گروه بورس کالا- حدیث موسوی: صنعت و بازار فولاد ایران در حالی قدم به سال جدید خواهد گذاشت که در سال ۹۲ با اتفاقات زیادی که در عرصه سیاسی و اقتصادی کشور رخ داد، روزها و هفته‌های پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت. در عرصه سیاسی کشور، انتخابات ریاست‌جمهوری و توافق هسته‌ای ژنو در صدر تمامی اتفاقات مهم این عرصه در سال جاری بود که خود برخی نتایج مثبت اقتصادی را در همان ماه‌های اولیه روی کار آمدن دولت یازدهم دربرداشت. افزایش اعتماد و اطمینان عمومی به آینده فضای اقتصادی و سیاسی کشور، ثبات نسبی نرخ ارز و از سوی دیگر آغاز دوران انضباط سیستم بانکی و پرهیز از چاپ بی‌رویه و بی‌پشتوانه اسکناس توسط بانک مرکزی از جمله نتایج مهم و مثبت اقتصادی پس از تغییر جریان سیاسی کشور بود که البته اثرات واقعی و کلیدی آنها به خوبی فرصت ظهور و بروز در این سال را نیافت.

در ارتباط با صنعت فولاد نیز بنا به علل و عوامل گوناگونی تقاضای آهن‌آلات در این سال بسیار نازل بود؛ چراکه در خلال سه ماه اول سال به علت انتخابات، نه پروژه‌ فولادبری تعریف شد و نه برای پروژه‌های قبلی اعتباری تخصیص یافت. در ماه‌های بعدی نیز دولت یازدهم بودجه پروژه‌های عمرانی را بر مبنای توانایی پرداخت خود سازمان داد، به همین علت مصرف انواع آهن‌الات به حداقل خود رسید. مضاف بر اینکه سیاست صبر و تردید خریداران برای مشاهده نشانه‌هایی از رونق بازار مصرف فولاد نیز، هرچند به نتیجه‌ای نرسید، اما موجب امتناع آنها از خریدهای انباری و احتیاطی در بیش از نیمی از سال ۹۲ شد.

البته این موارد در حالی است که سودآوری بالای بازار سهام نیز در طول این دوران، سرمایه‌های تجار و معامله‌گران فولاد را بیش از پیش به سمت این بازار کشاند، در نتیجه انبارهای فولاد از این جهت نیز تاحدود زیادی خالی شد. از نیمه بهمن ماه، اما با بازارسازی صورت گرفته در سطح بازار و انتظارات تورمی ایجاد شده در سطح جامعه به علت اجرای فاز دوم از هدفمندی یارانه‌ها و افت پی در پی بازار سهام، سرمایه‌ها سرانجام از بازار سهام به سمت بازارهای کالایی از جمله فولاد و فلزات پایه منتقل شد. به این ترتیب در حالی‌که تقاضای واقعی در سطح بازار مشاهده نشد، اما تنها انتظارات تورمی ناشی از بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات فولادی باعث شد تا صدها هزار تن کالا خریداری و به سمت انبارها روانه شود. در این میان، روند نزولی قیمت‌ها در بازار فولاد نیز در طول سال ۹۲ از بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز شد و در بهمن‌ماه سرانجام به کف خود رسید. هرچند در اواخر بهمن ماه به علت افزایش حجم خریدهای پایان سال و برخی بازارسازی‌های صورت گرفته در سطح بازار فولاد، قیمت‌ها روزانه به‌طور متوسط تا سقف ۵ درصد رشد کرد و این روند تا هفته پایانی اسفند ماه ادامه یافت.

از طرف دیگر کارخانه‌های فولاد نیز که در طول سال ۹۲ به شدت با چالش تامین نقدینگی مورد نیاز خود روبه‌رو بودند در نیمه دوم سال سعی کردند سطح تولید را پایین بیاورند، حتی بعضی‌ از کارخانه‌ها با ۳۰ درصد ظرفیت تولید در این دوره به تولید فولاد پرداختند، اما به هر ترتیب بخشی از کاهش سطح تولید کارخانه‌های فعال با شروع تولید کارخانه‌های جدید جبران شد.

نکته دیگر در این میان اینکه با کاهش عرضه، کارخانه‌ها سیاست افزایش صادرات را در پیش گرفتند به طوری که مطابق آمار گمرک در ۱۰ ماهه اول سال ۹۲ بیش از ۳/۱ میلیون تن (یک میلیون و سیصد هزار تن) انواع فولاد اعم از فولاد خام یا محصول ساخته شده صادر شده است. از سوی دیگر جمع واردات انواع آهن‌آلات در سال ۹۱ نیز بالغ بر ۳۵۵/۶ میلیون تن بوده در حالی که در سال ۹۲ به ۸۷/۲ میلیون تن کاهش یافته است.

کل کالاهای فروش رفته در بورس کالا نیز در سال ۹۱ به میزان ۳/۱۰ میلیون تن بوده که در سال ۹۲ به ۹۲/۷ میلیون تن رسیده است، در واقع طی این سال مجموعا در بخش عرضه فولاد اعم از واردات یا فروش در بورس کالا، ۶ میلیون تن کالا نسبت به سال ۹۱ کمتر عرضه شده است.

حال با تمامی این تفاسیر در شرایطی که سال آینده اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، افزایش نرخ بهره مالکانه معادن و افزایش رقم مالیات بر ارزش افزوده از رقم ۶ درصد فعلی به ۸ درصد، قیمت تمام شده محصولات فولادی را افزایش خواهد داد، تولیدکنندگان و معامله‌گران بازار فولاد چشم امید به روزهای گرم و پررونق فولاد به کمک رونق و تحرک در صنایع پایین دست دارند تا از این طریق روزهای سرد و ساکت سال جاری را با بهبود روند معاملات و خریدهای مصرفی بهبود ببخشند.

92؛ سال پر فراز و نشیب صنعت فولاد