گروه بورس کالا - طیبه شهبازی: بازار قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا، روزهای خوشی را از سرگذراند، اما این روزها گویا رمقی برای ادامه راه برایش نمانده است! همین یک سال پیش بود که حجم فراوان معاملات روزانه در این بازار گویای شور و حال معامله گران بود و نشان از قدرت فراوان بازار آتی سکه در جهت دهی به بازارهای کالایی از قبیل سکه و طلا داشت، اما چه بر سر این بازار آمد که روزهایی را به خود می‌بیند که حجم معاملات روزانه آن در نهایت به کمی بیش از ۱۰۰۰ معامله می‌رسد که در مقایسه با حجم قراردادها در یک سال گذشته که به بیش از ۶۰ هزار معامله در روز می‌رسید، اصلا به حساب نمی‌آید. این همه در شرایطی است که یکی از اهداف راه اندازی چنین بازاری، ایجاد ثبات در بازار نقدی سکه، متعادل کردن قیمت‌ها در بازار و همچنین مدیریت ریسک بود؛ هدفی که اگرچه در ابتدای راه و البته تا چندی پیش توانست به نتیجه نزدیک شود، اما عوامل گوناگونی سبب شد تا نقش بازار قراردادهای آتی سکه طلا در بازار نقدی هرچه کمرنگ‌تر شود تا در نهایت به جایی برسد که نه تنها هیچ تاثیری بر بازار نقدی ندارد، بلکه خود نیز تحلیل‌پذیر نیست. حجم بسیار پایین معاملات در این بازار، کارگزاران و معامله گران را با شرایط سختی روبه‌رو کرده است که حتی پیش‌بینی برای روند آتی این بازار را هم با مشکلاتی مواجه می‌کند. پیروی این بازار از روند اونس طلا، سکه نقدی و دلار در بازار آزاد، در حالی صورت می‌گیرد که چنانچه بازارها با هم همسویی نداشته باشند، سکه آتی هر روز از یکی از این پارامترها اثر می‌پذیرد. همین مساله روند این بازار را غیرقابل توجیه می‌کند. روالی که مدتی است بازارهای دلار و طلا به خود دیده‌اند، روندی نسبتا ثابت است که تا حدودی ناشی از تغییرات محدود اونس طلا است. در این میان تنها حباب سکه است که برای ماندن پافشاری می‌کند. بازار قراردادهای آتی سکه نیز به تبع این بازارها، چند هفته‌ای است که نوسانات محدودی را در دامنه‌های بسیار محدودتر به خود دیده است. با این وجود در حالی که ثبات این بازار می‌تواند نشانه خوبی برای سرمایه‌گذاران باشد، متاسفانه شاهدیم که هر روز از میزان معاملات در این بازار کاسته می‌شود. برخی تحلیلگران موانعی را بر سر راه رونق مجدد این بازار می‌بینند که از آن جمله می‌توان به تعداد سکه‌های قابل معامله، وجه تضمین و اهرم در این بازار اشاره کرد. بازار آتی سکه در کشور ما که کار خود را با اهرم ۱۰ آغاز کرد در حال حاضر این اهرم را به ۲ کاهش داده است؛ این به این معنی است که این بازار با بازار نقدی فرقی نخواهد داشت و دیگر تعریف معاملات آتی و بازار مشتقه در این بازار صدق نمی‌کند و فقط اسم بازار مشتقه را یدک می‌کشد. بازاری که بدون هیچ امیدی به آینده همچنان در شرایط رکود به سر می‌برد. پس از گذشت بیش از ۴ سال از عمر این بازار، حجم معاملات در سررسیدهای تیر و خرداد بسیار پایین‌تر از حجم سررسیدهای مرداد ماه است و این روند در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که رکودی سنگین بر این معاملات حکم فرما است. حاکم شدن رکود بر این بازار نشان از عدم چشم‌انداز مثبت این بازار دارد به نحوی که تعداد قراردادها برای سکه سررسید خرداد ماه در روز پنج شنبه گذشته، به کمتر از ۱۷۰ قرارداد می‌رسید. این همه در شرایطی است که نرخ سود سپرده‌های بانکی با وجود تقاضا برای افزایش، هنوز تغییری نکرده است. در صورتی که نرخ سود این سپرده‌ها افزایش یابد، به طور حتم احتمال سرازیر شدن سرمایه‌ها به سوی بانک‌ها وجود خواهد داشت