گروه بورس کالا - محمدحسین بابالو: حجم معامله پلیمرها در هفته گذشته باز هم کاهش یافت که نشان می‌دهد رکود در بازار صنایع پلیمری ریشه دوانده و ممکن است این وضعیت باز هم دردناک تر شود. به نظر می‌رسد زمان دخالت‌های دولتی برای حمایت از صنایع پایین‌دستی فرا رسیده، زیرا کاهش تقاضا باعث آسیب دیدن صنایع بزرگ پتروشیمی شده است.


در هفته گذشته حجم معامله محصولات پلیمری در بورس کالای ایران باز هم کاهش یافت تا جایی که به سطوح خطرناکی افت کرده است، زیرا در صورت ادامه این شرایط، ممکن است حجم معاملات به کمترین حد در چند سال اخیر بالغ شود که می‌تواند نقطه ضعف بسیار بزرگی برای صنایع بالادستی و پایین‌دستی به شمار بیاید. آمارها نشان می‌دهد حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران در هفته گذشته به 17 هزار و 117 تن کاهش یافته که کمترین حد از هفته ابتدایی سال جاری به شمار می‌رود. اهمیت این کاهش از آن جا است که در هفته ابتدایی سال جاری هم بورس کالا و کارگزاران آن و هم بازار حالت نیمه تعطیل داشت؛ یعنی نمی‌توان به این آمار استناد کرد بنابراین وضعیت تولید در صنایع پایین‌دستی هم‌اکنون در سطوحی بسیار پایین قرار دارد که می‌توان برای توصیف شرایط آن از واژه وخیم استفاده کرد.


این موارد در حالی است که در گذشته با ارائه آمارهای رسمی یا مصاحبه با مدیران و کارشناسان این حوزه وضعیت رکودی در صنایع پایین‌دستی را به تصویر کشیدیم که توجه به ویژگی‌های هفته گذشته نشان می‌دهد که نه به این هشدارها توجهی شد و نه به‌صورت کلی وضعیت تولید بهبود چندانی یافته است. از سویی با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و تعطیلات عید سعید فطر این انتظار وجود داشت که حجم تولید بهبود یابد که به افزایش تقاضا و تقویت معاملات منجر شود که تمامی این انتظارات نیز تاکنون محقق نشده و شرایط سخت فعلی باز هم ادامه یافته است. البته دو روز تعطیلات ابتدای هفته پیش را نیز شاید بتوان داده‌ای برای توجیه کاهش حجم معاملات به شمار آورد، ولی با توجه به تمرکز عرضه پلیمرها در روزهای دوشنبه و سه شنبه، باز هم نمی‌توان این توجیه را چندان معتبر ارزیابی کرد. این وضعیت یعنی کاهش بهای محصولات جهانی می‌تواند به قیمت‌های پایه جدید که در هفته پیش رو اعلام خواهد شد موثر واقع شود که در کنار نوسان قیمت دلار، ممکن است باز هم قیمت‌های پایه کاهشی شود. البته این احتمال مدتی است که در بازار مطرح است و می‌تواند دلیلی برای کاهش حجم معاملات به شمار بیاید، زیرا خریداران، خریدهای خود را به آینده موکول می‌کنند تا شاید قیمت‌های کمتری به‌دست آورند. در بازار هفته پیش شاهد چندگانگی عجیب قیمت‌ها بودیم تا جایی که برخی از نرخ‌ها کاهش نرخ و برخی دیگر به طرز غیرمنتظره‌ای افزایش نرخ پیدا کردند که البته در پایان هفته بیش از اواسط آن خودنمایی کرد. البته با توجه به تعطیلات ابتدای هفته گذشته، اغلب فعالیت‌ها بر پایان هفته تمرکز پیدا کرد که رشد قیمت را می‌توان سیگنالی برای افزایش حجم خرید به شمار آورد که نشان دهنده بازگشت آرام خریداران است. البته این وضعیت دلیل مهم دیگری نیز دارد.


مدت‌ها است که عرضه‌های پتروشیمی‌ها به‌صورت مستقیم به بازار محدود شده چراکه با افزایش شفافیت‌های مالیاتی، عرضه مستقیم به بازار باعث خواهد شد تا شرکت‌های بزرگ پتروشیمی برای استفاده از معافیت‌های مالیاتی موجود در بورس کالا و همچنین دریافت مستقیم مالیات بر ارزش افزوده در بورس، با مشکل رو به رو شوند بنابراین چندان هم تمایل قدرتمندی برای عرضه‌های مستقیم به بازار ندارند بنابراین تنها مجرای تغذیه بازار، بورس کالا خواهد بود. حال در شرایطی که حجم معاملات به‌صورت مستمر در مسیر کاهش قرار دارد شاهد آن هستیم که موجودی انبارها نیز به تبع در حال کاهش بوده که نشان می‌دهد عرضه در شرایط حال و حتی آینده محدود بوده و محدودتر خواهد شد. این وضعیت در رکود شدید تقاضا در بازار به چشم نمی‌آید ولی باعث خواهد شد تا با ورود حتی محدود تقاضا و به دلیل نبود جنس در بازار، قیمت‌ها به سرعت افزایش یابد که چند جرقه مهم از آن را هم در پایان هفته گذشته برای 2102، 0075، F7000 مهر و 2100 مشاهده کردیم. این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک باشد زیرا در حالی که قیمت‌ها در بورس در حال کاهش خواهد بود، قیمت‌ها در بازار افزایش خواهد یافت. این وضعیت دورنمای شکننده و خطرناکی را پیش روی بازار ترسیم خواهد کرد.

رکود در بازار پتروشیمی‌ها ریشه دوانده است