گروه بورس کالا- حمزه بهادیوند چگینی: بازار جهانی فلزات پایه این روزها متناسب با اخبار و اطلاعاتی که از اقتصادهای بزرگ به گوش می‌رسد مانند سایر بازارهای کالایی همچون طلا و نفت در تغییر است. این تغییرات تا جایی است که قیمت مس که روزگاری از ۸ هزار دلار نیز فراتر رفته بود به زیر ۷ هزار دلار نیز رسید و آلومینیوم که ۲ هزار و ۵۰۰ دلار را تجربه کرده بود به هزار و ۸۰۰ دلار هم برسد. در حال حاضر نیز آخرین قیمت‌ها از فلزات پایه در بازار لندن حکایت از قیمت ۷ هزار و ۲۹۳ دلار برای مس و هزار و ۹۰۳ دلار برای آلومینیوم دارد. این در حالی است که قیمت روی در حدود هزار و ۹۰۴ دلار در هر تن و نیکل ۱۴ هزار و ۹۸۹ دلار گزارش شده است. کارشناسان معتقدند توسعه در بخش‌های خدماتی در چین در ماه گذشته در کنار برخی مشکلات مانند تعطیلی برخی شرکت‌های بزرگ تولیدکننده مس دنیا عواملی‌اند که بر قیمت فلزات پایه در هفته قبل اثر گذاشته‌اند. در نتیجه این تغییرات، قیمت مس که در ۲۲ ماه مه به ۷ هزار و ۵۰۰ دلار رسیده بود با کاهش مواجه شود، در حالی که انتظار می‌رفت با تعطیلی معادن قیمت‌ها نیز افزایش یابند. با نگاهی به موجودی ذخایر انبار بازار لندن می‌بینیم که موجودی ذخایر با کاهش حدودا ۳ هزار و ۱۵۰ تنی در روز ۴ ژوئن مواجه شده است و این موضوع تا حدی می‌تواند عدم افزایش قیمت را در بازار تشریح کند. خبرها از ریزش تونلی در معدن مس و طلای مک موران در اندونزی خبر می‌دهند که تعطیلی این معدن برای مدت موقتی منجر شد. گفته می‌شود این معدن تا ۳ ماه دیگر راه نمی افتد و در نتیجه انتظار می‌رود این موضوع بر قیمت مس در بازار اثر گذاشته و به افزایش آن منجر شود. به گفته فعالان بازار مس، این اتفاق به ناتوانی این شرکت در تأمین نیاز مشتریان خود در بازار منتهی شده و عرضه جهانی مس را تحت تاثیر قرار خواهد داد. البته در این میان، ذخایر موجود در انبارهای این شرکت تا حدی مشکل را جبران می‌کنند اما تحلیلگران معتقدند حداکثر شرکت‌های بزرگ مس دنیا قادرند نیاز بازارهای خود را در مواردی از این دست تا ۴ هفته از محل ذخایر خود جبران کنند و در حدود ۲ ماه کمبود کالا در بازار احساس می‌شود. بر همین اساس انتظار می‌رود ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن کمبود مس در نتیجه عدم حضور این شرکت در ۳ ماه پیش رو در بازار احساس شود. با این حال فعالان جهانی این بازار معتقدند چون تقاضای چین چندان قوی نیست، بنابراین می‌توان امیدوار بود کمبودی احساس نشود و نظم بازار پابرجا باشد. به هر حال با نگاهی به آمارهای موجود، از یک طرف چین و از طرفی ساخت و ساز نه چندان قوی در ایالات متحده دلایل کافی به نظر می‌رسند که تقاضا برای مس با جهش مواجه نشود، اما در این میان احتمال افزایش قیمت به عنوان فاکتور روانی موجود است که نمی‌توان در مورد آن اظهار نظر کرد. اما در بازارهای داخلی با نگاهی به رکود موجود در فلزات پایه و با ذکر این نکته که قیمت مس بر اساس قیمت‌های جهانی و قیمت دلار در بورس کالا تعیین می‌شود باید این احتمال را که قیمت‌های پایه و بالطبع قیمت‌های داخلی این فلز در بازار کشورمان افزایش خواهند یافت وجود دارد. این در حالی است که روند تغییرات قیمت مس (انواع محصولات مسی) عرضه شده در بورس