که این مساله نیز تهدیدی دیگر برای بازار قراردادهای آتی سکه خواهد بود و از پتانسیل و جذابیت این بازار برای سرمایه‌گذاری خواهد کاست و به رکود در آن، دامن خواهد زد به نحوی که روز به روز شاهد کاهش مشارکت فعالان در این بازار و دلسرد شدن و خروج آنها از بازار معاملات آتی سکه خواهیم بود که از نتایج آن، کاهش عمق بازار است. در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، حجم معاملات در بازار قراردادهای آتی سکه در مجموع سررسیدها، به زیر ۲۰۰۰ معامله رسید که نشان دهنده دلسردی سرمایه‌گذاران از این بازار بود. هفته گذشته که بازارهای داخلی در حالت نیمه تعطیل به سر می‌بردند، بازار آتی سکه در دو روز ابتدای هفته ریزش محدودی را تجربه کرد این در حالی بود که در تعطیلی بازارهای بین‌المللی، انتظار می‌رفت قیمت‌های سکه و دلار در بازار، در اثر خبرهای شنیده شده از تحریم‌ها، افزایش یابد؛ اما روز یکشنبه نیز بازارهای نقدی و آتی بر خلاف تصور، با کاهش قیمت‌ها پیش رفتند. این مساله نشان می‌دهد که بازارها همچون گذشته به خبرهای روزانه داخلی و خارجی، حساسیت چندانی نشان نمی‌دهند و موجبات نوسان شدید را فراهم نمی‌کنند که این مساله تا حدودی نشان دهنده این است که فعالان بازار روندی منطقی‌تر را نسبت به قبل در پیش گرفته‌اند؛ اما با این وجود چرا در حالی که بازار با ثبات رو به رو شده، هر روز از میزان معاملات در بازار نقدی و آتی کاسته می‌شود؟ دوشنبه گذشته در حالی که شروع به کار بازارهای بین‌المللی با آغاز تعطیلات در بازارهای داخلی همزمان شده بود، اونس طلا با افزایش قیمت کار خود را آغاز کرد و سکه آتی با کاهش قیمت به کار خود پایان داد. بهای سکه نقدی نیز در این روز به رغم تغییرات اندک، با کمی کاهش رو‌به‌رو شد. قیمت دلار اما در طول هفته گذشته همچنان با نوسان کمی همراه بود و تغییرات چندانی نداشت و آخرین روز هفته را - در حالی که بازارها نیمه تعطیل بودند - با قیمت ۳۶۷۰ تومان به پایان رساند. در این روز سکه‌های آتی افزایش قیمت محدودی را تجربه کردند. به نظر می‌رسید این روزها به دلیل نزدیکی موعد انتخابات ریاست جمهوری، شاهد تاثیرپذیری بیشتر بازارها از جو انتخاباتی در کشور باشیم، اما عکس‌العمل بازارها به خبرهای انتخاباتی در حد انتظار نبوده است. به گفته برخی کارگزاران سکه آتی، یکی دیگر از دلایل رکود در این بازار، چشم انتظاری معامله گران برای مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست جمهوری است. به گفته این کارگزاران، احتمال اینکه در روزهای منتهی به ۲۴ خرداد ماه، بازارها نوسان بیشتری را تجربه کنند وجود دارد. تقلای طلا در گلوگاه ۱۴۰۰ دلاری بررسی شرکت بولیون ولت نشان می‌دهد که خرید فیزیکی طلا در میان سرمایه‌گذاران خصوصی، هفته‌ها پس از تقاضای قوی که برای خرید ارزان شکل گرفته بود، در ماه مه ‌کاهش یافته است. پس از سقوط تاریخی طلا، هجوم سرمایه‌گذاران برای کسب سود از قیمت‌های ارزان، موجب شد تا شاخص سرمایه‌گذاری طلای این شرکت از ۶/۵۸ واحد در ماه آوریل، به ۵۳ واحد در ماه مه کاهش یابد. این رقم نشان می‌دهد که در شرایط حاضر، خریداران بیشتری برای طلا نسبت به فروشندگان وجود دارند. به گفته نایب رییس بولیون ولت در نیویورک، سرمایه‌گذاران خصوصی نسبت به طلا خوش‌بین مانده‌اند؛ اما بدبینی نسبت به این فلز در ماه مه ‌رشد بیشتری داشته است. وی معتقد است که از آنجا که این سرمایه‌گذاران پول‌ خود را در حساب‌هایشان برای فرصت‌های آتی نگه داشته اند، این احتمال وجود دارد که سرمایه‌گذاران خرد مجددا وارد بازار شوند. به