محمد‌حسین بابالو: در روز چهارشنبه شاهد عرضه محصولات پالایشی، پلیمری و پتروشیمیایی گسترده‌ای در بورس کالا بودیم که البته تنوع مطلوبی را نیز در بر داشت. پراکندگی عرضه محصولات شیمیایی، عرضه‌های محدود پلیمرها، عقب‌نشینی بسیاری از خریداران و کاهش برخی قیمت‌ها نشان دهنده برخی از واقعیت‌های بازار بود، البته هنوز هم پتانسیل شایعات بالا است که در کنار ضعف تولید داخلی و نوسان قیمت دلار شرایط پیش رو را رقم زده است. به نظر می‌رسد ضعف تولید به ضعف بازار داخلی منجر شود که داده مطلوبی برای بازار نیست. درخصوص پلیمرها شاهد یک روز آرام و بی‌نوسان بودیم که البته محدودیت نسبی عرضه‌ها آن هم در روز چهارشنبه و زمان سنتی عرضه محصولات پتروشیمیایی چندان جذابیتی نداشت، البته عقب‌نشینی خریداران، ضعف بازار داخلی و همچنین انتظار برای کاهش قیمت‌ها را می‌توان دلیل این وضعیت دانست.

بازار محصولات پتروشیمیایی نیز همچون گذشته جذابیت خاص خود را حفظ کرد ولی به‌صورت کلی کاهش تقاضای محدودی به ثبت رسید. با توجه به ویژگی‌های فنی خطوط تولید، عدم سرمایه‌گذاری‌های جدی بر تولید محصولات پایین دستی در این صنعت، وضعیت خاص تولیدکنندگان و رقابت شدید بر سر خرید مواد اولیه مورد نیاز خود همچنین بالابودن نسبی قیمت دلار در بازار داخلی وضعیت این قبیل عرضه‌ها همیشه جذاب بوده است، البته نوساناتی را نیز شاهد بودیم. دی اتیل هگزانول، جوش شیرین، کربنات سدیم و بسیاری از کالاهای جذاب این رینگ هم‌اکنون با کاهش نسبی جذابیت به نسبت قبل رو‌به‌رو شده‌اند که مدیریت بازار، کاهش تقاضا و افزایش واردات را می‌توان از دلایل این امر برشمرد، البته این کاهش جذابیت در بازار را باید از سویی با نظر منفی نگریست زیرا در شرایط فعلی که بیشترین تقاضای فصلی این قبیل کالاها باید ثبت شود شاهد کاهش تقاضای موثر هستیم یعنی تولید در صنایع پایین دستی مرتبط محدود شده و نشان‌دهنده ضعف بنیادین بازار است. به نظر می‌رسد این شرایط سخت باز هم ادامه یابد اما افزایش قیمت دلار که به معنی افزایش جذابیت تولید است شاید بتواند به کمک بازار بیاید.

بازار نفت و دورنمای قیمت محصولات پتروشیمیایی

در بازار جهانی نفت شاهد سقوط قیمت‌ها به کمتر از ۵۰ دلار هستیم که برای اولین بار از ماه مه سال ۲۰۰۹ تاکنون ثبت شد. به نظر می‌رسد این روند کاهشی باز هم ادامه یابد زیرا افزایش حجم تولید روسیه، برنامه عراق برای افزایش حجم تولید خود در ماه ژانویه سال ۲۰۱۵، افزایش حجم تولید نفت روسیه، بالابودن تخفیف فروش نفت خام عربستان و شرایط سخت بازارهای جهانی که به عقب‌نشینی خریداران از ترس یا به امید کاهش بیشتر قیمت‌ها منجر شده است تاکنون باعث شده تا قیمت‌ها به‌صورت خطرناکی کاهشی شود. این در حالی است که حتی حجم تولید نفت خام از شیل اویل‌ها نیز افزایش یافته و به نظر می‌رسد باز هم افزایش یابد. هم اکنون در کنار بالابودن شدید موجودی نفت در ذخایر آمریکا، تولید این کشور به بالاترین حد در ۳۰ سال اخیر رسیده ولی برای سال ۲۰۱۵ برآوردها نشان می‌دهد که حجم تولید نفت خام آمریکا با افزایش بیش از یک میلیون بشکه در روز به بالاترین حد در ۴۵ سال اخیر خواهد رسید. این وضعیت شرایط بسیار سخت و جدیدتری را پیش روی بازار جهانی نفت خام قرار خواهد داد.

در لحظه تنظیم این گزارش قیمت نفت خام آمریکا به ۴۸ دلار و ۶۳ سنت کاهش یافته که البته به نسبت قیمت‌هایی در سطح ۴۷ دلار تاحدودی افزایش داشته است. نفت برنت هم با افزایش مختصری به ۵۱ دلار و ۵۸ سنت افزایش یافته است. شاید وخیم ترین شرایط را در بین انواع نفت‌ها قیمت سبد نفت خام اوپک داشته باشد که به ۴۶ دلار و ۶۹ سنت رسید. این وضعیت شرایط سختی را پیش روی کشورهای تولیدکننده نفت خام قرار داده ولی هنوز نمی‌توان دورنمای مشخصی را در برابر آن تصویر کرد زیرا مشخص نیست کشورهای مختلف در برابر کاهش قیمت نفت چه موضع جدیدی اتخاذ خواهند کرد.

با توجه به سقوط روزشمار و ادامه‌دار قیمت نفت در بازارهای جهانی، قیمت فرآورده‌های نفتی و پالایشی نیز در حال کاهش است و به نظر می‌رسد این روند کاهشی با یک وقفه زمانی خودنمایی کند، البته به نسبت نوسان کمتر قیمت پلیمرها، این کاهش سریع تر رخ داده زیرا قیمت محصولات پتروشیمیایی در قرابت بالاتری با قیمت نفت قرار دارد. در هر صورت باید منتظر کاهش قیمت‌های جهانی باشیم و شاید عقب‌نشینی برخی از خریداران در رواج گسترده شایعات در روزهای گذشته را بتوان در این چارچوب هم بررسی کرد.