسیدن به سود و زیان، باید امکاناتی را در اختیار داشته باشند که این امکانات چیزی نیست جز امکان خرید و فروش حواله‌ها که این حواله‌ها نیز در نهایت برای آنکه به موقع امکان تسویه داشته باشند، باید پشتوانه‌ای را با عنوان سیستم انبارهای مرتبط در اختیار داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: بورس‌ها در دنیا مجموعه‌ای از انبارها را در اختیار دارند که حواله‌های صادره و قابل معامله توسط معامله‌گران بازار، به پشتوانه موجودی همین انبارها صادر می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه عمده معاملات بورس‌های کالایی عمدتا معاملات آتی است و معاملات فیزیکی تنها بخش کوچکی از معاملات را به خود اختصاص می‌دهد، گفت: بنابراین راه‌اندازی سیستم‌های پیشرفته انبارداری باید به یکی از اهداف بورس کالای ایران تبدیل شود تا معامله‌گران حواله با خیال راحت اقدام به خرید و فروش کنند.
ضعف مالی در سیستم‌های کارگزاری
ملاحسین آقا یکی دیگر از نکاتی را که به تحقق اهداف بورس و جذب خریداران بیشتر کمک می‌کند، آزاد بودن شرایط قیمت‌گذاری کالا ذکر کرد و گفت: نباید فراموش کنیم که قیمت کالاها نباید به هیچ عنوان شامل سیستم‌های قیمت‌گذاری بشود و اعمال تعرفه‌ها هم باید تابع سیاست‌های جهانی باشد تا تبعیت خود را از اقتصاد رقابتی نشان دهد.
وی با تاکید بر این نکته که در این صورت است که بحث واردات و صادرات، بازار را به طور خودکار کنترل می‌کند، افزود: اما در این اقتصاد آزاد به کارگزاران قوی احتیاج است تا نوسان قیمت کالاها را برای معاملات بزرگ چند هزار تنی تضمین کند؛ اما آیا واقعا کارگزاران فلزی و کشاورزی در بورس کالای ایران توانایی تضمین معاملات بزرگ را دارند؟
وی با منفی دانستن جواب این سوال خاطرنشان کرد: در حال حاضر تضمین‌کننده معاملات بزرگ بورس، ایمیدرو است؛ کارخانه‌ها به دلیل نبود انبارهای فیزیکی امکان اینکه راسا اقدام به تضمین معاملات کنند، ندارند.
این کارشناس بورس کالا در همین حال به تضمین رسمی معاملات در بورس کالا به عنوان یکی از مزایای واقعی بورس اشاره کرد و افزود: هر چند سرعت معاملات در بازارهای سنتی بسیار بالا است؛ اما محدودیت آن این است که تعداد معامله‌گران محدود است و حجم معاملات آن در حد اقتصاد ملی صورت می‌گیرد و بر خلاف بورس، معاملات این بازار بر مبنای مدل‌های جهانی میسر نیست.
وی خاطرنشان ساخت: اما مزیت بورس این است که در بورس همه به فضای کسب و کار اعتماد می‌کنند و تمام اشخاص فعال در آن فرصت دسترسی به کالا را با کیفیت یکسان دارند؛ اما در بازار سنتی این اعتماد بر اساس شناخت و اعتماد شخصی شکل می‌گیرد و آنچه که تداوم بقای کسب و کار در این بازار را تحکیم می‌بخشد، اعتماد شخصی است و معامله‌گران باید به این موارد توجه کافی داشته باشند.
بورس کالا، شهرت ندارد
حسینی پور، مدیر بورس کالایی کارگزاری بانک کشاورزی یکی از دلایل عدم وجود خریدار کافی در رینگ محصولات کشاورزی را عدم شهرت این بورس عنوان کرد و گفت: یکی از دلایلی که باعث پایین آمدن میزان حجم فروش برخی کالاها در بورس شده است، عدم شهرت کافی بورس کالا است.
برای مثال یک کارخانه نسبتا بزرگ که خوراک اولیه آن شکر است، اصلا از مکانی به عنوان بورس خبر ندارد که از این طریق خرید خود را انجام دهد. در حالی که حتی می‌بینیم قیمت این کالا در بورس پایین‌تر از بازار آزاد است.
وی با اشاره به بارگیری به موقع کالا در بورس گفت: طبق آمار اقتصاد ۹۵درصد معاملات بورس در انتهای همان روز معامله بارگیری می‌شود که این امر نشان از سرعت عمل بالای بورس دارد و باید توسط خریداران مورد توجه قرار گیرد.
بانک‌ها وارد عمل شوند
حسین خزلی خرازی، مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی نیز با اشاره به پایین بودن میزان عرضه در مقابل تقاضا در معاملات محصولات کشاورزی گفت: این مساله دقیقا برخلاف چیزی است که در مورد فولاد وجود دارد؛ به این معنی که در مورد معاملات فولاد همواره تقاضا بیشتر از عرضه بوده است و آنچه در بورس‌های کالایی، تنظیم این نسبت‌های نامتعادل را بر عهده می‌گیرد، معاملات آتی و سلف است. به این صورت که وقتی تقاضا زیاد است، معاملات آتی و زمانی که عرضه زیاد است، معاملات نسیه استفاده می‌شود.
وی درخصوص عدم‌وجود مشوق‌های کافی برای حضور خریداران بیشتر در معاملات محصولات کشاورزی گفت: متاسفانه ما در بورس کالا اعتبارات بانکی و معاملات نسیه نداریم؛ در حالی که بورس کالا جایی نیست که معاملات نقدی در آن انجام شود و اغلب معاملات آتی است.
وی با تاکید بر لزوم اعتباردهی سیستم بانکی گفت: بانک‌ها باید به خریداران اعتبار بدهند تا آنجا که حتی ارائه تسهیلات را منوط به خرید محصولات از بورس کنند که در همین راستا بانک کشاورزی به عنوان برنامه آتی خود، قصد دارد به دامداری‌ها تسهیلات مبتنی بر معاملات بورس اختصاص دهد.
وی خاطرنشان کرد: در همین راستا بانک ملت هم قرار است به فولادی‌ها تسهیلات اعطا کند؛ ضمن آنکه بانک‌های دیگر همچون بانک ملی نیز از آنجا که تامین مالی تولید دانه‌های روغنی را بر عهده دارد، می‌توانند در این حوزه کمک‌های شایانی را بکند. وی در پایان بر لزوم تقویت سیستم خریدهای اعتباری بر پایه تسهیلات بانکی تاکید کرد که به عنوان یکی از مباحث جدی در هیات‌مدیره بورس کالا پیگیری می‌شود.
ارسال نظر