گزارش رویترز، در هفته‌های پس از کاهش ۲۲۵ دلاری قیمت طلا که بین ۱۲ تا ۱۶ آوریل روی داد، تقاضای بالای سرمایه‌گذاران خرد، باعث کمبود شمش و سکه طلا برای فروش شد؛ اما در ماه مه، نرخ بالاتر برای فروش کاهش یافت که حاکی از کندی تقاضا از سوی خریداران فیزیکی طلا بود. در چنین شرایطی در تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها توسط موسسه تحقیقاتی ICIC قیمت جهانی طلا به زودی به کمتر از ۱۳۰۰ دلار در هر اونس خواهد رسید و سرمایه‌گذاران بین‌المللی نباید در شرایط کنونی برای خرید طلا عجله کنند؛ چرا که قیمت هر اونس طلا به زودی با کاهش چشمگیری روبه‌رو خواهد شد. این موسسه تحقیقاتی همچنین اعلام کرد که سرمایه‌گذاران باید منتظر کاهش بیشتر قیمت طلا باشند. به اعتقاد کارشناسان اقتصادی این موسسه، قیمت جهانی هر اونس طلا تا پایان سال مالی ۲۰۱۴ میلادی به کمتر از ۱۲۸۰ دلار خواهد رسید. انتشار این گزارش در حالی است که بهای جهانی طلا پس از رشد متوالی در ۱۲ سال گذشته، از ابتدای امسال تا کنون ۱۷ درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر، افت شدید قیمت طلا در ماه آوریل و مه، تاثیر زیادی بر افزایش چشمگیر واردات طلای هند داشته است. موسسه ICIC همچنین به سرمایه‌گذاران بزرگ بین‌المللی توصیه کرده است که با توجه به کاهش بیشتر قیمت طلا، طی ماه‌های آینده برای خرید این فلز گرانبها اقدام کنند؛ چراکه پیش‌بینی می‌شود نوسانات قیمت طلا طی ۶ تا ۹ ماه آینده همچنان ادامه داشته باشد. این موسسه قیمت جهانی طلا تا پایان سال مالی ۲۰۱۴ میلادی را بین ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۰ دلار در هر اونس پیش‌بینی کرده است. این همه در حالی است که این روزها تصمیم جدید هند - بزرگ‌ترین بازار طلای جهان - برای افزایش مجدد تعرفه واردات و کاهش کسری تجاری، موجب کاهش قیمت جهانی این فلز گرانبها شده است. به گزارش رویترز دولت هند تصمیم گرفته تا تعرفه واردات طلا را از ۶ به ۸ درصد افزایش دهد تا با کاهش واردات طلا میزان کسری تجاری خود را کاهش دهد. بر اساس این گزارش، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این اقدام دولت هند موجب کاهش واردات رسمی طلا خواهد شد، ولی به قاچاق آن دامن خواهد زد. واردات طلای هند طی ماه مه ‌به بیش از ۱۶۲ تن رسیده است که این رقم دو برابر میانگین واردات طلای این کشور در هر ماه سال ۲۰۱۱ میلادی بوده است. به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌ها از ادامه روند نزولی قیمت اونس طلا همچنان ادامه دارد و امید چندانی به صعود طلا دیده نمی‌شود. در همین راستا به پیش‌بینی رییس موسسه سرمایه‌گذاری «گالتر» روند فعلی همچنان ادامه خواهد یافت و قیمت هر اونس طلا به زودی به کمتر از ۱۲۰۰ دلار خواهد رسید. «رنه‌هاوگرود» همچنین بر این باور است که این روند در بلند مدت نیز ادامه می‌یابد و با پایین نگه داشتن نرخ بهره بانکی، احتمال افت ارزش دلار و افزایش نسبی قیمت طلا نیز وجود دارد، ولی اگر فدرال رزرو آمریکا اجرای سیاست‌های انبساطی پولی را متوقف کند، ارزش دلار افزایش یافته و شاهد افت قیمت طلا خواهیم بود. به اعتقاد کارشناسان اقتصادی شرایطی به وجود آمده است که قیمت طلا برای شکستن سطح ۱۴۰۰ دلاری و باقی ماندن بالای این رقم، با چالش‌ها و مشکلات زیادی روبه‌رو شده است. برخی تحلیلگران اقتصادی نیز پیش‌بینی می‌کنند که اگر قیمت به کمتر از ۱۳۴۷ دلار در هر اونس برسد، احتمال افت شدید آن به کمتر از ۱۳۰۰ یا ۱۲۰۰ دلار بسیار زیاد خواهد بود.

ناجی بازار قراردادهای آتی سکه چیست؟