کالا متغیر بوده است به طوریکه قیمت این محصول برای کاتد مس از ۲۱ هزار و ۶۰۰ تومان (میانگین) در اوایل سال جاری تا ۱۹ هزار و ۸۰۰ تومان در عرضه‌های ماه جاری در بورس کالا متغیر بوده است. البته در این بین تغییرات برای این کالا افت و خیزهایی را نیز تجربه کرده است که در نمودار همراه شاهد هستیم. این در حالی است که تولیدات فلزات پایه در کشور ما از چند بعد تحت فشار است؛ نخست آنکه تقاضای این محصولات در داخل بالا است و از طرفی واردات این محصولات به خصوص در یک سال گذشته کاهش یافته است. نکته دیگر آنکه هزینه‌های تولید فلزات پایه نیز در داخل روز به روز در حال افزایش است که خود این عامل به صعود قیمت‌ها منجر می‌شود، اما از آنجا که قیمت‌ها در مورد تولیدکننده‌های اصلی این محصولات به تبع از قیمت‌های جهانی و در بورس کالا تعیین می‌شود، بسیاری از شاخصه‌های اصلی قیمتی در مورد آنها لحاظ نمی شود، اما در بازار آزاد در حال حاضر قیمت‌ها با اختلافی در حدود ۳ تا ۴ هزار تومان اعلام می‌شوند که همین موضوع تقاضا را در بورس کالا افزایش داده و باعث شده است همواره قیمت‌ها با رقابت تا ۱۰ درصد افزایش یابند. از طرفی در هفته گذشته، انتشار برخی اخبار از اقتصاد چین مبنی بر کاهش ظرفیت‌های تولید در برخی بخش‌های صنعتی از جمله آلومینیوم، به افزایش قیمت این فلز در آخرین معاملات هفته قبل منجر شد. گروه صنعتی آلومینیوم چین در این زمینه با اعلام استراتژی تولید انعطاف‌پذیر این محصول از کاهش حدودا ۳۸۰ هزار تنی ظرفیت تولید آلومینیوم خبر داده است. البته مسوولان این شرکت معتقدند ذخایر جهانی این فلز بالا است و لذا قیمت‌ها تغییرات بالایی را تحمل نخواهند کرد در حالی که همین خبر باعث افزایش حدودا یک درصدی قیمت‌ها در هفته قبل شد. این در حالی است که قیمت این محصول نیز در کشور ما بر اساس قیمت‌های جهانی تعیین می‌شود. در این میان این پرسش مطرح است که در فضای اقتصاد مقاومتی که واردات محصولات از کشورهای دیگر عملا کاهش یافته و در مورد برخی کالاها حتی متوقف شده است، چرا تعیین قیمت‌ها بر اساس قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد؟ این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که تعطیلی یک بنگاه تولیدی در یک کشور به کاهش موجودی جهانی آن و افزایش قیمت منجر می‌شود، اما نه برای بازاری که به بازارهای جهانی وصل نیست! اما در عمل هرگونه تغییری در فضای جهانی به اثرگذاری در کشور ما منجر شده و همین موضوع نوسانات بازار را به دنبال دارد. شاید مهم‌ترین دلیل این امر عدم حضور مرجعی معین برای قیمت‌گذاری است به طوری که این روزها در بازار محصولات پتروشیمی شاهدیم تعیین قیمت‌ها دچار اختلال شده و این بی‌نظمی در معاملات بورس کالا نیز وارد شده است. قصد نداریم به موضوع قیمت‌گذاری برگردیم، چراکه آخرین تصمیم بر اساس تعیین قیمت‌ها از طریق روش موجود است، اما باید اشاره کرد که اقتصاد ایران باید برای شرایطی که قیمت‌ها به دلایل خارجی افزایشی است تدبیری بیندیشد تا بخش‌های گوناگون تولیدی دچار چندگانگی در تعیین قیمت نشوند؛ هرچند وقتی قیمت‌ها کاهشی است نیز تولیدکنندگان عمده فلزات پایه زیان می‌بینند که قیمت تمام شده بالاتری دارند.

با بازار فلزات پایه جهانی؛ قهر یا آشتی؟