منیـره نظامیـوند‌چگینی: نوسانات بهای نفت خام در بازارهای جهانی در طول چند ماه گذشته به بازار تولید و صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری هم سرایت کرد؛ به‌طوری که درآمدهای کشورهای بزرگ صادرکننده محصولات پتروشیمی را تا حدود زیادی کاهش داد. این افت شدید قیمتی در بازارهای جهانی به‌خصوص در کشورهای عضو شورای همکاری‌های خلیج فارس (GCC) همچون زنگ خطری بوده که اعضای این شورا را به اتخاذ تدابیر و طرح‌ریزی برنامه‌های استراتژیک واداشت تا جایی که در این میان گاه شاهد توقف طرح‌های جدید پتروشیمی نیز بودیم. به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از‌ آی‌سی‌آی‌اس (ICIS)، براساس گزارش‌های رسمی منتشر شده توسط وزارت خزانه‌داری کشور عربستان سعودی ظرفیت بخش پتروشیمی شورای همکاری خلیج‌فارس، طی یک دهه اخیر (بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ میلادی) به‌طور کلی رشدی در حدود ۱۱ درصد را به ثبت رسانده که این مهم در سایه افزایش ظرفیت‌ها در تمام بخش‌های عمده زیرمجموعه این شورا محقق شده است. براساس گزارش‌ها، این بخش طی بیش از ۴ دهه اخیر در مسیری رو به رشد حرکت داشته و آمارهای مثبت قابل ملاحظه‌ای را از روند تولیدات خود ارائه داده است.

همچنین باتوجه به آخرین گزارش منتشر شده توسط پایگاه خبری Zawya، پیش‌بینی می‌شود تا ۵ سال آینده شاهد رشد چشمگیر بخش پتروشیمی شورای همکاری خلیج فارس (جی سی سی) باشیم. براساس پیش‌بینی‌ها، انتظار می‌رود ظرفیت تولید صنعت پلاستیک شورای همکاری خلیج فارس تا سال ۲۰۲۰ میلادی رشدی بیش از ۲۵ درصد را به ثبت رسانده و به حدود ۳۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن برسد. این رقم در آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن اعلام شده که رشدی بالغ بر ۶ درصد داشته است. اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس درصدد گسترش دامنه تولیدات خود از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌ها در بخش طرح‌های نوین و نیز ارائه محصولات جدید پلاستیکی و پلیمری هستند تا زمینه را برای رشد تقاضا در منطقه و نیز در بازارهای جهانی مساعد سازند.

براساس گزارش آی‌سی‌آی‌‌اس(ICIS)، تحلیلگران بر این باورند که کشمکش‌های مداوم برای نفوذ منطقه‌ای، تنش‌های ژئوپلیتیک و نیز تقابل قدرت بین قطب‎های نفتی خاورمیانه یعنی ایران و عربستان سعودی که صادر‌کنندگان عمده نفت خام و محصولات پتروشیمی به بازارهای بین‌المللی و هردو از اعضای کارتل نفتی اوپک هستند، زمینه ساز ایجاد بی‌ثباتی در شرایط بازارهای محصولات انرژی و پتروشیمیایی در آسیا به‌طور خاص و در بازارهای جهانی به‌طور عام شده که فعالان آنها را با تردید مواجه ساخته است؛ اگرچه در بازارهای جهانی طی مدت اخیر و به‌رغم ریزش بهای نفت، شاهد گام برداشتن محصولات پتروشیمیایی بوده و هستیم.

قیمت نفت در حال حاضر در پی بروز ضعف در شرایط اقتصادی جهان، در محدوده کمتر از نصف ارزش خود در معاملات حدود یک سال پیش مورد دادوستد قرار می‌گیرد. تصمیمات اعضای اوپک، یکی از مهم‌ترین‌ دلایل ایجاد نوسان در قیمت نفت است که به‌شدت بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ۱۲ عضو اوپک در ماه ژوئن گردهم خواهند آمد تا در زمینه سطح و میزان تولیدات این سازمان به بحث و رایزنی بپردازند.

در آخرین گزارش‌های مالی منتشره شده از سوی وزارت بازرگانی کشور عربستان سعودی، سود خالص شرکت‌های پتروشیمی این کشور در سه ماه اول سال جاری میلادی با کاهشی حدود ۳۴ درصد به ۶ میلیارد و ۴۳ میلیون ریال سعودی رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۴ میلادی که ۹ میلیارد و ۸۱ ریال سعودی اعلام شده بود، رقمی ناامیدکننده محسوب می‌شود. در همین حال، درآمد بخش پتروشیمی این کشور در پی سقوط بهای نفت، با افت چشمگیری در حدود ۲۰ درصد به ۵۷ میلیارد و۴۹ میلیون ریال سعودی رسیده که در مقایسه با درآمد ۷۲ میلیارد ریال سعودی در دوره قابل مقایسه پیشین که توسط روزنامه الحیات اعلام شد، بسیار تامل‌برانگیز است.